Gedeon Richter

Gedeon Richter

Richter Gedeon

Portret Gedeona Richtera
Data i miejsce urodzenia	23 września 1872 Ecséd
Data i miejsce śmierci	30 grudnia 1944 Budapeszt
Zawód, zajęcie	farmaceuta, przedsiębiorca
Multimedia w Wikimedia Commons

Gedeon Richter (ur. 23 września 1872 w Ecsédzie, zm. 30 grudnia 1944 w Budapeszcie) – węgierski farmaceuta i przedsiębiorca żydowskiego pochodzenia, założyciel koncernu Gedeon Richter(inne języki). Pionier współczesnego przemysłu farmaceutycznego.

Urodził się w miejscowości Ecséd na północnych Węgrzech. Po śmierci rodziców w 1873 dorastał w mieście Gyöngyös, gdzie od 1890 pracował jako stażysta farmaceutyczny. W 1895 otrzymał dyplom z farmakologii na Uniwersytecie Budapeszteńskim z wysoką oceną. Po studiach przez kolejne dwa lata podróżował po Europie, badając sposoby wytwarzania leków w aptekach i firmach farmaceutycznych. W 1901 zakupił istniejącą do dziś aptekę Pod Orłem w Budapeszcie, wytwarzającą leki organoterapeutyczne^[1]. W 1907 w dzielnicy Kőbánya wybudował pierwszą na Węgrzech firmę farmaceutyczną. Fabryka Richtera odniosła sukces rynkowy głównie dzięki produkcji aspiryny (pod nazwą Kalmopyrin) oraz odkażających tabletek nadtlenku wodoru (Hyperol), opatentowanych w 1912. Oba produkty odegrały znaczącą rolę podczas I wojny światowej. Przed wybuchem II wojny światowej firma posiadała 24 zarejestrowane patenty.

Na początku II wojny światowej sieć farmaceutyczna miała 10 filii obecnych na 5 kontynentach. W 1942 został usunięty ze stanowiska dyrektora generalnego i przez krótki czas był objęty zakazem wstępu do fabryki ze względu na obowiązujące wówczas na Węgrzech antysemickie prawo^[2]. Nadal jednak kierował firmą z pomocą zaufanego personelu ze swojego prywatnego domu. W sierpniu 1944 władze zezwoliły mu na powrót do firmy i pracę w charakterze konsultanta; został on również wyłączony spod Ustawy Żydowskiej. Po dojściu do władzy Strzałokrzyżowców w październiku 1944 ukrywał się w ambasadzie Szwecji wraz z żoną i ponad tysiącem innych Żydów, dzięki pomocy Raoula Wallenberga. Mimo okazji opuszczenia Budapesztu i przeniesienia się do Szwajcarii nie zdecydował się na to, nie chcąc opuścić firmy. W grudniu 1944 został aresztowany podczas łapanki i rozstrzelany wraz z innymi Żydami. Jego ciało wrzucono do Dunaju^[3].

Po wojnie fabryka została odbudowana, a firma znacjonalizowana; jej nazwę zmieniono na Kőbányai Gyógyszerárugyár^[4]. W 1972 z okazji setnych urodzin Richtera wybito pamiątkowy medal i umieszczono tablicę przy aptece Pod Orłem. Zakład powrócił do dawnej nazwy w 1980^[4]. Węgierski skarb państwa nadal dysponuje częścią akcji przedsiębiorstwa stanowiącego strategiczne znaczenie dla gospodarki^[5]. Richter stworzył pierwszą kompozycję organoterapeutyczną podnoszącą ciśnienie krwi, ekstrakt hormonu nadnerczy (adrenalinę) oraz Kalmopyrin i Tonogen, które są nadal stosowane w medycynie. W jego domu rodzinnym w Ecsédzie mieści się obecnie szkoła, a pokój, w którym się urodził, pełni funkcję siłowni. Symboliczny grób Gedeona Richtera znajduje się w Lugano^[3].

W 1902 ożenił się z Anną Winkler, pochodzącą z Segedynu córką producenta drewna. Małżeństwo miało jednego syna, László, urodzonego w 1903, który ukończył studia chemiczne na Politechnice Federalnej w Zurychu i podobnie jak ojciec związał się z przemysłem farmaceutycznym.