Bronisław Knaster

Bronisław Knaster

Data i miejsce urodzenia	22 maja 1893 Warszawa
Data i miejsce śmierci	13 listopada 1980 Wrocław
Zawód, zajęcie	matematyk
Tytuł naukowy	profesor
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Bronisław Knaster (ur. 22 maja 1893 w Warszawie, zm. 3 listopada 1980 we Wrocławiu^[1]) – polski matematyk.

Urodził się w rodzinie Ludwika i Felicji z Wierników. W latach 1911–1914 studiował medycynę i nauki przyrodnicze na Sorbonie i w Ecole de Médecine w Paryżu^[2]. Od roku 1915 studiował matematykę na Uniwersytecie Warszawskim. W 1915 był członkiem straży obywatelskiej m.st. Warszawy, w latach 1916–1918 działał w POW^[2]. W roku 1920 wstąpił ochotniczo do wojska i służył jako żołnierz – lekarz podczas wojny polsko-bolszewickiej.

Doktoryzował się w 1923 r. na Uniwersytecie Warszawskim (jego promotorem był Stefan Mazurkiewicz), dwa lata później habilitował się. Od roku 1929 prowadził wyższe seminarium z topologii. Był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego^[2].

Od 1939 r. profesor uniwersytetu we Lwowie (w czasie okupacji niemieckiej Lwowa był, wraz z innymi uczonymi, m.in. Stefanem Banachem, karmicielem wszy w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami profesora Rudolfa Weigla).

W roku 1945 po krótkim pobycie w Krakowie zamieszkał we Wrocławiu, gdzie objął katedrę na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym Uniwersytetu i Politechniki.

W latach 1937–1946 był sekretarzem w Zarządzie Głównym PTM.

Od 1945 r. we Wrocławiu. Jeden z założycieli czasopisma matematycznego Colloquium Mathematicum, przyczynił się też do szybkiego wznowienia po wojnie wydawania Fundamenta Mathematicae oraz Studia Mathematica.

Słynny z ogromnego poczucia humoru. Organizowane przezeń spotkania matematyków zwane knasteriami przeszły do historii tej dyscypliny w Polsce. Miał liczbę Erdősa równą 2.

Był małżonkiem aktorki Marii Morskiej.

Zmarł we Wrocławiu. Spoczywa na cmentarzu św. Wawrzyńca (pole 1-aleja rzędowa-197)^[3].

Liczne prace z topologii, zasłynął konstrukcją pierwszego przykładu continuum dziedzicznie nierozkładalnego (tzw. pseudołuk, zwany też krzywą Knastera) i rozwojem teorii zbiorów spójnych.

W teorii mnogości znane jest jego twierdzenie, że każda nieprzeliczalna rodzina odcinków otwartych na prostej zawiera nieprzeliczalną podrodzinę odcinków o parami niepustych przekrojach. Wynik ten jest uhonorowany w nazwie własności Knastera pojęć forsingu.

W 1963 roku otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia.

Był nauczycielem wielu polskich topologów, m.in. był promotorem rozpraw doktorskich: J. J. Charatonika, A. Lelka, R. Dudy, J. Mioduszewskiego, M. Reichbacha.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (29 września 1955)^[4]
• Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1950)^[5]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)^[6]

• Twierdzenie Knastera-Tarskiego o punkcie stałym
• Miotełka Knastera-Kuratowskiego

• Bronisław Knaster w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.) [dostęp 2021-10-30].
• John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Bronisław Knaster w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-10-25].