Tekst źródłowy strony Torfowiec błotny

← Torfowiec błotny

Twoja edycja także może zostać zrewertowana. Sprawdź, czy na pewno chcesz wprowadzić ukazane poniżej różnice między wersjami.

Jeżeli edycja, którą rewertujesz, nie jest wandalizmem, dopisz w opisie zmian powód rewertu. Nie poprzestawaj na domyślnym opisie. Pamiętaj o 4. filarze Wikipedii.

Nie masz uprawnień do edytowania tej strony z następującego powodu:

Twój adres IP znajduje się w zakresie adresów, który został zablokowany na wszystkich wiki Wikimedia Foundation.

Blokada została nałożona przez ‪Hasley‬. Podany powód to Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Początek blokady: 17:21, 18 gru 2022
Zakończenie blokady: 17:21, 18 gru 2025

Twój obecny adres IP to 62.210.136.28. Zablokowany zakres to 62.210.0.0/16.

Prosimy o uwzględnienie wszystkich powyższych informacji we wszelkich zapytaniach. Jeśli uważasz, że zostałeś zablokowany przez pomyłkę, możesz znaleźć dodatkowe informacje i instrukcje w globalnej polityce No open proxies.

Aby zakwestionować lub omówić blokadę, proszę wysłać prośbę o jej weryfikację na Meta-Wiki. Możesz również wysłać e-mail do kolejki VRT stewardów na adres stewards@wikimedia.org, podając wszystkie powyższe szczegóły.

Tekst źródłowy strony można podejrzeć i skopiować.

{{Takson infobox
 |nazwa                = Torfowiec błotny
 |grafika              = Sphagnum palustre 030208a.jpg
 |opis grafiki         = 
 |alt grafiki          = 
 |systematyka ref      = <ref name="ruggiero" /><ref name="goffinet" />
 |domena               = [[eukarionty]]
 |królestwo            = [[rośliny]]
 |podkrólestwo         = [[rośliny zielone]]
 |nadgromada           = [[rośliny telomowe]]
 |gromada              = [[mchy]]
 |klasa                = [[torfowce (klasa)|torfowce]]
 |rząd                 = [[torfowce (rząd)|torfowce]]
 |rodzina              = [[torfowcowate]]
 |rodzaj               = [[torfowiec]]
 |gatunek              = torfowiec błotny
 |nazwa łacińska       = Sphagnum palustre
 |autor                = [[Karol Linneusz|L.]]
 |cytat                = Sp. Pl. 2: 1106 1753{{r|WFO}}
 |synonimy             =
* ''Sphagnum cymbifolium'' (Ehrhart) R. Hedwig
 |wikispecies          = Sphagnum palustre
 |commons              = Category:Sphagnum palustre
}}
'''Torfowiec błotny''' (''Sphagnum palustre'' L.) – gatunek [[mchy|mchu]] z rodziny [[torfowcowate|torfowcowatych]]. Występuje dość pospolicie na terenie Polski.

== Morfologia i anatomia ==
; Pokrój: Torfowiec duży i tęgi tworzący darnie koloru najczęściej zielonego, jasnozielonego, żółtawozielonego, żółtozielonego, ochrowego, niekiedy pomarańczowo, różowawoczerwono, pomarańczowobrązowo lub brązowo nabiegłe, szczególnie w środkowych częściach główek lub u osobników męskich jesienią<ref name="Laine">{{odn|ref=nie|Laine i in.|2018|s=63–68}}.</ref><ref name="Stebel">{{odn|ref=nie|Stebel|2017|s=54–56}}.</ref>.
; Główki: Zazwyczaj duże, zwarte, od spłaszczonych do prawie kulistych bądź kulistych{{r|Laine|Stebel}}. Ich środkowe części, a zwłaszcza najwyżej położone gałązki, zazwyczaj różnią się kolorem od pozostałych partii torfowca, przyjmując zabarwienie pomarańczowe, różowawoczerwone, pomarańczowobrązowe, czerwonawobrązowe lub brązowe{{r|Laine|Stebel}}.
; Pęczki: Najczęściej zwarte{{r|Stebel}}, zazwyczaj z czterema bądź pięcioma, rzadziej trzema lub sześcioma gałązkami, z których dwie lub trzy są przeważnie wydłużonymi, zwężającymi się ku końcom gałązkami odstającymi{{r|Laine|Stebel}}. Gałązek zwisających jest od jednej do czterech, są blade, cienkie i co najmniej tak długie jak gałązki odstające bądź dłuższe{{r|Stebel}}.
; [[Łodyżka|Łodyżki]]: Tęgie{{r|Stebel}}, brązowe{{r|Laine}}. Kora jest dobrze rozwinięta, zbudowana z trzech bądź czterech warstw rozdętych komórek wzmocnionych delikatnymi, spiralnymi listewkami{{r|Laine}}. Większość komórek kory ma od dwóch do pięciu porów w ścianach zewnętrznych{{r|Laine}}. Cylinder wewnętrzny u form rosnących w cieniu jest zielony, u pozostałych od ciemnobrązowego do czarnego{{r|Stebel}}. Kora łodyżek gałązkowych, podobnie jak łodyżki właściwej, zbudowana jest z komórek wzmocnionych spiralnymi, widocznymi listewkami, przeważnie z dwoma do czterema porami w ścianie komórkowej{{r|Laine}}.
; [[Listek (rośliny nienaczyniowe)|Listki]] łodyżkowe: Odstające lub zwisające{{r|Stebel}}, płaskie, łopatkowate, językowate do językowato-prostokątnych lub prostokątnych{{r|Laine|Stebel}}, z zaokrąglonym szczytem{{r|Laine}}. U szczytu szersze niż u nasady{{r|Stebel}}. Komórki wodne są rzadko podzielone, zazwyczaj listewkowane w pobliżu szczytu po stronie brzusznej liścia{{r|Laine}}.
; [[Listek (rośliny nienaczyniowe)|Listki]] gałązkowe: Duże, w zależności od siedliska mogące mierzyć od 1,5 do 3 mm długości; większe są u form rosnących w miejscach zacienionych{{r|Stebel}}, szeroko jajowate i kapturkowate na szczycie{{r|Laine}}, wyraźnie wklęsłe{{r|Stebel}}. Komórki wodne po stronie grzbietowej liścia są dość mocno rozdęte w przekroju poprzecznym i mają tylko kilka dość dużych, eliptycznych porów w rogach komórek i wzdłuż ścian komisuralnych, tworzących charakterystyczny potrójny układ. Po stronie brzusznej są słabo wypukłe w przekroju poprzecznym i nie mają porów lub mają kilka gęściej rozmieszczonych w strefach krawędziowych liścia. Komórki chlorofilowe w przekroju poprzecznym są wąsko trójkątne, jajowato-trójkątne lub trapezowe, szerzej otwierające się na stronę brzuszną liścia{{r|Laine}}.
; [[Gametangium|Gametangia]] i [[sporofit|sporogony]]: [[Zarodnia|Puszki]] kuliste, ciemnobrązowe, długości ok. 2 mm, przykryte wieczkiem, osadzone na zielonej [[nibynóżki|nibynóżce]].
<gallery>
Plik:Sphagnum palustre (b, 144738-474654) 8140.JPG|Główki
Plik:Sphagnum palustre (a, 150136-481739) 9499.JPG|Listek gałązkowy
Plik:Sphagnum palustre (a, 150136-481739) 9527.JPG|Listek łodyżkowy
Plik:Sphagnum palustre (b, 144738-474654) 8728.JPG|Przekrój poprzeczny przez łodyżkę
</gallery>

== Ekologia i biologia ==
* Występuje głównie na [[torfowisko niskie|torfowiskach niskich]], w [[ols]]ach i [[bór bagienny|borach bagiennych]], a także na [[torfowisko przejściowe|torfowiskach przejściowych]].
* [[Zarodnik]]owanie w warunkach Polski odbywa się w lipcu i sierpniu.

== Zagrożenia i ochrona ==
Gatunek w latach 2001–2004 objęty był w Polsce ochroną częściową, następnie w latach 2004–2014 ścisłą [[Ochrona gatunkowa roślin|ochroną gatunkową]]. Od roku 2014 ponownie wpisany na [[Lista gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce|listę gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce]] (na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin){{r|rozp2001|rozp2004|rozp2014}}.

== Przypisy ==
<references>
<ref name="ruggiero">{{Ruggiero |data dostępu = 2021-03-26}}</ref>
<ref name="goffinet">{{Goffinet |data dostępu = 2015-06-01}}</ref>
<ref name="rozp2001">Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów ({{Dziennik Ustaw|2001|106|1167}}).</ref>
<ref name="rozp2004">Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną ({{Dziennik Ustaw|2004|168|1764}}).</ref>
<ref name="rozp2014">Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin ({{Dziennik Ustaw|2014|1409}}).</ref>
<ref name="WFO">{{Cytuj stronę | url = https://www.worldfloraonline.org/taxon/wfo-0001189927 | tytuł = ''Sphagnum palustre'' L. | opublikowany = The World Flora Online | język = en | data dostępu = 2024-09-15 | archiwum = https://web.archive.org/web/20230308075819/https://www.worldfloraonline.org/taxon/wfo-0001189927 | zarchiwizowano = 2023-03-08}}</ref>
</references>

== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Lubliner-Mianowska | imię = Karolina | autor link = Karolina Lubliner-Mianowska | tytuł = Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych | wydanie = 1 | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1957}}
* {{Cytuj książkę | odn = {{odn/id|Laine i in.|2018}} | nazwisko = Laine | imię = Jukka | nazwisko2 = Flatberg | imię2 = Kjell Ivar | nazwisko3 = Harju | imię3 = Pirkko | nazwisko4 = Timonen | imię4 = Tuuli | nazwisko5 = Minkkinen | imię5 = Kari | nazwisko6 = Laine | imię6 = Anna | nazwisko7 = Tuittila | imię7 = Eava-Stiina | nazwisko8 = Vasander | imię8 = Haari | tytuł = Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires | wydawca = University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky | miejsce = Helsinki | data = 2018 | isbn = 978-951-51-3143-0}}
* {{Cytuj książkę | odn = tak | nazwisko = Stebel | imię = Adam | tytuł = Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie) | wydawca = Nadleśnictwo Karnieszewice | miejsce = Sianów | data = 2017 | isbn = 978-83-937066-3-1}}
* {{cytuj książkę |nazwisko=Kłosowski |imię=Stanisław |nazwisko2=Kłosowski |imię2=Grzegorz |tytuł=Rośliny wodne i bagienne |wydawca=Multico Oficyna Wydawnicza |miejsce=Warszawa |rok=2006 |isbn=978-83-7073-248-6}}
* {{cytuj książkę |nazwisko=Wójciak |imię=Hanna |tytuł=Porosty, mszaki, paprotniki |rok=2007 |wydanie=2 |wydawca= Multico Oficyna Wydawnicza |miejsce= Warszawa |isbn = 978-83-7073-552-4}}

{{Kontrola autorytatywna}}

[[Kategoria:Torfowce]]
[[Kategoria:Rośliny chronione]]

Szablony użyte w tym artykule:

Szablon:Adres publikacyjny (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Cytuj książkę (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Cytuj stronę (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Dziennik Ustaw (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie niskim)
Szablon:Goffinet (edytuj)
Szablon:Infobox grafika (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox nagłówek (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox nagłówek dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox projekt (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox projekt/projekt (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tabela (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tabela dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tytuł (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox tytuł/styles.css (edytuj)
Szablon:Infobox wiersz (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Infobox wiersz dodaj (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Internetowy System Aktów Prawnych (edytuj)
Szablon:Kontrola autorytatywna (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Kontrola autorytatywna/style.css (edytuj)
Szablon:Lang (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Odn (edytuj)
Szablon:Odn/id (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Odn/tekst (edytuj)
Szablon:Publikator (edytuj)
Szablon:R (tekst źródłowy) (zabezpieczony na poziomie wysokim)
Szablon:Ruggiero (edytuj)
Szablon:Takson infobox (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Szablon:Takson infobox/styles.css (edytuj)
Moduł:Color contrast (edytuj)
Moduł:Color contrast/colors (edytuj)
Moduł:Cytuj (edytuj)
Moduł:Cytuj/czasopisma (edytuj)
Moduł:Cytuj/dane (edytuj)
Moduł:Cytuj/dostęp (edytuj)
Moduł:ISBN (edytuj)
Moduł:Infoboksy (edytuj)
Moduł:Kontrola autorytatywna (tekst źródłowy) (zabezpieczone na poziomie redaktorów)
Moduł:Lang (edytuj)
Moduł:Lang/data (edytuj)
Moduł:Sprawdź (edytuj)
Moduł:String (edytuj)
Moduł:Wikidane/data (edytuj)
Moduł:Wikidane/format/string (edytuj)

Wróć do Torfowiec błotny.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Torfowiec_błotny”