Lejkówka rzodkiewkowata
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gęsiówka rzodkiewkowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Clitocybe hydrogramma (Bull.) P. Kumm. Führ. Pilzk. (Zerbst): 122 (1871) | |
Lejkówka rzodkiewkowata (Clitocybe hydrogramma (Bull.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1798 roku Jean Baptiste François Bulliard, nadając mu nazwę Agaricus hydrogrammus. W 1871 roku Paul Kummer przeniósł go do rodzaju Clitocybe[1]. Ma 12 synonimów. Niektóre z nich[2]:
- Pseudolyophyllum hydrogramma (Bull.) Raithelh. 1995
- Singerella hydrogramma (Bull.) Harmaja 1974
- Singerocybe hydrogramma (Bull.) Harmaja 1988
Stanosław Domański nadał mu w 1955 roku polską nazwę lejkówka pucharowata, Władysław Wojewoda w 2003 r. zmienił ją na lejkówka rzodkiewkowata[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 1,5–4,4 cm, początkowo wypukły, potem wklęsły, a nawet pępówkowaty. Powierzchnia bladofioletowa, jaśniejsza w środku i ciemniejsza ku brzegom, brzeg gładki, u młodych okazów podwinięty, u starych wywinięty do góry[4].
Nierówne, zatokowato wycięte do nieco zbiegających, gęste, jasnofioletowe[4].
Wysokość 1,6–3,8 cm, grubość 0,2–0,5 cm, centryczny, gładki, pełny, równy, u podstawy cebulkowaty. Powierzchnia ciemnopurpurowa, kokosowa. Pierścienia brak.
O przyjemnym zapachu[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki maczugowate, 16,8–27,2 × 3,2–6,4 µm, szkliste, z gutulami, cienkościenne, ze sprzążkami u podstawy. Bazydiospory elipsoidalne, z wyrostkiem wnęki, 3,2–6,4 × 2,4–3,2µm, Q= 1,33–2,0, z jedną lub wieloma gutulami, w czerwieni Kongo żółtozielone, cienkościenne. Wyrostek wnęki (apiculus) o długości 0,8–1,6 µm długości. Sterygmy 1–4, o długości 2,4-3,2 µm. Strzępki w skórce kapelusza o szerokości 6–8 µm, bezbarwne, septowane, rozgałęzione, ze sprzążkami. Strzępki w skórce trzonu o szerokości 4–12 µm, bezbarwne, septowane, rozgałęzione, cienkościenne, ze sprzążkami. Miąższ w trzonie zbudowany ze szklistych, rozgałęzionych, septowanych strzępek ze sprzążkami o szerokości 4–16 µm[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znane jest występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie, Australii, w Japonii[5] i Indiach[4]. W Polsce podano wiele stanowisk[3], a najnowsze podaje internetowy atlas grzybów[6]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje w różnego typu lasach wśród opadłych liści i resztek drzewnych, zwłaszcza w towarzystwie buków[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-12-16] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-12-16] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 123, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Satvinder Kour i inni, New Records of Clitocybe Species from Jammu and Kashmir, India, „Indian Journal of Forestry”, 38 (1), 2015, s. 43–46 [dostęp 2024-12-17].
- ↑ Występowanie Clitocybe hydrogramma na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-12-16] (ang.).
- ↑ Stanowiska ''Clitocybe hydrogramma '' w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-12-16] (pol.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 62, ISBN 83-89648-38-5.