Apoballis
 Apoballis mutata | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina |
Aroideae |
| Plemię |
Schismatoglottideae |
| Rodzaj |
Apoballis |
| Nazwa systematyczna | |
| Apoballis Schott Oesterr. Bot. Z. 8:318 (1858) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Apoballis neglecta Schott [≡ Apoballis rupestris (Zoll. & Moritzi ex Zoll.) S.Y. Wong & P.C. Boyce] | |
Apoballis Schott – rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych, obejmujący 12 gatunków pochodzących z Azji Południowo-Wschodniej (Tajlandii, Półwyspu Malajskiego, Sumatry, Jawy i Nusa Tenggara), zasiedlających równikowe lasy nizinne i wzgórzowe do wysokości 1500 m n.p.m. Niektóre gatunki są reofitami. Nazwa naukowa pochodzi od greckiego słowa βαλλής (ballis – strona, także roślina o właściwościach leczniczych), i zbudowana została z prefiksem από- (apo- – z, od, oddzielnie).
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Roślina zielna.
- Łodyga
- Plejonantyczna, wzniosła do płożącej.
- Liście
- Od kilku do wielu, często złączonych. Ogonki nagie, czasem lekko owłosione. Pochwa liściowa w pełni nasadzona, zwężająca się. Blaszki liści podłużno-lancetowate do jajowato-strzałkowatych, czasami wielobarwne, gładkie; przy nasadzie blaszki klinowate lub strzałkowate; przy wierzchołku ostre lub wydłużone i spiczaste. Żyłki pierwszo- i drugorzędowe podwójnie pierzaste (bipinnate). Żyłki trzeciorzędowe niewyraźne.
- Kwiaty
- Rośliny jednopienne. Kwiatostan typu kolbiastego pseudancjum, pojedynczy lub złożony w wierzchotkę składającą się z nie więcej niż 5 kwiatostanów. Pochwa długa, o długości do 20 cm. W dolnej części jajowata, w górnej podłużno-lancetowata. Otwiera się nieznacznie, odsłaniając jedynie kwiaty męskie. Kolba dłuższa lub równej długości jak pochwa. Dolna część, pokryta kwiatami żeńskimi, ukośnie zrośnięta z pochwą w ⅓ długości. Słupki okrągłe, osadzone. Kwiaty męskie od żeńskich oddziela wyraźna szczelina, naga lub nieznacznie pokryta prątniczkami. Pręciki gęsto ułożone, dzwonkowate lub nieregularne w kształcie. Kolba kończy się wyrostkiem.
- Owoce
- Pochwa owocostanu w kształcie urny, wygięta.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj Apoballis w 1858 r. został wyodrębniony z rodzaju Homalomena, stając się taksonem monotypowym obejmującym gatunek Apoballis neglecta[3]. Dwa lata później za A. neglecta uznano jeden z gatunków w rodzaju Schismatoglottis – Sch. rupestris[4]. W 1995 r. decyzja ta została zakwestionowana, a Apoballis neglecta został uznany za synonim taksonomiczny Schismatoglottis rupestris[5]. W roku 2009 przeprowadzono molekularne badania filogenetyczne wszystkich taksonów w plemieniu Schismatoglottidae, nieformalnych grup w rodzaju Schismatoglottis i kladu siostrzanego Cryptocoryneae. Analizy DNA oraz obserwacje morfologiczne stały się podstawą między innymi ponownego wyodrębnienia Apoballis z rodzaju Schismatoglottis[6].
- Gatunki
- Apoballis acuminatissima (Schott) S.Y. Wong & P.C. Boyce [comb.nov.: Schismatoglottis acuminatissima]
- Apoballis belophylla (Alderw.) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis belophylla]
- Apoballis brevipes (Hook. f.) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis brevipes]
- Apoballis grandiflora (Alderw.) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis grandiflora]
- Apoballis hastifolia (Hallier f. ex Engl.) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis hastifolia]
- Apoballis javanica (Engl.) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis javanica]
- Apoballis longicaulis (Ridl.) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis longicaulis]
- Apoballis mutata (Hook. f.) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis mutata]
- Apoballis okadae (M. Hotta) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis okadae]
- Apoballis ovata (Schott) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis ovata]
- Apoballis rupestris (Zoll. & Moritzi ex Zoll.) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis rupestris]
- Apoballis sagittifolia (Alderw.) S.Y. Wong & P.C. Boyce [bazonim: Schismatoglottis sagittifolia]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-20] (ang.).
- ↑ H.W. Schott. Aroideen-Skizzen. „Österreichische Botanische Zeitung”. 8, s. 318, 1858.
- ↑ H.W. Schott: Prodromus systematis Aroidearum. 1860, s. 322.
- ↑ R. Govaerts. World Checklist of Seed Plants. „Deurne: MIM”. 1(1, 2), s. 1-483, 1-529, 1995.
- ↑ Sin Yeng Wong: Phylogenetic and Systematic Studies Of The Schismatoglottideae (Araceae: Aroideae). 2009.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- H.W. Schott. Aroideen-Skizzen. „Österreichische Botanische Zeitung”. 8, s. 318, 1858.
- Sin Yeng Wong i Peter C. Boyce. Studies on Schismatoglottideae (Araceae) of Borneo IX: A new genus, Hestia, and resurrection of Apoballis. „Botanical Studies”. 51, s. 249-255, 2010.