2006-08-11: Wikimania 2006

Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem: Galeria zdjęć z Wikimanii

W dniach 4-6 sierpnia 2006 w Harvard Law School w Cambridge w stanie Massachusetts w USA, odbyła się Wikimania 2006, konferencja organizowana przez Wikimedia Foundation, która gromadzi osoby związane z projektami opartymi na oprogramowaniu Wiki.

W konferencji uczestniczyło ponad 400 osób z kilkudziesięciu krajów. Polskę reprezentowała stosunkowo liczna, 6-osobową grupa. 2 osoby z Polski - Piotr Gawrysiak i Piotr Konieczny miały 30 minutowe prezentacje.

Przed Wikimanią, 1-3 sierpnia, na słynnym MIT Media Lab miały miejsce tzw. Hacking Days - czyli spotkanie osób zainteresowanych rozwijaniem oprogramowania MediaWiki, na którym dyskutowano nad kierunkami jego rozwoju i sposobami koordynacji działań programistów.

Bezpośrednio po zakończeniu Wikimanii, na Uniwersytecie Harvarda, odbyła się krótka, jednodniowa konferencja Citizen Journalism, która formalnie była osobną imprezą, ale w której uczestniczyło też wiele osób związanych projektami Wiki.

Konferencja była podzielona na 6 równoległych sesji wykładowych i tylko kilka wybranych wykładów miało charakter plenarny. Oprócz tego równolegle odbywało się wiele nieformalnych imprez, takich jak "Lighting talks". Siłą rzeczy jeden uczestnik nie miał możliwości uczestniczenia we wszystkich wykładach i imprezach Wikimanii. Poniżej opisane są tylko te imprezy, w których brał udział autor tej relacji.

Oprócz wykładów i imprez towarzyszących o charakterze prezentacji, w trakcie konferencji odbyło się kilka imprez towarzysko-integracyjnych oraz nieformalnych spotkań związanych z działalnością Wikimedia Foundation. Wiele ważnych rozmów toczyło się także w przerwach miedzy obradami i w trakcie wspólnych posiłków. Do dyskusji w czasie posiłków zachęcały duże, okrągłe stoły, przy których mogło zasiąść do 10 osób na raz.

Nieoficjalna impreza w pubie "Red Line"

Dzień przed formalnym rozpoczęciem Wikimanii zostało uruchomione biuro rejestracyjne i przygotowano dwie sale do obrad plenarnych. Zmęczeni organizatorzy udali się wieczorem do pubu "Red Line". Impreza była otwarta dla wszystkich, którzy dokonali rejestracji. Posiadacze identyfikatorów mieli prawo do jednego darmowego piwa. Rozdawano też bezpłatnie koszulki z logo Wikimanii, które później trzeba było kupować za 10 USD. Była też okazja na spokojne rozmowy z osobami, które później, z racji obowiązków, były o wiele trudniej dostępne. Impreza nie trwała jednak zbyt długo. Większość uczestników pragnęła odpocząć przed rozpoczęciem konferencji.

Wykład inauguracyjny Jimmy Walesa

Jimmy Wales, założyciel Wikipedii i prezes Fundacji Wikimedia w swoim wykładzie inauguracyjnym nakreślił obecny stan i ogólne kierunki, do których jego zdaniem powinny dążyć projekty Wiki Fundacji Wikimedia oraz potrzebne do tego oprogramowanie. Za najważniejsze rzeczy uznał on:

• rozwój nowych projektów - "semantycznych Wiki" - WiktionaryZ i MetaData Wiki oraz projektów edukacyjnych - Wikiversity i podobnych
• położenie większego nacisku na jakość a nie na ilość artykułów w Wikipediach i rozpoczęcie programu tworzenia tzw. stabilnych wersji artykułów z przeznaczeniem do publikowania na papierze oraz płytach DVD
• położenie dużego nacisku na rozwój projektów w językach poza-europejskich, szczególnie afrykańskich
• zmiany w oprogramowaniu MediaWiki idące w stronę ułatwień dla osób nie obeznanych z komputerami - zwłaszcza stworzenie możliwości edytowania w trybie WYSIWYG.

Zobacz zapis mp3

Wykład Donath i Ma

Spośród dostępnych porannych sesji wykładowych wybrałem tę dotyczącą społecznych aspektów pracy w projektach Wiki, w których prezentowali się Judith Donath z MIT Media Labs i Cathy Ma z Uniwersytetu w Hongkongu. Oba wykłady w oparciu o analizy socjologiczne społeczności anglojęzycznej Wikipedii sugerowały, że większość konfliktów wynika z faktu braku jasnych, spisanych w jednym miejscu i prostym językiem reguł decydujących o blokowaniu użytkowników, kasowaniu artykułów i rozwiązywaniu wojen edycyjnych. Opinie obu pań zostały jednak mocno skrytykowane przez słuchaczy dysponujących dużym doświadczeniem w rozwiązywaniu konfliktów w różnych projektach Wiki.

Wykład Lessiga

Wykład Lawrence'a Lessiga z Uniwerystetu Stanforda, założyciela ruchu Creative Commons, miał charakter manifestu promującego rozwój ruchu wolnej kultury i omawiający zagrożenia ze strony wielkich korporacji medialnych, w szczególności prób wprowadzenia prawa legalizującego mechanizmy kontroli elektronicznych form rozpowszechniania tzw. DRM. Dla osób, które przeczytały choć jedną książkę Lessiga, jego wykład nie był niczym nowym, jednak jego skoncentrowana, łatwo docierająca do słuchacza forma z pewnością uświadomiła wielu osobom znaczenie wolnej twórczości dla funkcjonowania kultury i demokracji jako całości, w którą świetnie wpisują się projekty oparte na oprogramowaniu Wiki, zwłaszcza Wikipedii.

Zobacz streszczenie i zapis multimedialny wykładu

Martin Walker, dyskusja o Wikipedii 0.5 i weryfikowaniu

Popołudniowa sesja o projekcie Wikipedia 0.5 miała bardziej charakter panelu dyskusyjnego niż regularnego wykładu. Twórcą projektu 0.5 jest Martin Walker, profesor chemii ze State University of New York. Projekt ten w zamyśle ma być jednocześnie przygotowaniem anglojęzycznej Wikipedii do wydania na DVD i stworzeniem mechanizmu stabilnych, sprawdzonych wersji artykułów. Martin Walker zaprosił do dyskusji zawodowego edytora encyklopedii "World Book Student", Paula Kobasa, który opowiedział szczegółowo o procesie weryfikacji i przygotowania do druku "profesjonalnych" encyklopedii Stało się to początkiem dyskusji na temat analogicznego procesu prowadzonego w ramach Wikipedii. Dyskutowano i porównywano podejście do przygotowania DVD Wikipedii anglojęzycznej, niemieckojęzycznej i polskojęzycznej. Dyskusja była na tyle ożywiona, że część osób zdecydowała się ją kontynuować przy kawiarnianym stoliku. W trakcie tego spotkania zdecydowano o stworzeniu osobnej listy dyskusyjnej na temat projektów związanych z przygotowaniem Wikipedii do wydawnictw off-line.

Parry o tworzeniu nowych społeczności Wiki i dyskusja o społecznościach prowadzona przez Angelę Beesley

W sobotę rano wybrałem sesję poświęconą sprawom tworzenia nowych społeczności Wiki. Składał się na nią wykład Laurence'a Parry, twórcy projektu WikiFurry oraz sesja dyskusyjna prowadzona przez Angelę Beesley, członkinię Rady Powierniczej Fundacji Wikimedia. Parry w swoim wykładzie podał coś w rodzaju przepisu na sukces przy tworzeniu nowego projektu Wiki oraz omówił sposoby radzenia sobie z trudnościami pojawiającymi się na różnych etapach rozwoju społeczności tworzącej projekt. Wykład ten stał się bazą do dyskusji na temat radzenia sobie z konfliktami powstającymi wewnątrz społeczności, ustalania najbardziej skutecznego zbioru zasad oraz sposobów walki z trollingiem i wandalizmami.

Khale o InternetArchive i innych swoich projektach

Brewster Kahle w swoim wykładzie plenarnym opowiadał o swoich projektach związanych z uwalnianiem i archiwizowaniem wszelkiej twórczości. Oprócz najsłynniejszego Internet Archive, gromadzącego dawne wersje stron WWW oraz pliki multimedialne z twórczością znajdującą się w domenie publicznej, opowiadał też o projektach: przenoszenia w formę elektroniczną książek, do których wygasły prawa autorskie i rozprowadzaniu tych książek w cenie dolara za sztukę (Internet Bookmobile). Przedstawił także ideę One Laptop per Child - plan produkcji i sprzedaży laptopów w cenie 100 USD za sztukę, przeznaczonych dla młodzieży szkolnej. Poruszył także sprawę zagrożenia tego rodzaju projektów przez duże koncerny medialne, które dążą do ich przejmowania lub kopiowania w wersji komercyjnej.

Streszczenie i pliki multimedialne

Megas o WiktionaryZ i Moeller o Wikidata

Kolejna sesja wykładowa, w której uczestniczyłem, była poświęcona projektowi WiktionaryZ - kontekstowemu słownikowi wielojęzycznemu, który ma się stać podstawą tworzenia przyszłych wielojęzycznych interfejsów innych projektów Wiki (np. Commons) oraz być może będzie krokiem milowym do opracowania skutecznych metod maszynowego tłumaczenia. WiktionaryZ różni się od tradycyjnych słowników tym, że słowa z różnych języków są łączone ze sobą na podstawie ich znaczeń, a przez bezpośrednie, mechanicznie przypisywanie odniesień. O rozwoju oprogramowania Wikidata, na którym jest oparte WiktionaryZ, WikiAuthors, a w przyszłości też inne podobne projekty wiki, opowiadał Erik Möller.

Sauer o WYSIWYG Wiki

Wykład Christopha Sauera z Uniwersytetu Heilbronn podzielony był na dwie części. W pierwszej została przeprowadzona analiza wad i zalet ewentualnego wprowadzenia WYSIWYG. Wnioski z niej wyciągnięte nasuwają spostrzeżenie, że lepiej pozostać przy tradycyjnym sposobie wprowadzania artykułów. W drugiej części zaprezentowano wersja testowa programu WikiWizard, który stanowi kompromis między obiema metodami edytowania artykułów. Umożliwia jednoczesne prezentowanie tzw. wikikodu oraz efektów jego działania, a także daje możliwości łatwego importowania dokumentów zapisanych w formatach popularnych edytorów tekstu, przy pomocy okien dialogowych.

Spotkanie z Arbcomem

Spotkanie z Arbitration Committee z anglojęzycznej Wikipedii miało charakter panelu dyskusyjnego. Członkowie Arbcomu opisali swoje doświadczenia uzyskane w pracy w tej instytycji, następnie dokładnie wyjaśnili, jaką ta instytucja pełni rolę i co należy do jej obowiązków. Jeden z wątków w podjęty w ramach dyskusji przybrał szczególnie ostry charakter, skutkiem czego jeden z "dyskutantów" omal nie został wyprowadzony siłą z sali. Dyskusja doskonale pokazała, z jakiego rodzaju problemami boryka się ta organizacja a uczestnictwo w niej wymaga stalowych nerwów. Olbrzymia większość uczestników panelu, sądząc z rzęsistych oklasków na koniec spotkania, przyjęła wyniki pracy Arbcomu z pełnym uznaniem.

Brion Vibber - wnioski z Hacking Days

Sesja prowadzona przez Briona Vibbera była poświęcona streszczeniu i omówieniu efektów Hacking Days. Omówił on pokrótce, dokonane ustalenia, a następnie odpowiadał na pytania z sali. W wielkim streszczeniu: planowane są zmiany w oprogramowaniu "klasycznego" MediaWiki idące w kierunku wprowadzenia tzw. liquid threads, wsparcia dla stabilnych wersji artykułów, dodania możliwości edytowania w trybie WYSIWYG, wprowadzenia jednego konta dla jednego użytkownika funkcjonującego na raz na wszystkich projektach Wikimedia, integracji MediaWiki z Wikidata oraz zmiany w interfejsie logowania i przesyłania grafik.

Nieformalna dyskusja z Richardem Stallmanem (RMS)

Po zakończonych wykładach na patio przed wejściem do budynku, w którym odbywały się obrady, pojawił się Richard Stallman, formalnie nie biorący udziału w Wikimanii. Otoczyło go natychmiast grono ciekawskich, którzy zaczęli z nim dyskutować na rozmaite tematy. Według relacji z drugiej ręki Stallman tłumaczył swoją obecną niechęć do projektów Wikimedia i powtarzał postulaty, które głosił w zeszłym roku na Wikimanii 2005.

Oficjalne przyjęcie w Muzeum MIT

Oficjalne przyjęcie dla wszystkich uczestników Wikimanii odbyło się w niedawno otwartym muzeum MIT. Prezentowane w tym muzeum wynalazki i dzieła sztuki stworzyły specyficzną, dobrze pasującą do pionierskiej natury projektów Wikimedia, atmosferę. Aurę niesamowitości pogłębiały psychodeliczne dźwięki muzyki Dania Shapes i Gifrants. W ramach przyjęcia odbył się konkurs na "szalone pomysły", w ramach których nobliwa komisja konkursowa pod przewodem Brewstera Kahle oceniała propozycje młodych Wikimedian na projekty dochodowych stron WWW, takie jak "icecream.com" (dostarczanie lodów przez internet), czy "bigpipe.com" (zdalne przeczyszczanie rur kanalizacyjnych). Zwycięzcą został zespół "buterfly.com", który zaproponował łapanie motyli i dostarczanie ich żywych na zamówienie klienta.

Nowe sposoby dystrybuowania Wikipedii

Jedna z porannych sesji dotyczyła nowych technologii przedstawiana danych pochodzących z różnych projektów wiki. Sesja składała się z trzech krótkich wystąpień prezentujących różne techniczne rozwiązania w tym zakresie. Silvan Reinhold z Technische Universität Darmstadt przedstawił program służący automatycznemu scalaniu i prezentacji informacji pochodzących z różnych wiki dla celów edukacyjnych. Kasper Souren opisał prosty skrypt przekształcający bazę danych wiki w format DICT, który cechuje otwartość i duży stopień kompresji, dzięki czemu w oparciu o zawartość np. Wikipedii w formacie DICT można prosto tworzyć jej wersje off-line i wersje, które można oglądać za pomocą telefonów komórkowych. Ostatni wykład z cyklu został wygłoszony przez Paula Sponagla z firmy Sevenval AG, która stworzyła aplikację udostępniającą całkowicie bezpłatnie Wikipedię w wersji czytelnej dla większości telefonów komórkowych i PDA obsługujących protokół http. Co więcej program ten umożliwia edycję Wikipedii za pomocą tych urządzeń.

Spotkanie z Radą Powierniczą Fundacji Wikimedia

Rada Powiernicza Fundacji Wikimedia oraz Brad Patrick, dyrektor wykonawczy Fundacji, przedstawili w skrócie dotychczasowe prace Fundacji oraz jej obecny stan. Następnie zadawano z sali a także poprzez kanał IRC pytania członkom Rady. Pytania dotyczyły: stanu finansów, sposóbów podejmowania decyzji, planów na przyszłość. W trakcie obrad Tim Shell zaskoczył wszystkich ogłoszeniem decyzji o odejściu z Rady. Już wcześniej było powszechnie wiadomo, że z prac w Radzie zrezygnuje też Angela Beesley. Jakkolwiek nie podjęto w tej sprawie oficjalnej decyzji, większość członków Rady przyznała, że obecna struktura zarządzania Fundacją, w związku z błyskawicznym rozwojem projektów i ich popularności, wymaga poważnych reform, których kształt nie został jednak jasno sprecyzowany. Ciekawostką jest, że Rada w obecnym składzie spotkała się fizycznie w całości po raz pierwszy i ostatni na Wikimanii.

zobacz streszczenie i pliki multimedialne z tego spotkania

Aspekty socjogiczne Wikipedii - Reagle i Devine

Jedna z sesji popołudniowych była poświęcona socjologicznym aspektom Wikipedii. Betsy Devine z Uniwersytetu Princeton przedstawiła model matematyczny teorii "falowej" narastania i opadania dyskusji i nastrojów w społeczności Wikipedii oraz radziła jak wykorzystywać tę teorię do uspokajania emocji grupowych, które często powodują podejmowanie błędnych decyzji. Joseph Reagle z New York University omówił kwestię neutralności Wikipedii w świetle kilku różnych definicji socjologicznych tego terminu, wskazując na fakt, że artykuły w Wikipedii mogą być neutralne tylko zgodnie z jedną z tych definicji, a zasada neutralności powinna zostać zastąpiona zakazem celowego wprowadzania w błąd czytelnika. Po wykładzie rozgorzała dość długa dyskusja na temat tej reguły.

David Weinberger "Co się dzieje z wiedzą?"

Ostatni wykład plenarny został przedstawiony przez Davida Weinbergera, dziennikarza, filozofa i naukowca zajmującego się wolną twórczością i internetem. Pierwsza część wykładu była rodzajem żartu z wykładu Lessiga. Żart ten stopniowo jednak zmieniał się w całkiem poważny wykład o tym, czym właściwie jest wiedza. Według Weinbergera wiedza nie jest zamkniętym zbiorem informacji, której dałoby się przypisać na zawsze cechy prawdziwości, lecz raczej ciągle ewoluuje w zawrotnym tempie i zawsze jest różnie postrzegana przez różnych ludzi. Dla Weinbergera symbolem tego faktu są opatrzone szablonami "doPracowania", "doWeryfikacji" i "Kontrowersja" artykuły w Wikipedii, których ciągłe zmiany, odzwierciedlają niedoskonały i stale dyskutowany stan ludzkiej wiedzy. Weinberger postulował żartobliwie, aby podobne szablony zacząć stosować w gazetach i "poważnych" wydawnictwach encyklopedycznych.

streszczenie i pliki multimedialne wykładu

Nagrody Wikimanii

Końcowym akcentem konferencji było ogłoszenie wyników Wikimania Awards. Przyznano szereg nagród zarówno za artykuły w kilkunastu dziedzinach, jak i za grafiki oraz pliki audio i video. Najcenniejsza nagroda była ufundowana przez Nokię (Nokia 770 Internet Tablet). Pozostałe miały charakter bardziej symboliczny niż rzeczowy. Lista nagrodzonych dostępna jest na stronie Wikimanii [1].

Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem: galerię zdjęć ze spotkania

Spotkanie oddziałów Fundacji

Rano o 8.30 i później o 18.00 odbyło się spotkanie przedstawicieli lokalnych oddziałów Fundacji Wikimedia oraz osób planujących założenie tych oddziałów w swoich krajach z przedstawicielami władz Fundacji. Na spotkaniu obecni byli członkowie zarządów oddziałów polskiego, francuskiego, niemieckiego, szwajcarskiego i serbskiego, oraz osoby planujące założyć oddziały w USA, Wielkiej Brytanii, Izraelu, Turcji, Chinach, na Tajwanie, Japonii, Singapurze, Indiach i Nepalu. Spotkanie miało głównie na celu wzajemne poznanie i wymianę opinii oraz doświadczeń. Dla osób planujących założenie oddziałów było też czymś w rodzaju instruktażu, jak się za to zabrać.

Końcowe przyjęcie w pubie "Red Line"

Ostatecznym uwieńczeniem konferencji było otwarte dla wszystkich przyjęcie w pubie "Red Line", które cieszyło się jednak dość ograniczonym powodzeniem, prawdopodobnie ze względu na duże zmęczenie wielu uczestników, a także wyjazd wielu z nich zaraz po ceremonii końcowej.

• Wikimania 2005