Encyklopedja Kościelna/Atalja

[456] Atalja, córka Achaba, króla izraelskiego i Jezabeli, księżniczki Sydonu (IV Kr. 8, 18). Córką Omri (IV Kr. 8, 26. II Par. 22, 2) nazywa się dla tego, że Omri, jej dziadek, był najbezbożniejszym z jej przodków (III Kr. 16, 25) i od niego wszedł w rodzinę ten duch złości, jaki cechował życie Atalji. Joram, król judzki, ożenił się z Atalją, przez co wprowadził do Judy bałwochwalstwo. Po śmierci Jorama, syn jego Ochozjasz wstąpił na tron, ale po roku przez Jehu zamordowany został (IV Kr. 9, 27). Korzystając z zamieszania, Atalja kazała zamordować pozostałych książąt z rodu królewskiego i władzę zagarnęła. Pozostał tylko Joas, jeszcze niemowlę, ukryty przez swoją ciotkę, a żonę wielkiego kapłana Jojady i chował się w świątyni. Siódmego roku panowania Atalji, Jojada uorganizował powstanie w Jeruzalem: zgromadził w oznaczonym dniu gwardje, starszyznę, kapłanów, lewitów i lud w przybytku pańskim, przedstawił im Joasa, jako prawego monarchę i, pośród ogólnego zapału, włożył mu koronę na głowę i namaścił na króla. Atalja, na krzyki ludu, udała się także do świątyni, ale, z rozkazu Jojady, wyprowadzona i zabita została; następnie jej świątynia Baala zburzona. Matan, kapłan Baala, przed jego ołtarzem zabity (4 Kr. 11, 4 — l8 2 Par. 23, l—17). Celem podania w podejrzenie opowiadania księgi Paralipomenon o tym spisku, wytykają niektórzy krytycy, że w 4 księdze królewskiej więcej występuje gwardja królewska i starszyzna, a w księdze Paralipomenon występują więcej lewici. Jednakże Paralipom., jak w wielu innych razach tak i tutaj, uzupełnia tylko dawniejszą relację i uwydatnia w tej sprawie udział lewitów, zanadto lekko w poprzedniém opowiadaniu dotknięty. Skoro Jojada stał na czele sprzysiężenia, łatwo pojąć, że kapłani i lewici niepośledni w niém mieli udział. (Welte).