Czapla modronosa

Czapla modronosa
	Ardeola ralloides
	(Scopoli, 1769)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	pelikanowe
Podrząd	czaplowce
Rodzina	czaplowate
Rodzaj	Ardeola
Gatunek	czapla modronosa
Synonimy
	Ardea ralloides Scopoli, 1769; Ardeola ralloides ralloides (Scopoli, 1769); Ardeola ralloides paludivaga Clancey, 1968;
	Ardea ralloides Scopoli, 1769; Ardeola ralloides ralloides (Scopoli, 1769); Ardeola ralloides paludivaga Clancey, 1968;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; zimą latem cały rok
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Czapla modronosa^[5] (Ardeola ralloides) – gatunek średniej wielkości ptaka brodzącego z rodziny czaplowatych (Ardeidae).

Systematyka

Jest to gatunek monotypowy^[2]^[6]. Proponowany podgatunek paludivaga nie jest uznawany^[6].

Zasięg występowania

Zamieszkuje południową Europę, południową część Europy środkowej i wschodniej, rejon Kaukazu, Bliski Wschód po Iran na wschodzie, tereny wokół Jeziora Aralskiego i jego dopływów aż po Afganistan, oraz Afrykę (poza Saharą) wraz z Madagaskarem. Populacje z Palearktyki są wędrowne; populacje afrykańskie są koczownicze lub osiadłe, ale przemieszczające się lokalnie na tereny tymczasowo podmokłe po sezonowych deszczach^[7].

Do Polski zalatuje sporadycznie (do końca 2021 roku stwierdzono ją 101 razy, w sumie zaobserwowano 106 osobników^[8]).

Morfologia

Wygląd: Czapla o krępej sylwetce, upierzeniu płowożółtym, białych skrzydłach, brzuchu i ogonie, na głowie ciemniejszy czub. W okresie godowym dziób niebieski, nogi czerwone. Osobniki młodociane ciemniejsze, z ciemnym, podłużnym prążkowaniem.
Wymiary średnie: długość ciała 45–47 cm^[9]
rozpiętość skrzydeł 80–90 cm^[9]
masa ciała ok. 230–370 g

Ekologia i zachowanie

Biotop: Bagniste brzegi rzek i jezior, trzcinowiska i pola ryżowe.
Gniazdo: Na krzewach i drzewach, tworząc duże kolonie często wraz z innymi gatunkami czapli. Gniazdo jest lepiej ukryte niż u pozostałych członków rodziny.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu – czerwcu (w Afryce podczas pory deszczowej) 4 do 6 jaj o średnich wymiarach 38,2 x 28,9 mm^[10].
Wysiadywanie, pisklęta: Jaja wysiadywane są przez okres 22–24 dni przez obydwoje rodziców^[10]. Pisklęta opuszczają gniazdo po 35 dniach, ale usamodzielniają się po 45 dniach.
Pożywienie: Drobne zwierzęta. Szczególnie aktywna o zmierzchu i w nocy.

Status i ochrona

IUCN uznaje czaplę modronosą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, mieści się w przedziale 370–780 tysięcy osobników. Ogólny trend liczebności nie jest znany, choć populacja europejska wydaje się stabilna. Największym zagrożeniem dla tego gatunku jest utrata i degradacja naturalnych lub stworzonych przez człowieka siedlisk słodkowodnych oraz podmokłych terenów zadrzewionych^[4]^[7].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[11].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Ardeola ralloides, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Squacco Heron (Ardeola ralloides). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-17)]. (ang.).
↑ ^a ^b D. Lepage: Squacco Heron Ardeola ralloides. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-22]. (ang.).
↑ ^a ^b Ardeola ralloides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (Wersja: 2020-06-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-20].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, Hamerkop, Shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-20]. (ang.).
↑ ^a ^b Species factsheet: Ardeola ralloides. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-03-20]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
↑ ^a ^b P. Sterry, A. Cleave, A. Clements, P. Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 44–45. ISBN 83-7311-341-X.
↑ ^a ^b E. Keller, prof. dr J.H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ptaki. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 56. ISBN 83-7227-891-1.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Ardeola ralloides, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Squacco Heron (Ardeola ralloides). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-17)]. (ang.).

[avibase-3] D. Lepage: Squacco Heron Ardeola ralloides. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-22]. (ang.).

[iucn-4] Ardeola ralloides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (Wersja: 2020-06-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-20].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, Hamerkop, Shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-20]. (ang.).

[birdlife-7] Species factsheet: Ardeola ralloides. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-03-20]. (ang.).

[kf2021-8] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.

[sterry-9] P. Sterry, A. Cleave, A. Clements, P. Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 44–45. ISBN 83-7311-341-X.

[lz-10] E. Keller, prof. dr J.H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ptaki. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 56. ISBN 83-7227-891-1.

[11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]