Rust (Austria): Różnice pomiędzy wersjami

Rust
	; Stare Miasto z lotu ptaka
	Herb
Państwo	Austria
Kraj związkowy	Burgenland
Zarządzający	Gerold Stagl↗
Powierzchnia	20,01 km²
Wysokość	123 m n.p.m.
Populacja (1 stycznia 2023); • liczba ludności; • gęstość	; 1964; 98 os./km²
Nr kierunkowy	02685
Kod pocztowy	7071
Tablice rejestracyjne	E
	Położenie na mapie Austrii Rust
	Położenie na mapie Burgenlandu Rust
	47°48′01″N 16°40′29″E/47,800278 16,674722
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 09:21, 3 wrz 2024

Rust (węg. Ruszt, burg.-chorw. Rušta) – miasto statutarne we wschodniej Austrii, w północnej części kraju związkowego Burgenland, na zachodnim brzegu Jeziora Nezyderskiego, ok. 6,5 km na północ od granicy z Węgrami. Ma 20,01 km² powierzchni i liczy 1964 mieszkańców (1 stycznia 2023), przez co jest najmniejszym miastem statutarnym w całej Austrii. Znane jest z dużych skupisk bocianów i produkcji win. Oficjalna nazwa miasta brzmi Królewskie Wolne Miasto (Königliche Freistadt).

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości, pod nazwą Ceel (węg. szil, pol. wiąz), pochodzi z 1317 i jest zawarta w akcie darowizny węgierskiego króla Karola Roberta dla jego wasala Desideriusa Hedevarego. Około 1470 Rust otrzymał przywilej targowy, a w 1479 powstał w mieście cech winiarzy, którzy od Macieja Korwina uzyskali przywilej eksportu swoich win. W 1524 Maria Habsburżanka nadała mieszkańcom Rust przywilej oznaczania win wyrabianych w mieście marką „R”. Pięć lat później miasteczko zostało zniszczone przez Turków. Od czasów odbudowy historyczne centrum praktycznie się nie zmieniło. W 1649 obywatele Rust płacąc 60 tys. florenów w gotówce i 500 wiader miejscowego wina Ruster Ausbruch uwolnili się od jurysdykcji rodu Esterházy. W 1681 cesarz Leopold I Habsburg podniósł Rust do rangi Królewskiego Wolnego Miasta. Pomimo niewielkich rozmiarów status ten został podtrzymany przez administrację austriacką po 1918 (nie bez znaczenia był austriacko-węgierski konflikt graniczny o Burgenland).

Malownicze Stare Miasto, które nie zmieniło się w prawie wcale od XVI–XVII w., jest w całości prawnie chronione. W 1954 było pierwszym zespołem poddanym ochronie w ramach konwencji haskiej dotyczącej ochrony dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego. W 1975, podczas Europejskiego Roku Dziedzictwa Architektonicznego, Rust (wraz z Salzburgiem i Krems an der Donau) zostało uznane za „wzorowe miasto”. Od 2001 Rust jako część Krajobrazu kulturowego Fertö/Jezioro Nezyderskie znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Od 1999 w Rust odbywa się poświęcony Johnowi W. Duarte Międzynarodowy Festiwal Gitarowy (International Guitar Festival Rust), jeden z największych tego typu festiwali w Europie.

Współpraca

Miejscowości partnerskie:

Kulmbach, Niemcy (od 1981)
Tokaj, Węgry (od 2006)

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona internetowa miasta Rust
Galeria zdjęć Rust. rust-album.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-04)].
Bociany w Rust

Przypisy

↑ AUS

[1] AUS

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{Inne znaczenia|miasta w Burgenlandzie|[[Rust|inne znaczenia tego słowa]]}}
 {{Miejscowość infobox
  |nazwa                        = Rust
@@ Linia 7: / Linia 8: @@
  |flaga                        =
  |dopełniacz nazwy             = Rust
- |państwo                      = AUT
+ |państwo                      = AT-1
- |1. jednostka administracyjna = [[Plik:Flag of Burgenland.svg|20px]] [[Burgenland]]
- |stanowisko zarządzającego    = burmistrz
- |zarządzający                 = Harald Weiss
  |powierzchnia                 = 20,01
  |wysokość                     = 123
- |rok                          = X 2008
+ |rok                          = 1 stycznia 2023
- |liczba ludności              = 1 883{{Wzrost}}<ref>[http://www.statistik.at/web_de/statistiken/bevoelkerung/volkszaehlungen_registerzaehlungen/index.html Austriacki Urząd Statystyczny]</ref>
+ |liczba ludności              = 1964<ref>[https://www.statistik.at/fileadmin/pages/405/Bev_Gebietseinheiten_seit_2002.ods AUS]</ref>
- |gęstość zaludnienia          = 94,1
+ |gęstość zaludnienia          = 98
  |numer kierunkowy             = 02685
  |kod pocztowy                 = 7071
  |tablice rejestracyjne        = E
  |kod mapy                     = AT-1
+ |współrzędne                  = 47°48′1″N 16°40′29″E
- |stopniN = 47 |minutN = 48 |sekundN = 01
- |stopniE = 16 |minutE = 40 |sekundE = 29
  |commons                      = Category:Rust (Burgenland)
- |www                          = http://www.rust.at
+ |www                          = https://www.freistadt-rust.at/
 }}
-'''Rust''' ([[Język węgierski|węg.]] ''Ruszt'', [[język chorwacki|chorw.]] ''Rušta'') – [[miasto statutarne]] we wschodniej [[Austria|Austrii]], w północnej części kraju związkowego [[Burgenland]], na zachodnim brzegu [[Jezioro Nezyderskie|Jeziora Nezyderskiego]], ok. 6,5 km na północ od granicy z [[Węgry|Węgrami]]. Ma 20,01 km² powierzchni i liczy 1 883 mieszkańców (X 2009), przez co jest najmniejszym miastem statutarnym (odpowiednik polskiego miasta na prawach powiatu) w całej Austrii. Znane jest z dużych skupisk bocianów i produkcji win.
+'''Rust''' ([[Język węgierski|węg.]] ''Ruszt'', [[język burgenlandzko-chorwacki|burg.-chorw.]] ''Rušta'') – [[miasto statutarne]] we wschodniej [[Austria|Austrii]], w północnej części kraju związkowego [[Burgenland]], na zachodnim brzegu [[Jezioro Nezyderskie|Jeziora Nezyderskiego]], ok. 6,5&nbsp;km na północ od granicy z [[Węgry|Węgrami]]. Ma 20,01&nbsp;km² powierzchni i liczy 1964 mieszkańców (1 stycznia 2023), przez co jest najmniejszym miastem statutarnym w całej Austrii. Znane jest z dużych skupisk bocianów i produkcji win. Oficjalna nazwa miasta brzmi [[Królewskie Wolne Miasto]] ''(Königliche Freistadt)''.
 [[Plik:Rust4.JPG|thumb|left|180px|Ratusz]]
-[[Plik:Rust3.JPG|thumb|left|180px|Hauptstraße]]
+[[Plik:Rust3.JPG|thumb|left|180px|Ulica ''Hauptstraße'']]
 == Historia ==
-Pierwsza wzmianka o miejscowości, pod nazwą ''Ceel'' ([[język węgierski|węg.]] wiąz), pochodzi z [[1317]] i jest zawarta w akcie darowizny węgierskiego króla [[Karol Robert|Karola Roberta]] dla jego wasala Desideriusa Hedevarego. Około [[1470]] Rust otrzymał [[przywilej targowy]], a w [[1479]] powstał w mieście cech winiarzy, którzy od [[Maciej Korwin|Macieja Korwina]] uzyskali przywilej eksportu swoich win. W [[1524]] [[Maria Habsburżanka (1505-1558)|Maria Habsburżanka]] nadała mieszkańcom Rust przywilej oznaczania win wyrabianych w mieście marką "R". Pięć lat później miasteczko zostało zniszczone przez Turków. Od czasów odbudowy historyczne centrum praktycznie się nie zmieniło. W [[1649]] obywatele Rust płacąc 60 tys. florenów w gotówce i 500 wiader miejscowego wina "Ausbruch" uwolnili się od jurysdykcji rodu [[Esterházy]]. W [[1681]] cesarz [[Leopold I Habsburg]] podniósł Rust do rangi królewskiego wolnego miasta. Pomimo niewielkich rozmiarów status ten został podtrzymany przez administrację austriacką po [[1918]] (nie bez znaczenia był austriacko-węgierski konflikt graniczny o Burgenland).
+Pierwsza wzmianka o miejscowości, pod nazwą ''Ceel'' ([[język węgierski|węg.]] ''szil'', [[język polski|pol.]] ''wiąz''), pochodzi z 1317 i jest zawarta w akcie darowizny węgierskiego króla [[Karol Robert|Karola Roberta]] dla jego wasala Desideriusa Hedevarego. Około 1470 Rust otrzymał [[przywilej targowy]], a w 1479 powstał w mieście cech winiarzy, którzy od [[Maciej Korwin|Macieja Korwina]] uzyskali przywilej eksportu swoich win. W 1524 [[Maria Habsburżanka (1505–1558)|Maria Habsburżanka]] nadała mieszkańcom Rust przywilej oznaczania win wyrabianych w mieście marką „R”. Pięć lat później miasteczko zostało zniszczone przez Turków. Od czasów odbudowy historyczne centrum praktycznie się nie zmieniło. W 1649 obywatele Rust płacąc 60 tys. florenów w gotówce i 500 wiader miejscowego wina [[Ruster Ausbruch]] uwolnili się od jurysdykcji rodu [[Esterházy]]. W 1681 cesarz [[Leopold I Habsburg]] podniósł Rust do rangi [[Królewskie Wolne Miasto|Królewskiego Wolnego Miasta]]. Pomimo niewielkich rozmiarów status ten został podtrzymany przez administrację austriacką po 1918 (nie bez znaczenia był austriacko-węgierski konflikt graniczny o [[Burgenland]]).
-Malownicze Stare Miasto, które nie zmieniło się w prawie wcale od XVI–XVII w., jest w całości prawnie chronione. W [[1954]] było pierwszym zespołem poddanym ochronie w ramach [[konwencja haska|konwencji haskiej]] dotyczącej ochrony dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego. W [[1975]], podczas Europejskiego Roku Dziedzictwa Architektonicznego, Rust (wraz z [[Salzburg]]iem i [[Krems an der Donau]]) zostało uznane za "wzorowe miasto". Od [[2001]] Rust jako część ''krajobrazu kulturowego Fertö/Jezioro Nezyderskie'' znajduje się na [[lista światowego dziedzictwa UNESCO|liście światowego dziedzictwa UNESCO]].
+Malownicze Stare Miasto, które nie zmieniło się w prawie wcale od XVI–XVII w., jest w całości prawnie chronione. W 1954 było pierwszym zespołem poddanym ochronie w ramach [[konwencje haskie z 1899 i 1907 roku|konwencji haskiej]] dotyczącej ochrony dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego. W 1975, podczas Europejskiego Roku Dziedzictwa Architektonicznego, Rust (wraz z [[Salzburg]]iem i [[Krems an der Donau]]) zostało uznane za „wzorowe miasto”. Od [[2001]] Rust jako część [[Krajobraz kulturowy Fertö/Jezioro Nezyderskie|Krajobrazu kulturowego Fertö/Jezioro Nezyderskie]] znajduje się na [[lista światowego dziedzictwa UNESCO|liście światowego dziedzictwa UNESCO]].
-Od [[1999]] w Rust odbywa się poświęcony [[John W. Duarte|Johnowi W. Duarte]] Międzynarodowy Festiwal Gitarowy, jeden z największych tego typu festiwali w Europie.
+Od 1999 w Rust odbywa się poświęcony [[John W. Duarte|Johnowi W. Duarte]] Międzynarodowy Festiwal Gitarowy ''(International Guitar Festival Rust)'', jeden z największych tego typu festiwali w Europie.
-== Miasta partnerskie ==
+== Współpraca ==
+Miejscowości partnerskie:
-Miastami partnerskimi Rust jest bawarskie [[Kulmbach]] (od [[1981]]) i węgierski [[Tokaj (miasto)|Tokaj]] (od [[2006]]), który tak jak Rust znany jest z winiarstwa.
+* [[Kulmbach]], [[Niemcy]] (od 1981)
+* [[Tokaj (miasto)|Tokaj]], [[Węgry]] (od 2006)
-{{Przypisy}}
 == Linki zewnętrzne ==
-* [http://www.rust.at/ Oficjalna strona internetowa miasta Rust]
+* [https://www.freistadt-rust.at/ Oficjalna strona internetowa miasta Rust]
-* [http://www.rust-album.de/ Galeria zdjęć Rust]
+* {{Cytuj stronę | url = http://www.rust-album.de/ | tytuł = Galeria zdjęć Rust | opublikowany = rust-album.de | archiwum = https://web.archive.org/web/20090504044951/http://www.rust-album.de/ | zarchiwizowano = 2009-05-04}}
-* [http://www.storchenverein.at/ Bociany w Rust]
+* [https://storchenverein.at/ Bociany w Rust]
+== Przypisy ==
+{{Przypisy}}
 {{Powiaty Burgenlandu}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
-[[Kategoria:Miasta Burgenlandu]]
+[[Kategoria:Miasta w Burgenlandzie]]
-[[Kategoria:Burgenland]]

Miasta statutarne Statutarstadt	Eisenstadt Rust
Powiaty Bezirk	Eisenstadt-Umgebung Güssing Jennersdorf Mattersburg Neusiedl am See Oberpullendorf Oberwart