Czortomłyk

Stolica Scytów Grodzisko Kamjanśke i tzw. królewskie kurhany scytyjskie nad dolnym Dnieprem:
1) Nikopol (współczesne miasto)
2) Zaporoże (współczesne miasto)
3) Towsta Mogiła (kurhan)
4) **Czortomłyk** (kurhan)
5) Grodzisko Kamjanśke
6) Sołocha (kurhan)
7) Gajmanowa Mogiła (kurhan)
8) Kurhan Melitopolski
9) Kurhan Aleksandropolski
10) Bolszaja Cymbałka (kurhan)
11) Kozieł (kurhan)
12) Oguz (kurhan)

Czortomłyk (ukr. Чортомлик) – kurhan scytyjski z przełomu III i IV wieku p.n.e., usytuowany nad Dnieprem, 22 km na północny zachód od Nikopola, w obwodzie dniepropietrowskim Ukrainy. Zaliczany jest do tzw. królewskich kurhanów scytyjskich, zawierających pochówki władców i członków ich rodzin.

Jego nazwa pochodzi od współczesnej nazwy rzeczki, nad którą został postawiony.

Został odkryty i zbadany w 1862 przez I.J. Zabielina.

Kurhan Czortomłyk jest jednym z największych kurhanów scytyjskich – w momencie odkrycia jego wysokość wynosiła prawie 20 m, średnica – 350 m, a objętość – 82 000 m³. W kurhanie znajdował się dromos o długości 31 m, prowadzący do komory grobowej z 4 izbami bocznymi, przy czym w komorze głównej pochowany został król z 2 wojownikami. Osobno znaleziono pochówek 12 koni ze złotymi i srebrnymi uzdami i ozdobami siodeł (wyłącznie złotych kompletów rzędu końskiego było tutaj 7) oraz pochówek 2 koniuszych. Kurhan był już wcześniej ograbiony – dotknęło to jednak tylko komory głównej. Zachowały się tam resztki drewnianego polichromowanego sarkofagu.

Do najcenniejszych znalezisk w tym kurhanie zalicza się:

ozdobną posrebrzaną amforę z brązu, zdobioną reliefowym przedstawieniem Scytów,
złotą pochwę miecza,
brązowy kociołek,
kołczan z grotami strzał, z bogato zdobioną okładziną dekorowaną fryzami zwierzęcymi i motywami z legend o Achillesie,
6 mieczy, pochwy których zdobioną sceny walki Greków ze Scytami,
złote aplikacje odzieży.

Przedmioty z Czortomłyka przechowywane są w Ermitażu.

Bibliografia

J.W. Bołtrik: Społeczna struktura Scytii IV wieku p.n.e. .... W: Jan Chochorowski (red.): Kimmerowie, Scytowie, Sarmaci. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2004, s. 86-88. ISBN 83-7184-796-5. (ros.).
J. Kuźmina. Zasłona się unosi (O semantyce sztuki scytyjskiej). „Znanie-Siła”. 11(701), s. 38-42. wydawnictwo Znanie. [dostęp 2007-09-25]. (ros.).
Encyklopedia sztuki starożytnej, praca zbiorowa, WAiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 171, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF).
O Czortomłyku z portalu booksite.ru. [dostęp 2007-09-25]. (ros.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia znalezisk z kurhanu Czortomłyk:

Amfora. vm.kemsu.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-11)].
Kołczan. pitt.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-04)].
Rękojeść miecza. hermitagemuseum.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-09)].