Czerniawa-Zdrój
50°54′55″N 15°18′07″E/50,915361 15,302000| część miasta Świeradowa-Zdroju | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| Data założenia |
XVII w. |
| W granicach Świeradowa-Zdroju | |
| SIMC |
0936463 |
| Wysokość |
~540 m n.p.m. |
| Strefa numeracyjna |
75 |
| Kod pocztowy |
59-850 Świeradów-Zdrój |
| Tablice rejestracyjne |
DLB |
Położenie na mapie Świeradowa-Zdroju  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lubańskiego  | |
| 50°54′55″N 15°18′07″E/50,915361 15,302000
| |
Czerniawa-Zdrój (do 1946 niem. Bad Schwarzbach) – uzdrowisko, obecnie dzielnica Świeradowa-Zdroju położona w powiecie lubańskim w województwie dolnośląskim. Jedno z najstarszych uzdrowisk na Dolnym Śląsku.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Leży w głębokiej Dolinie Czarnego Potoku u podnóży Czerniawskiej Kopy (776 m n.p.m.) w Górach Izerskich w sąsiedztwie wielkich kompleksów leśnych. Na południe wznoszą się masywy Stogu Izerskiego i Smreka, natomiast na wschodzie Zajęcznik oddziela ją od Świeradowa i Krobicy.
Budowa geologiczna
[edytuj | edytuj kod]Czerniawa-Zdrój leży na obszarze metamorfiku izerskiego. Występują tu głównie różne odmiany gnejsów z wkładkami amfibolitów oraz łupki łyszczykowe. W północnej części wsi przebiega szeroki pas łupków łyszczykowych, w których występują rudy cyny.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Osada powstała w XVII w. przy hucie szkła w dobrach Schaffgotschów. Od 1651 zaczęli osiedlać się tutaj czescy protestanci uchodzący przed religijnymi prześladowaniami. W latach 80. XVIII wieku w położonej poniżej wsi kopalni "Jan Nepomucen" wydobywano rudy kobaltu, używane do produkcji smalty, stosowanej do wyrobu emalii i barwienia szkła. W 1782 odkryte zostały pierwsze źródła wód mineralnych (głównie nisko zmineralizowane szczawy wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowe z zawartością żelaza, fluoru oraz radonu powstałe w wyniku zachodzenia zjawisk krasowych) eksploatowane od pierwszych lat XIX w. – wybudowano wówczas łazienki a wieś zaczęła się rozrastać. Pierwszy dom zdrojowy wybudowany został w Czerniawie w 1860 r. a obecny powstał w r. 1910[2].
W 1945 roku miejscowość przyjęła nazwa Leśny Zdrój[3], zmieniony w 1946 roku – wprowadzono urzędowo nazwę Czerniawa Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Bad Schwarzbach[4].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[5]:
- kościół par. pw. Podwyższenia Krzyża, ul. Główna 8, z l. 1934-37
- plebania z łącznikiem (galeria)
- dom nr 12, ul. Główna, z 1765 r.
- "Czarci Młyn" - młyn wodny z systemem hydroenergetycznym i wyposażeniem, zbudowany ok. 1890 roku. Do ok. 1951 roku młyn był napędzany kołem wodnym, jednym z nielicznych zachowanych w regionie. Wyposażenie młyna jest oryginalne, nie ulegało zmianie i jest ono typowe dla młynów gospodarczych z przełomu XIX i XX wieku.
- Centrum Edukacji Ekologicznej Natura 2000 "Izerska Łąka" - multimedialne Centrum wraz z Ogrodem Edukacyjnym. Prezentacja standardowa obejmuje zagadnienia: - Izerski Park Ciemnego Nieba i problem zanieczyszczenia światłem, - Pszczoły i problemy owadów zapylających.
- Pracownia Piernikowa Isabell to miejsce niezwykłe, które łączy miłość do słodkości z pasją ozdabiania, a wszystko to okraszone atmosferą dworku ziemiańskiego z przełomu XIX i XX wieku.
Przyroda
[edytuj | edytuj kod]Roślinność
[edytuj | edytuj kod]Do 400 m występują głównie lasy liściaste – głównie bukowe, a także świerkowe, np. w okolicy Świeradowa-Zdroju, przy drodze prowadzącej z uzdrowiska do Czerniawy-Zdroju (występują w nich: paproć zachyłka trójkątna, podagrycznik pospolity, gajowiec żółty, żywiec cebulkowy, czyściec leśny, przytulia hercyńska, fiołek leśny). Lasy bukowe regla dolnego przechodzą w wyższych partiach gór w bory świerkowe o charakterze naturalnym. W najwyższych partiach gór, nad ciekami wodnymi rozwinięte zbiorowiska ziołorośli (modrzyk górski, tojad mocny, rutewka orlikolistna). Rzadko wierzbownica okółkowa, gorysz miarz, miesiącznica trwała, fiołek dwukwiatowy, miłosna górska, śledziennica naprzeciwlistna i szafran wiosenny.
W okolicy występują również mniejsze i większe torfowiska wysokie z typową roślinnością torfowiskową, najbogatsze na Hali Izerskiej oraz rezerwat florystyczny Torfowiska Izerskie w płaskim obniżeniu doliny Izery między grzbietami Średnim a Wysokim o pow. 44,72 ha (brzoza karłowata, sosna błotna, rosiczki – okrągłolistna i rzadko spotykana długolistna, równie rzadka wełnianeczka darniowa, wełnianka pochwowata, malina moroszka, bagnica torfowa, liczne turzyce, turzyca bagienna, borówka bagienna, bagno zwyczajne, modrzewnica zwyczajna, przygiełka biała, żurawina błotna, bażyna czarna)
Transport
[edytuj | edytuj kod]Przez Czerniawę prowadzą drogi wojewódzkie: 358 i 361.
Do Czerniawy dojeżdża autobus bezpłatnej komunikacji miejskiej ze Świeradowa-Zdroju.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- przejście graniczne Czerniawa-Zdrój-Nové Město pod Smrkem
- nazwy miejscowości z łącznikiem
- nazwy miejscowości z członem Zdrój
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 324
- ↑ Uzdrowisko Świeradów Czerniawa – praktyczny przewodnik z fotografiami i mapami. Wycieczki piesze bliższe i dalsze, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2003, ISBN 83-88049-27-5
- ↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 1 Góry Izerskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa - Kraków 1989, ISBN 83-7005-095-6, s. 37
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 105. [dostęp 2012-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
