Waran z Komodo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 58573614 autorstwa 89.68.177.78 (dyskusja), Potrzebne źródło Znacznik: Anulowanie edycji |
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|grafika = Komodo dragon Varanus komodoensis Ragunan Zoo 2.JPG |
|grafika = Komodo dragon Varanus komodoensis Ragunan Zoo 2.JPG |
||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = |
||
|typ = [[strunowce] |
|typ = [[strunowce] = VU |
||
|podtyp = [[kręgowce]] |
|||
|gromada = [[gady]] / [[zauropsydy]] |
|||
|rząd = [[łuskonośne]] |
|||
|podrząd = [[Autarchoglossa]] |
|||
|rodzina = [[waranowate]] |
|||
|rodzaj = ''[[Varanus]]'' |
|||
|gatunek = '''waran z Komodo''' |
|||
|synonimy = |
|||
|status IUCN = VU |
|||
|IUCN id = 22884 |
|IUCN id = 22884 |
||
|mapa występowania = Komodo dragon distribution.gif |
|mapa występowania = Komodo dragon distribution.gif |
||
| Linia 23: | Linia 14: | ||
|commons = Category:Varanus komodoensis |
|commons = Category:Varanus komodoensis |
||
}} |
}} |
||
'''Waran z Komodo''' (''Varanus komodoensis'') – gatunek [[gady|gada]] z rodziny [[waranowate|waranów]] nazywany '' |
'''Waran z Komodo''' (''Varanus komodoensis'') – gatunek [[gady|gada]] z rodziny [[waranowate|waranów]] nazywany ''[[jaszczurki|jaszczurka]]. Odkryta w 1910 roku. Aby ją chronić, założono w 1980 r. [[Park Narodowy Komodo]]. |
||
== Opis == |
== Opis == |
||
Wersja z 15:03, 7 maj 2020
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Waran z Komodo
(Smok z Komodo) |nazwa łacińska = Varanus komodoensis |TSN = 202168 |zoolog = Ouwens, 1912 |okres istnienia = |grafika = Komodo dragon Varanus komodoensis Ragunan Zoo 2.JPG |opis grafiki = |typ = [[strunowce] = VU |IUCN id = 22884 |mapa występowania = Komodo dragon distribution.gif |opis mapy występowania = |wikispecies = Varanus komodoensis |commons = Category:Varanus komodoensis
}} Waran z Komodo (Varanus komodoensis) – gatunek gada z rodziny waranów nazywany jaszczurka. Odkryta w 1910 roku. Aby ją chronić, założono w 1980 r. Park Narodowy Komodo.
Opis
- Głowa duża i szeroka, szyja gruba i masywna, baryłkowaty tułów, ogon gruby u nasady, a w dalszej części bocznie spłaszczony, równy połowie długości ciała. Szeroka szczęka uzbrojona w 60 zębów. Ciało pokryte ziarnistymi łuskami. Grzbiet ciemnobrązowy, pokryty czarnymi plamkami.
Rozmiary
- Długość do 2,5-3,0 m (rekord – 3,65 m)
Masa ciała ok. 79-90 kg (dorosły samiec na wolności).
Samice są mniejsze od samców.
Biotop
- Tereny z roślinnością krzewiastą i zadrzewione.
Pokarm
- Większe kręgowce, głównie ptaki i ssaki (konie, bawoły wodne, świnie, jelenie, kangury) odnotowano także kilka śmiertelnych ataków na ludzi, warany są także kanibalami. Warany z Komodo nie mają wrogów naturalnych w łańcuchu pokarmowym, jedynym zagrożeniem dla młodych waranów są dorosłe osobniki.
Zachowanie
- Aktywny w dzień, noc spędza w wygrzebanych przez siebie norach. Poluje z zasadzki, do upatrzonej zdobyczy zakrada się od tyłu. Atakując mniejszą zdobycz, może rzucić się wprost do jej szyi. Większą ofiarę (np. jelenia czy dziką świnię) stara się najpierw powalić na ziemię (m.in. przy użyciu potężnego ogona, którego siła uderzenia równa się sile ciężaru 2 ton), a następnie rozedrzeć na strzępy lub doprowadzić do jej wykrwawienia. Badania wykazały, że w ślinie warana żyje ok. 50 różnych szczepów bakterii, rozwijających się dzięki resztkom mięsa pozostającym między zębami warana. Sugerowano, że bakterie te przy ukąszeniu dostają się do krwi zaatakowanego zwierzęcia, powodując infekcję prowadzącą do śmierci ofiary.
- Z drugiej strony, Brian G. Fry i in. (2006) odkryli, że inny przedstawiciel rodziny waranów, waran kolorowy, wytwarza prawdziwy jad. Twierdzą przy tym, że ukąszenia dwóch innych przedstawicieli tej rodziny – Varanus scalaris i warana z Komodo – wywołują u ukąszonej ofiary objawy wskazujące bardziej na działanie jadu, niż na infekcję bakteryjną[1]. Późniejsze badanie Frya i jego współpracowników potwierdziło fakt wytwarzania przez warany z Komodo prawdziwego jadu. Autorzy kwestionują też wpływ występujących w ślinie waranów bakterii na śmierć ich ofiar[2]. Na krótkim odcinku waran z Komodo może biec z szybkością do 20 km/h. Potrafi też pływać w pogoni za ofiarą.
Rozmnażanie
- Pomiędzy majem a sierpniem przebiegają gody, a we wrześniu samice składają do wykopanych jam w ziemi po kilkanaście i więcej jaj o długości 12 cm w pergaminowatych osłonkach. Wyklute warany ważą ok. 100 g i mają 40 cm długości. potrzebują ok. pięciu-sześciu lat, by urosnąć do 2 metrów długości, a mogą żyć ponad 50 lat.
Samice waranów z Komodo prawdopodobnie przy braku samców mogą rozmnażać się partenogenetycznie. Opisano przypadki dwóch samic, które złożyły niezapłodnione jaja – fingerprinting genetyczny potwierdził, że genotyp wyklutych z nich młodych jest identyczny, jak ich matek. Jedna z tych samic później rozmnażała się płciowo[3].
Występowanie
- Na należących do Indonezji wyspach Archipelagu Sundajskiego żyje ok. 6 tys. waranów: Komodo (1700 osobników), Rinca (1300), Gili Motang (100) i Flores (ok. 2 tys.). Najstarsze znane skamieniałości waranów z Komodo odkryto w osadach z pliocenu i plejstocenu w Australii. Sugeruje to, że gatunek ten wyewoluował w pliocenie właśnie na tym kontynencie i stamtąd skolonizował niektóre wyspy indonezyjskie[4]. Kręg przedstawiciela tego lub bardzo podobnego gatunku odkryto też w osadach ze środkowego plejstocenu na Jawie[4].
W Polsce warany można oglądać w Starym Zoo w Poznaniu, gdzie mieszkają od 2005 roku[5] i w Ogrodzie Zoologicznym we Wrocławiu, od lipca 2014.[6]
Przypisy
- ↑ Bryan G. Fry, Nicolas Vidal, Janette A. Norman, Freek J. Vonk, Holger Scheib, S. F. Ryan Ramjan, Sanjaya Kuruppu, Kim Fung, S. Blair Hedges, Michael K. Richardson, Wayne. C. Hodgson, Vera Ignjatovic, Robyn Summerhayes i Elazar Kochva. Early evolution of the venom system in lizards and snakes. „Nature”. 439, s. 584-588, 2006. DOI: 10.1038/nature04328. (ang.).
- ↑ Bryan G. Fry, Stephen Wroe, Wouter Teeuwisse, Matthias J. P. van Osch, Karen Moreno, Janette Ingle, Colin McHenry, Toni Ferrara, Phillip Clausen, Holger Scheib, Kelly L. Winter, Laura Greisman, Kim Roelants, Louise van der Weerd, Christofer J. Clemente, Eleni Giannakis, Wayne C. Hodgson, Sonja Luz, Paolo Martelli, Karthiyani Krishnasamy, Elazar Kochva, Hang Fai Kwok, Denis Scanlon, John Karas, Diane M. Citron, Ellie J. C. Goldstein, Judith E. Mcnaughtan i Janette A. Norman. A central role for venom in predation by Varanus komodoensis (Komodo Dragon) and the extinct giant Varanus (Megalania) priscus. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 106 (22), s. 8969–8974, 2009. DOI: 10.1073/pnas.0810883106. (ang.).
- ↑ Phillip C. Watts, Kevin R. Buley, Stephanie Sanderson, Wayne Boardman, Claudio Ciofi i Richard Gibson. Parthenogenesis in Komodo dragons. „Nature”. 444, s. 1021–1022, 2006. DOI: 10.1038/4441021a. (ang.).
- ↑ a b Scott A. Hocknull, Philip J. Piper, Gert D. van den Bergh, Rokus Awe Due, Michael J. Morwood i Iwan Kurniawan. Dragon's Paradise Lost: Palaeobiogeography, Evolution and Extinction of the Largest-Ever Terrestrial Lizards (Varanidae). „PLoS ONE”. 4 (9), s. e7241, 2009. DOI: 10.1371/journal.pone.0007241. (ang.).
- ↑ ZOO Poznań - View Page [online], www.zoo.poznan.pl [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ ZOO Wrocław - View Page
Bibliografia
- Claudio Ciofi "Smok z Komodo" Świat Nauki 5/1999, s. 54-62
- Hanna Dobrowolska: Gady. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1981. ISBN 83-01-00957-8.
- Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.