[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

Dolina ryftowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wielki Rów Wschodni, jeziora od lewej do prawej: Jezioro Upemba, Jezioro Mweru, Jezioro Tanganika (największe) i Jezioro Rukwa.
Þingvallavatn

Dolina ryftowa – głęboka rozpadlina powstała wskutek ekstensji (rozciągania) skorupy ziemskiej. Najczęściej doliny ryftowe występują na dnach oceanów, gdzie skorupa jest cieńsza, rzadziej ryfty występują na powierzchni kontynentu. Ekstensja powoduje spadek ciśnienia w skałach, wskutek czego w astenosferze pod takimi obszarami dochodzi do stopienia skał i tworzą się ogniska magmowe. W efekcie w młodych dolinach ryftowych ma miejsce wulkanizm i wypływają intensywne strumienie lawy bazaltowej.

W miejscu doliny ryftowej (szczególnie na dnie oceanów), poprzez opisany wyżej wulkanizm bazaltowy, tworzona jest nowa skorupa ziemska[1]. Proces ten nazywamy spreadingiem. Oba brzegi doliny ryftowej oddalają się od siebie.

Dolina ryftowa na powierzchni kontynentu jest zapadliskiem o głębokości do 2 km, które ograniczone jest progami tektonicznymi np. Wielkie Rowy Afrykańskie (wzdłuż jezior). Największe aktywne ryfty kontynentalne to: Wielkie Rowy Afrykańskie, Dolina Jordanu, ryft jeziora Bajkał i Ryft Zachodnioantarktyczny. Do współcześnie nieaktywnych należą ryfty rzeki Rio Grande oraz rów Renu i Rodanu.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. L.Czechowski "Tektonika płyt i konwekcja w płaszczu Ziemi" Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994,ISBN 83-01-11519-X