Artur Radziwiłł

Ten artykuł dotyczy polskiego ziemianina. Zobacz też: Artur Radziwiłł (ur. 1974) – polski ekonomista.

Artur Radziwiłł

Artur Mikołaj Antoni Radziwiłł

porucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia	10 stycznia 1901 Sichów
Data i miejsce śmierci	13 września 1939 Ołtarzew
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	2 Pułk Piechoty Legionów
Stanowiska	dowódca kompanii
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Odznaczenia

Artur Mikołaj Antoni Radziwiłł^[1] h. Trąby (ur. 10 stycznia 1901 w Sichowie Dużym, zm. 13 września 1939 pod Ołtarzewem) – żołnierz, porucznik; ziemianin i przedsiębiorca przemysłu spożywczego; arystokrata rodowy, tytularny książę na Nieświeżu^[1].

Syn Macieja Mikołaja Radziwiłła (1873–1920) i Róży Marii z Potockich h. Pilawa (1878–1931). Miał trzech braci: Krzysztofa (1898–1986), Konstantego (1902–1944) i Macieja (1905–1994)^[2]. Ukończył Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Warszawie. W 1920 roku wstąpił jako ochotnik do Wojska Polskiego. W szeregach 4 pułku piechoty Legionów walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Został odznaczony Krzyżem Walecznych. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 marca 1920, a na stopień porucznika ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 i 13. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty^[3].

Po zakończeniu wojny zarządzał dobrami rodzinnymi, folwarkiem w Sichowie Dużym, zakładami przemysłowymi w Rytwianach i młynami w Staszowie^[2]. Następnie prowadził interesy w Indochinach. W 1927 pojął za żonę Krystynę Broël-Plater h. Plater (1903–1991), w wyniku podziału dóbr uposażony Rytwianami. Małżeństwo doczekało się 3 dzieci: Joanny Marii (ur. 1928), Macieja Mikołaja (1930–2009) i Róży Gabrieli (1934–2009)^[4].

W czasie kampanii wrześniowej dowodził 2. kompanią strzelecką 2 pułku piechoty Legionów. Walczył pod Borową Górą, zginął pod Ołtarzewem. Pochowany został w zbiorowym grobie. W 1940 szczątki ekshumowano i przeniesiono do mogiły rodzinnej w klasztorze pokamedulskim Pustelni Złotego Lasu w Rytwianach. Krzysztof Radziwiłł twierdził, że rodzinie jego brata pomagał po wojnie Józef Maślanka, „dygnitarz władzy ludowej”^[5]. W latach 50. XX wieku w miejscu śmierci Artura Radziwiłła ustawiono tablicę pamiątkową.

W 1939 został udekorowany pośmiertnie Orderem Virtuti Militari przez Prezydenta RP na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego^[6]. Ordery i odznaczenia bojowe Artura Radziwiłła zostały przekazane przez jego spadkobierców parafii św. Maksymiliana Kolbego w Rytwianach, i wyeksponowane przy jego grobie w kościele pokamedulskim.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari – pośmiertnie 29 września 1939 przez dowódcę Armii „Łódź” i Armii „Warszawa” gen. Juliusza Rómmla^[7]
• Krzyż Walecznych „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918-1921”

• Antoni Arkuszewski: Radziwiłł, Artur Mikołaj. W: Ziemianie polscy XX wieku: Słownik biograficzny. Stanisława Ciepłowska; Tadeusz Epsztein; Janina Leskiewiczowa (red.). T. 5. Warszawa: „DiG”, 2006, s. 111–112. ISBN 83-7181-094-6.
• Józef Kiljański. Wrześniowe boje 1939 r. w rejonie Ożarowa–Ołtarzewa: próba rekonstrukcji wypadków na podstawie dostępnych lektur. „Przegląd Pruszkowski”. 1, 2009. 
• Juliusz Rómmel: Za honor i ojczyznę. Wspomnienia dowódcy armii „Łódź” i „Warszawa”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1958.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Krzysztof Mikołaj Radziwiłł: Pamiętniki. Od feudalizmu do socjalizmu bezpośrednio. Warszawa: Wiedza Powszechna/, 2000. ISBN 83-214-1129-0.

• Strona szkoły podstawowej w Ożarowie Mazowieckim. sp.ozarow.mazowiecki.ids.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-23)].
• Wzmianka na stronie poświęconej VII Obwodowi "Obroża" Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej. ibprs.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
• Genealogia postaci w serwisie p. M. J. Minakowskiego