Adrienne Thomas
 Adrienne Thomas, 1934 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
niemiecka |
| Dziedzina sztuki | |
Adrienne Thomas, właśc. Hertha Lesser (ur. 24 czerwca 1897 w Saint-Avold, zm. 5 listopada 1980 w Wiedniu) – niemiecka pisarka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Adrienne Thomas urodziła się jako Hertha Strauch 24 czerwca 1897 roku w żydowskiej rodzinie w Saint-Avold w wówczas niemieckiej Lotaryngii (na terenie obecnej Francji)[1]. Rodzina Strauchów była właścicielem domu handlowego w Metz[2].
Dorastała w niemiecko-francuskiej strefie w Alzacji i Lotaryngii[1]. Od 1904 roku mieszkała w Metz, gdzie uczyła się w liceum a później w szkole przemysłowej[1]. Zrezygnowała z nauki, by pobierać prywatne lekcje śpiewu[1].
Po wybuchu I wojny światowej zgłosiła się na ochotnika do Czerwonego Krzyża i prowadziła dziennik z pracy na stacji kolejowej w Metz[1]. Jej zapiski zostały wydane w 2004 roku pod tytułem Aufzeichnungen aus dem Ersten Weltkrieg, Ein Tagebuch[1].
W 1917 roku z powodu częstych nalotów bombowych wraz z rodziną przeprowadziła się do Berlina[1]. Thomas zaczęła ponownie pobierać lekcje śpiewu[1]. Początkowo pracowała jako guwernantka, a później jako siostra Czerwonego Krzyża w szpitalu wojskowym[1]. W 1918 roku zły stan zdrowia uniemożliwił jej dalszą pracę w szpitalu[1]. Przeniosła się do ciotki we Frankfurcie, która ufundowała jej studia śpiewacze w prywatnym konserwatorium[1]. W 1921 roku poślubiła Artura Lessera, lekarza z Magdeburga, i wraz z mężem przeprowadziła się do jego rodzinnego miasta[1].
W Magdeburgu zarzuciła karierę śpiewaczą na rzecz pisarstwa. Jej pierwsze utwory były publikowane w „Vossische Zeitung”[1]. Następnie pisała dla takich czasopism jak „Die Frau”, „Neue Wiener Tagblatt”, „Basler Nachrichten” czy „Neue Jüdische Gazeta”[1]. W 1927 roku małżeństwo przeprowadziło się do Berlina[1]. W 1930 roku Lesser zmarł[1]. W tym samym roku Thomas wydała na podstawie swoich notatek z okresu I wojny światowej swoją pierwszą powieść, antywojenny utwór Die Katrin wird Soldat[1]. W pierwszym roku sprzedano 100 tys. egzemplarzy powieści[3]. Książka została przetłumaczona na 15 języków, a jej całkowity nakład wyniósł kilka milionów egzemplarzy[1]. W 1987 roku na podstawie utworu powstał film[1]. W 1933 roku, po dojściu nazistów do władzy, powieść została zakazana[1]. Thomas była jednym z pierwszych autorów, których naziści uznali za „niepożądanych”[3] – jej nazwisko znalazło się na liście autorów zakazanych w III Rzeszy[4], a utwory zakazane[2]. Pisarka wkrótce uciekła przez Szwajcarię do Francji, a później do Austrii[1]. W Austrii wydała kolejne powieści Andrea i Viktoria[1].
Po aneksji Austrii przez Rzeszę Niemiecką w marcu 1938 roku Thomas uciekła przez Czechosłowację, Węgry, Jugosławię i Włochy do Francji[1]. Dwa lata później została internowana w obozie dla kobiet w Paryżu, a wkrótce potem w obozie Gurs, z którego udało jej się uciec i we wrześniu 1940 roku wyjechać do Stanów Zjednoczonych[1]. Wyjazd do USA umożliwił jej pisarz Hermann Kesten (1900–1996), który wystarał się o wizę dla pisarki[1]. W USA Thomas utrzymywała się z tantiem za jej utwory wydane zagranicą[1]. W 1942 roku została sekretarką europejskiego oddziału Free World Association i pracowała dla magazynu „Free World”[1]. W USA wydała kolejne powieści, bazujące na doświadczeniach na wygnaniu, Reisen Sie ab, Mademoiselle! (1944) i Ein Fenster zum East River (1945)[1].
W 1947 roku pojechała za austriackim socjaldemokratą Juliusem Deutschem (1884–1968) do Austrii i osiadła w Wiedniu[1]. Pisała wówczas m.in. dla dziennika „Neues Österreich”[1]. W 1951 roku poślubiła Deutscha[1].
Thomas zmarła 5 listopada 1980 roku w Wiedniu[1].
Prace
[edytuj | edytuj kod]Lista wybranych utworów podana za Neue Deutsche Biographie[1]:
- Die Katrin wird Soldat!, 1930; wydanie polskie: Catherine! Świat się pali!, autoryzowany przekład Marcelego Tarnowskiego. Warszawa: Wydawnictwo „Nowa Powieść”, 1937[5]
- Andrea. Erzählung für Jugendliche, 1937; wydanie polskie: Andrea. Powieść dla młodzieży. Przekład Anieli Waldenbergowej. Warszawa. Wydawnictwo J. Przeworskiego, 1939[6]
- Viktoria. Erzählung für junge Menschen, 1937; wydanie polskie: Wiktoria. Powieść dla młodzieży. Przekład Anieli Waldenbergowej. Warszawa. Wydawnictwo J. Przeworskiego, 1939[7]
- Von Johanna zu Jane, 1939
- Reisen Sie ab, Mademoiselle!, 1944
- Ein Fenster zum East River, 1945
- Ein Hund ging verloren. Erzählung für Jugendliche, 1953
- Markusplatz um vier, 1955
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag Neue Deutsche Biographie 2017 ↓.
- ↑ a b Cardinal, Goldman, Hattaway 1999 ↓, s. 40.
- ↑ a b Fembio ↓.
- ↑ Liste des schädlichen und unerwünschten Schrifttums, Universitäts- und Landesbibliothek Münster, 31 grudnia 1938 [dostęp 2020-03-08].
- ↑ Phillips 2011 ↓, s. 236.
- ↑ Phillips 2011 ↓, s. 237.
- ↑ Phillips 2011 ↓, s. 238.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ingrid Schramm: Thomas, Adrienne. W: Neue Deutsche Biographie [Online-Version]. T. 26. 2017, s. 182–184. (niem.).
- Joey Horsley: Adrienne Thomas. [w:] FemBio [on-line]. [dostęp 2020-03-07]. (niem.).
- red. Agnes Cardinal, Dorothy Goldman, Judith Hattaway: Women’s Writing on the First World War. Oxford University Press, 1999. ISBN 978-0-19-812280-7. [dostęp 2020-03-07]. (ang.).
- Zlata Fuss Phillips: German Children’s and Youth Literature in Exile 1933-1950: Biographies and Bibliographies. Walter de Gruyter, 2011. ISBN 978-3-11-095285-8. [dostęp 2020-03-07]. (ang.).