Gniewosz południowy

Gniewosz południowy

Coronella girondica
Daudin, 1803
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Rodzina	połozowate
Podrodzina	połozy
Rodzaj	Coronella
Gatunek	Gniewosz południowy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Gniewosz południowy^[2] (Coronella girondica) − niewielki, smukły wąż z rodziny połozowatych, zamieszkujący południowo-zachodnią Europę i północno-zachodnią Afrykę.

Mały (zwykle ok. 50–60 cm, maksymalnie do 80 cm), szary lub żółtobrązowy wąż o gładkich łuskach i niezbyt dużych oczach z okrągłą źrenicą. Na grzbiecie zawsze występują wyraźne ciemne plamy, brzuch od żółtawego po czerwonawy, pokryty zawsze kratkowanym wzorem. Wyraźne, ciemne pasy znajdują się na głowie, biegnąc od oczu do szyi.

Gniewosz południowy zamieszkuje znacznie mniejszy areał, niż gniewosz plamisty – w Europie ogranicza się on do Hiszpanii, Portugalii i Włoch (z wyjątkiem najdalej na północ wysuniętych fragmentów Niziny Padańskiej i Alp), oraz Prowansji. Jest dość liczny na Sycylii, nie ma go za to w ogóle na Korsyce i Sardynii. W Afryce spotykany w Maroku, Tunezji i Algierii. Jest w zasadzie wężem nizinnym, spotykano go jednak nawet na wysokości ok. 1500 m n.p.m., w górach Atlas nawet powyżej 3000 m n.p.m. Zamieszkuje stanowiska suche i ciepłe, pola, miejsca kamieniste, porośnięte luźno krzakami lub bylinami.

Od gniewosza plamistego odróżnia go bardziej skryty tryb życia, większą część dnia spędza w kryjówkach pod kamieniami lub gałęziami, uaktywnia się przeważnie wieczorem, rozpoczynając polowanie głównie na niewielkie jaszczurki i węże, wyjątkowo małe gryzonie. Zdobycz dusi splotami ciała, mniejszą czasami połyka żywcem.

W odróżnieniu od jajożyworodnego gniewosza plamistego, jest jajorodny. Biologia rozrodu tego gatunku jest słabo poznana; gody przypadają z reguły na kwiecień i maj, młode wykluwają się w sierpniu lub wrześniu; jest ich mniej niż u gniewosza plamistego, najczęściej nie więcej niż 5 – 10.^[3]

W porównaniu z naszym gniewoszem jest powolniejszy i łagodniejszy: C. austriaca schwytany broni się agresywnie najczęściej gryząc bez wahania, C. girondica tymczasem stara się uciec i gryzie wyjątkowo rzadko^[2]. W niewoli oswaja się dość długo, wymaga niewielkiego, suchego i umiarkowanie ogrzewanego terrarium, zalecana jest również hibernacja^[4].

• https://web.archive.org/web/20091215123954/http://www.herpetologia.waw.pl/herpetologia/gady/weze/gatunki/Coronella%20girondica.htm
• https://web.archive.org/web/20120617205655/http://www.herpfrance.com/reptile/southern_smooth_snake_coronella_girondica.php