Buk wielkolistny

Buk wielkolistny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	bukowate
Rodzaj	buk
Gatunek	buk wielkolistny
	Nazwa systematyczna
	Fagus grandifolia Ehrh.; Beitr. Naturk. 1: 22 1787
Synonimy
	Fagus alba Raf.; Fagus americana (Pers.) Sweet; Fagus americana f. caroliniana (Loudon) Farw.; Fagus atropunicea (Marshall) Sudw. (nom. illeg.); Fagus ferruginea Aiton; Fagus ferruginea Dryand.; Fagus ferruginea var. caroliniana Loudon; Fagus grandifolia var. caroliniana (Loudon) Fernald & Rehder; Fagus grandifolia subsp. grandifolia; Fagus grandifolia f. grandifolia; Fagus grandifolia var. grandifolia; Fagus grandifolia subsp. heterophylla Camp; Fagus grandifolia f. mollis Fernald & Rehder; Fagus grandifolia f. pubescens Fernald & Rehder; Fagus heterophylla Raf.; Fagus latifolia L'Hér. ex Steud. (nom. inval.); Fagus nigra Raf.; Fagus purpurea Desf.; Fagus rotundifolia Raf.; Fagus sylvatica var. americana Pers.; Fagus sylvatica var. atropunicea Marshall; Fagus sylvatica var. ferruginea (Aiton) N.Coleman; Fagus sylvestris F.Michx.; Fagus virginiana Wesm.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Buk wielkolistny, b. amerykański (Fagus grandifolia Ehrh.) – gatunek roślin z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.). Występuje naturalnie w Ameryce Północnej – Kanadzie, Stanach Zjednoczonych oraz Meksyku^[5]^[6]^[7].

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje naturalnie w Ameryce Północnej – Kanadzie, Stanach Zjednoczonych oraz Meksyku^[5]^[6]^[7]. W Kanadzie występuje w południowo-wschodniej części kraju – w prowincjach Ontario, Quebec, Wyspa Księcia Edwarda, Nowy Brunszwik i Nowa Szkocja. W Stanach Zjednoczonych został zaobserwowany w Alabamie, Arkansas, Connecticut, Dystrykcie Kolumbii, Delaware, na Florydzie, w Georgii, Illinois, Indianie, Kentucky, Luizjanie, Massachusetts, Marylandzie, Maine, Michigan, Minnesocie, Missouri, Missisipi, Północnej Karolinie, New Hampshire, New Jersey, stanie Nowy Jork, Ohio, Oklahomie, Pensylwanii, Rhode Island, Południowej Karolinie, Tennessee, Teksasie, Utah, Vermoncie, Wisconsin, Wirginii oraz Wirginii Zachodniej^[5]^[6]^[8]. W Meksyku jest spotykany w stanach Tamaulipas, Hidalgo i Puebla^[7].

Morfologia

Pokrój: Zrzucające liście drzewo dorastające do 20 m wysokości. Kora jest gładka i ma szarą barwę^[6].
Liście: Blaszka liściowa ma owalny lub odwrotnie jajowaty kształt. Mierzy 6–12 cm długości oraz 2,5–7,5 cm szerokości, jest falowana na brzegu, ma klinową lub ostrokątną nasadę i spiczasty wierzchołek. Ogonek liściowy jest nagi i ma 4–12 mm długości^[6].
Kwiaty: Podobne jak w przypadku buka pospolitego^[9].
Owoce: Orzechy dorastające do 15–20 mm długości i 10–18 mm średnicy, wystające z brązowych miseczek mierzących 15–20 mm średnicy^[6].

Biologia i ekologia

Rośnie w lasach mieszanych lub zrzucających liście. Występuje na wysokości do 1000 m n.p.m. Kwitnie od kwietnia do czerwca, natomiast owoce dojrzewają od września do października^[6].

Zmienność

W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono jeden podgatunek^[3]:

Fagus grandifolia subsp. mexicana (Martínez) A.E.Murray – występuje w Meksyku; w stanach Tamaulipas, Hidalgo i Puebla^[10].

Zastosowanie

Dawniej gatunek ten był stosowany w medycynie tradycyjnej jako środek na odrobaczanie czy w leczeniu zaburzeń serca. Obecnie bywa uprawiany^[6]. Ponadto ma zastosowanie jako surowiec drzewny^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-08-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Fagus grandifolia Ehrh.. The Plant List. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).
↑ Fagus grandifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Discover Life: Point Map of Fagus grandifolia. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Fagus grandiflora. Plantes & botanique. [dostęp 2017-08-20]. (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d Taxon: Fagus grandifolia Ehrh.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).
↑ Fagus grandifolia Ehrh. / American Beech. NatureServe. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).
↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ Taxon: Fagus grandifolia Ehrh. subsp. mexicana (Martínez) A. E. Murray. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-08-20] (ang.).

[tpl-3] Fagus grandifolia Ehrh.. The Plant List. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).

[iucn-4] Fagus grandifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[eol-5] Discover Life: Point Map of Fagus grandifolia. Encyclopedia of Life. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).

[peb-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Fagus grandiflora. Plantes & botanique. [dostęp 2017-08-20]. (fr.).

[npgs-7] Taxon: Fagus grandifolia Ehrh.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).

[ns-8] Fagus grandifolia Ehrh. / American Beech. NatureServe. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).

[9] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[npgs2-10] Taxon: Fagus grandifolia Ehrh. subsp. mexicana (Martínez) A. E. Murray. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]