Škoda VOS

Škoda VOS

Škoda VOS-L
Producent	AZNP/Karosa
Projektant	Oldrich Meduna[1]
Zaprezentowany	1949
Okres produkcji	1950–1952[2]
Miejsce produkcji	Mladá Boleslav/Vysoké Mýto[3]
Poprzednik	Škoda Superb (1934)
Dane techniczne
Segment	F
Typy nadwozia	4-drzwiowy sedan
Silniki	R6 5,2 l, 120 KM (benzynowy)
Skrzynia biegów	4-biegowa[3]
Napęd	tylny
Długość	5480–5580 mm[2]
Szerokość	1950 mm
Wysokość	1750 mm
Rozstaw osi	3100–3200 mm[2]
Masa własna	3355-4115 kg[2]
Zbiornik paliwa	150 l[2]
Dane dodatkowe
Konkurencja	Tatra 87 ZiS-110/ZiS-115
Multimedia w Wikimedia Commons

Škoda VOS – luksusowy opancerzony samochód osobowy produkowany przez czechosłowacką firmę Škoda w latach 1950–1952 dla władz państwowych. Nazwa VOS jest skrótem od słów Vládní osobní speciál, czyli specjalny samochód osobowy dla władz. Łącznie wyprodukowano 107 egzemplarzy pojazdu^[1][2].

Podwozie pojazdu zaprojektowane i produkowane było przez Skodę, natomiast karoseria wytwarzana była przez firmę Karosa (znacjonalizowane zakłady Sodomka) w Vysoké Mýto, która montowała samochód^[2]. Wnętrze pojazdu zaprojektowane zostało przez firmę Tatra Kopřivnice. Pojazd otrzymał modne opływowe nadwozie, stylistycznie konkurujące z amerykańskimi krążownikami szos. Głównym konstruktorem i projektantem nadwozia był zajmujący się wcześniej m.in. projektowaniem czołgów inż. Oldrich Meduna. Auto otrzymało szeroką atrapę chłodnicy, z grubymi chromowanymi żebrami, oraz wyróżniające je ozdobne chromowane poziome żebra na błotnikach przednich. Produkowano wersję z cięższym podwójnym opancerzeniem (50 sztuk) oraz z lżejszym opancerzeniem^[2] (nazywaną także w publikacjach VOS-L^[3]). Początkowo samochód miał rozstaw osi 3100 mm, później zwiększony o 100 mm dla polepszenia wygody (według anegdoty, kiedy małżonka prezydenta Gottwalda miała trudności ze zmieszczeniem się z tyłu w prototypie samochodu)^[2]. Rozstaw kół wynosił 1500 mm^[2]. Samochód miał czterodrzwiowe nadwozie typu limuzyna, z przednimi drzwiami otwieranymi do tyłu, a tylnymi drzwiami otwieranymi klasycznie, do przodu. Przynajmniej jeden z czeskich samochodów przebudowano w 1952 na kabriolet^[2].

Pancerne blachy pojazdu miały pięć milimetrów grubości, natomiast szyby w ciężkiej wersji - 52 mm. Uchylić je można było wyłącznie na dwa centymetry^[3]. Lżejsza wersja miała szyby grubości 8 mm^[2]. Układ hamulcowy pojazdu wyposażony został w specjalne okładziny sprowadzane z Holandii, a kord opon wykonano z egipskiej bawełny^[3]. Samochód miał opony o rozmiarach 9,00-16 w lżejszej i 10,50-16 w cięższej wersji, specjalnie wykonywane w firmie Mitas z Pragi^[2]. Masa własna lżejszej wersji wynosiła 3355 kg, a ciężkiej 4115 kg, natomiast masa dopuszczalna z czterema osobami 3700 kg do 4440 kg^[2]. Karoseria była zbudowana na ramie, przednie zawieszenie kół było niezależne, a tylne – na resorach wzdłużnych^[2].

Samochód napędzał zapożyczony od ciężarówki marki Praga^[1] sześciocylindrowy rzędowy silnik benzynowy OHV o pojemności 5193 cm³ i mocy 120 KM (88 kW)^[2]. Pojazd rozpędzić się mógł maksymalnie do prędkości ponad 100 km/h, lecz zalecano nie przekraczać 90 km/h z uwagi na wytrzymałość opon^[2]. Zużycie paliwa wynosiło ok. 30 l/100 km^[2].

Był to jeden z opancerzonych pojazdów prezydentów Czechosłowacji Klementa Gottwalda i Antonínego Zápotocky'ego, a także m.in. chińskich dygnitarzy Zhu De oraz Mao Zedonga^[1] i albańskiego dyktatora Envera Hodży^[2]. W polskim rządzie powojennym służyło około ośmiu egzemplarzy pojazdu. Podróżował nimi m.in. marszałek Polski oraz Związku Radzieckiego Konstanty Rokossowski^[4], a także Bolesław Bierut. Marszałek Rokossowski miał wypadek tym samochodem, kiedy pękła opona, co było przyczyną nałożenia później ograniczeń co do prędkości^[5].

Samochód oglądać można w Muzeum Škody w Mladá Boleslav, w Muzeum Produkcji Nadwozi Samochodowych w Vysoké Mýto oraz w muzeum wojskowym w Pekinie.

Jeden^[6] - zachowany w Rumunii - przeznaczony dla Any Pauker został dostosowany do jazdy po szynach (wymiana kół, blokada układu kierowniczego itd.) - Samochód znajduje się na stacji kolejowej Sinaia. Nosi ślady uszkodzeń po ataku dokonanym w okolicy stacji Roşiori Nord.

Niektóre z egzemplarzy wyposażone były m.in. w klimatyzację^[1].