Birmingham
52°29′00″N 1°54′23″W/52,483333 -1,906389
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Region | |||||
| Hrabstwo | |||||
| Dystrykt |
Birmingham | ||||
| Zarządzający |
Yvonne Mosquito↗ | ||||
| Powierzchnia |
598,9 km² | ||||
| Populacja (2014) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
121 | ||||
| Kod pocztowy |
B | ||||
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |||||
Położenie na mapie Anglii  | |||||
Położenie na mapie West Midlands  | |||||
| 52°29′00″N 1°54′23″W/52,483333 -1,906389
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Birmingham (ang. wym. /ˈbɜːrmɪŋəm/) – miasto (city) i dystrykt metropolitalny w Wielkiej Brytanii, w Anglii, w hrabstwie metropolitalnym West Midlands. W 2014 roku miasto liczyło 1 137 100 mieszkańców[2].
Cały ośrodek metropolitalny (m.in. wraz z Coventry, Wolverhampton, Solihull, Tamworth, Dudley, Walsall), a także miasto samo w sobie jest drugim pod względem ludności (po Londynie) w Wielkiej Brytanii – zamieszkuje go ok. 4 mln osób.
Ważny ośrodek przemysłowy (m.in. zakłady Rovera i Cadbury), kulturalny (Led Zeppelin, Black Sabbath, Judas Priest, Electric Light Orchestra, Napalm Death, Duran Duran, City of Birmingham Symphony Orchestra, której dyrygentem był przez trzy lata Andrzej Panufnik) i akademicki (trzy uniwersytety).
Birmingham ma rozbudowany system kanałów, które łącznie są dłuższe od kanałów w Wenecji.
W mieście znajdują się stacje kolejowe Birmingham Moor Street, Birmingham Snow Hill, Birmingham New Street.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Miasto jest stolicą regionu West Midlands. Miasto leży niedaleko na zachód od geograficznego środka Anglii, na wysokości 150–200 m n.p.m. Najwyższe miejsce znajduje się przy ulicy Broad Street. Centrum miasta leży na wapieniach. Z północy na południe przebiega przez miasto dział wodny między zlewiskami Atlantyku (dorzecze rzeki Severn) i Morza Północnego (dorzecze rzeki Trent). Na południe i zachód od miasta znajdują się wzniesienia Lickey Hills, Clent Hills i Walton Hill, dochodzące do 315 m n.p.m.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]| Dzielnica | Ludność [osób] |
Gęstość [osób/ha] |
Powierzchnia [km²] |
|---|---|---|---|
| Hodge Hill | 121 678 | 59,0 | 0,02064 |
| Ladywood | 126 693 | 49,0 | 0,02585 |
| Edgbaston | 96 568 | 34,7 | 0,02786 |
| Erdington | 97 778 | 44,5 | 0,02197 |
| Hall Green | 115 904 | 59,4 | 0,01952 |
| Northfield | 101 422 | 40,8 | 0,02485 |
| Perry Barr | 107 090 | 43,5 | 0,02464 |
| Selly Oak | 104 067 | 46,8 | 0,02224 |
| Sutton Coldfield | 95 107 | 16,5 | 0,05775 |
| Yardley | 106 738 | 47,5 | 0,02247 |
Civil parishes
[edytuj | edytuj kod]Budowa geologiczna
[edytuj | edytuj kod]Miasto i okolice przecięte są uskokiem Birmingham Fault o przebiegu SW-NE, biegnącym z Lickey Hills przez Edgbaston, Bull Ring, Erdington i Sutton Coldfield[6]. Na południe i wschód od uskoku zalegają warstwy Mercia Mudstone Group, znane jako margle kajpru, przekładające się ze zlepieńcami Bunter pebbles (pstry piaskowiec)[7]. Na północ i zachód od strefy uskokowej zalegają odporne piaskowce kajpru, o miąższości 45–180 m[8][9].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W czasach rzymskich w okolicach współczesnego Birmingham znajdował się obóz wojskowy i skrzyżowanie szlaków. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1086, z Księgi Sądu Ostatecznego (Domesday Book), gdzie Birmingham określono jako małą wioskę (Bermingeham)[10]. W XII wieku na terenie Birmingham istniała osada targowa. W związku z odkryciem w pobliżu złóż rud żelaza oraz węgla kamiennego, od XVI wieku nastąpił rozwój przemysłu metalowego. Tutejsze zakłady zbroiły m.in. wojska Cromwella (dzielnica Gun Quarter). W XVIII wieku powstało tu centrum przemysłowe.
Od 1760 do lat 20. XIX w. rozwijała się w mieście i okolicy sieć kanałów.
W 1837 powstało pierwsze połączenie kolejowe – Grand Junction Railway, później następne – London and Birmingham Railway. W 1854 obie spółki oddały do użytku stację New Street Station. Kolejna spółka – Great Western Railway otworzyła stację Snow Hill station.
W XIX wieku miejscowość rozrosła się znacznie, a prawa miejskie uzyskała w 1889. W 1900 powstał uniwersytet (University of Birmingham).
Miasto słynące z Gangu o nazwie Peaky Blinders.
Na przełomie XIX i XX wieku nastąpił dalszy rozwój miasta, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju przemysłu zbrojeniowego. W czasie II wojny światowej miasto dotknęły naloty bombowe, co spowodowało gruntowną przebudowę w latach 50. i 60. Centrum Birmingham z biurowcami i drapaczami chmur sprawiało niekorzystne wrażenie i było nazywane „betonową pustynią”. Pod koniec XX wieku miasto zostało poważnie przebudowane, co uczyniło z niego nowoczesny ośrodek miejski.
Lata założenia
[edytuj | edytuj kod]- Osada ok. 600
- Gmina feudalna 1166
- Gmina miejska 1838
- Miasto 1889
- Metropolia 1 kwietnia 1974[11]
Demografia
[edytuj | edytuj kod]W 2011 roku miasto liczyło 1 073 045 mieszkańców[12].
Poniżej przedstawiona jest struktura etniczna, wyznaniowa i językowa miasta (dane ze spisu powszechnego w 2011 roku).
| Grupa etniczna | Liczba ludności | % ogółu |
|---|---|---|
| Biali – Brytyjczycy | 570 217 | 53,1% |
| Biali – Irlandczycy | 22 021 | 2,1% |
| Biali – pozostali | 29 398 | 2,7% |
| Azjaci – Pakistańczycy | 144 627 | 13,5% |
| Azjaci – Hindusi | 64 621 | 6,0% |
| Azjaci – Bengalczycy | 32 532 | 3,0% |
| Azjaci – Chińczycy | 12 712 | 1,2% |
| Azjaci – pozostali | 31 148 | 2,9% |
| Czarni – Afrokaraibowie | 47 641 | 4,4% |
| Czarni – Afrykańczycy | 29 991 | 2,8% |
| Czarni – pozostali | 18 728 | 1,7% |
| Mieszani – Biali/Afrokaraibowie | 24 720 | 2,3% |
| Mieszani – Biali/Azjaci | 11 186 | 1,0% |
| Mieszani – pozostali | 11 699 | 1,0% |
| Arabowie | 10 910 | 1,0% |
| Pozostali | 10 894 | 1,0% |
| Łącznie | 1 073 045 |
| Wyznanie | Liczba ludności | % ogółu |
|---|---|---|
| Chrześcijaństwo | 494 358 | 46,1% |
| Islam | 234 411 | 21,9% |
| Brak wyznania | 206 821 | 19,3% |
| Sikhizm | 32 376 | 3,0% |
| Hinduizm | 22 362 | 2,1% |
| Pozostałe | 12 631 | 1,2% |
| Brak odpowiedzi | 70 086 | 6,5% |
| Łącznie | 117 773 |
| Język | Liczba ludności | % ogółu |
|---|---|---|
| Język angielski | 866 833 | 84,7% |
| Język urdu | 29 403 | 2,9% |
| Język pendżabski | 21 166 | 2,1% |
| Język bengalski | 14 718 | 1,4% |
| Pakistańskie języki pahari | 10 827 | 1,1% |
| Język polski | 8952 | 0,9% |
| Język somalijski | 8139 | 0,8% |
| Języki chińskie | 7807 | 0,8% |
| Język arabski | 6921 | 0,7% |
| Język paszto | 6123 | 0,6% |
| Pozostałe | 42 497 | 4,2% |
| Łącznie | 1 023 386 |
Zabytki i atrakcje turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
- katedra rzymskokatolicka z XIX wieku
- kościół św. Marcina, z XIII wieku, przebudowany w XIX w.
- Sarehole Mill – młyn z XVIII wieku
- Muzeum Miejskie – znana kolekcja malarstwa szczególnie prerafaelitów
- Gun Quarter – dzielnica manufaktur broni
- Chinese Quarter – dzielnica chińska z wieloma restauracjami, barami i klubami
- Convention Quarter
- Jewellery Quarter – dzielnica jubilerów
- National Sealife Centre
- Birmingham Thinktank Science Museum
- Victoria Square
- Sutton Park
- Muzeum J.R.R. Tolkiena
- Symphony Hall
- Cadbury World – muzeum czekolady
- Library of Birmingham
Polonia
[edytuj | edytuj kod]- Polska Szkoła Sobotnia im. Mikołaja Kopernika
- Polskie Centrum Katolickie „Dom Polski” (Polish Millennium House)
- Polskie Koło Katolickie[16].
Znane osoby
[edytuj | edytuj kod]- Matthew Boulton (1728–1809) – fabrykant
- Joseph Priestley (1733–1804) – chemik, filozof, duchowny i pedagog
- James Watt (1736–1819) – inżynier i wynalazca
- Alexander Parkes (1813–1890) – metalurg i wynalazca
- Francis Galton (1822–1911) – podróżnik, przyrodnik, antropolog, eugenik, wynalazca, meteorolog, pisarz, lekarz, psychometra i statystyk
- John Wright (XIX w.) – wynalazca, galwanotechnik
- Carl Palmer – (ur. 1950) – brytyjski muzyk, perkusista-wirtuoz
- Steve Winwood (ur. 1948) – multiinstrumentalista i twórca tekstów
- Ozzy Osbourne (ur. 1948) – brytyjski wokalista, muzyk, autor tekstów i członek Black Sabbath
- Tony Iommi (ur. 1948) – brytyjski gitarzysta, założyciel i lider Black Sabbath
- Nick Rhodes (ur. 1962) – brytyjski klawiszowiec
- Mike Skinner (ur. 1978) – brytyjski muzyk i multiinstrumentalista, założyciel projektu The Streets
- Conor Maynard (ur. 1992) – brytyjski wokalista
- Brad Simpson (ur. 1995) – brytyjski wokalista zespołu The Vamps
- Bill Ward (ur. 1948) – brytyjski muzyk, perkusista Black Sabbath
- Geezer Butler (ur. 1949) – brytyjski muzyk, basista Black Sabbath
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]Chicago, Stany Zjednoczone
Frankfurt nad Menem, Niemcy
Johannesburg, Południowa Afryka
Lyon, Francja
Mediolan, Włochy
Petersburg, Rosja
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ The Guardian.
- ↑ Request Rejected [online], www.birmingham.gov.uk [dostęp 2018-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-26].
- ↑ birmingham.gov.uk
- ↑ birmingham.gov.uk/cs/Satellite. birmingham.gov.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-06)]..
- ↑ Ordnance Survey linked data.
- ↑ Susan Ashby „The Geography of Birmingham”. JPServicez Search Articles. Archived from the original on 12 February 2008. Retrieved 24 December 2007. jpservicez-searcharticles.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-12)]..
- ↑ Victor Skipp (1987). The History of Greater Birmingham – down to 1830. Yardley, Birmingham: V. H. T. Skipp. p. 15. ISBN 0-9506998-0-2.
- ↑ „The Growth of the City, A History of the County of Warwick: Volume 7: The City of Birmingham (1964), s. 4–25". British History Online. Retrieved 22 July 2009.
- ↑ „Solid Geology – 1:250,000 scale (Source: British Geological Survey, NERC)” (gif). Department for Environment Food and Rural Affairs. Archived from the original on 2006-11-22. Retrieved 7 June 2008. defra.gov.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-22)]..
- ↑ The Domesday Book online.
- ↑ Birmingham – drugie największe miasto w Wielkiej Brytanii – POLEMI.co.uk [online], polemi.co.uk [dostęp 2017-11-17] (pol.).
- ↑ Birmingham (Local Authority) – Key Figures for 2011 Census: Key Statistics, 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
- ↑ Office for National Statistics: Birmingham (Local Authority) – Ethnic Group, 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
- ↑ Office for National Statistics: Birmingham (Local Authority) – Religion, 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
- ↑ Office for National Statistics: Birmingham (Local Authority) – Main Language (detailed), 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
- ↑ Baza organizacji i instytucji polskich i polonijnych za granicą. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2018-08-12].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona miasta Birmingham (ang.)
- Strona Polaków mieszkających w Birmingham
- Historia przemysłu Birmingham (ang.)
