ਕਰਤੁ

ਕਰਤੁ, ਜਿਸਦਾ ਬਾਇਰ ਨਾਮਾਂਕਨ ਅਲਫਾ ਉਰਸੇ ਮੇਜੋਰਿਸ (α UMa ਜਾਂ α Ursae Majoris) ਹੈ, ਸਪਤਰਿਸ਼ੀ ਤਾਰਾਮੰਡਲ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਰੌਸ਼ਨ ਤਾਰਾ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਵਿੱਖਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਤਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 40ਵਾਂ ਸਭ ਨਾਲ਼ੋਂ ਰੌਸ਼ਨ ਤਾਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਤੋਂ 124 ਪ੍ਰਕਾਸ਼-ਸਾਲ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਇਸ ਦਾ ਔਸਤ ਸਾਪੇਖ ਕਾਂਤੀਮਾਨ (ਯਾਨੀ ਚਮਕ ਦਾ ਮੈਗਨਿਟਿਊਡ) 1.79 ਹੈ। ਇਹ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁ ਤਾਰਾ ਮੰਡਲ ਹੈ।

ਕਰਤੁ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਡੂਬੇ (Dubhe) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਲਦੁੱਬ (الدب) ਤੋਂਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਭਾਲੂ ਹੈ।

ਕਰਤੁ ਦੇ ਬਹੁ ਤਾਰਾ ਮੰਡਲ ਦੇ ਇਹ ਤਾਰੇ ਹਨ:

• ਕਰਤੁ ਏ (α UMa A) - ਕਰਤੁ ਮੰਡਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਤਾਰਾ K0 III ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਲਾਲ ਦਾਨਵ ਤਾਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਦਰਵਿਅਮਾਨ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਦਰਵਿਅਮਾਨ ਦਾ ਲਗਭਗ 4 ਗੁਣਾ ਅਤੇ ਵਿਆਸ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਵਿਆਸ ਦਾ 30 ਗੁਣਾ ਹੈ।
• ਕਰਤੁ ਬੀ (α UMa B) - ਕਰਤੁ ਏ ਦਾ ਇਹ ਸਾਥੀ ਤਾਰਾ F0 V ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਨੁਕ੍ਰਮ ਤਾਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਦਰਵਿਅਮਾਨ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਦਰਵਿਅਮਾਨ ਦਾ ਲਗਭਗ 1 . 7 ਗੁਣਾ ਅਤੇ ਵਿਆਸ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਦੇ * ਵਿਆਸ ਦਾ 1 . 3 ਗੁਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਰਤੁ ਏ ਵਲੋਂ 24 ਖਗੋਲੀ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਹੈ।
• ਕਰਤੁ ਸੀ (α UMa C) - ਇਹ ਇੱਕ ਦਵਿਤਾਰਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਤਾਰਾ F8 ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਰਤੁ ਏ ਵਲੋਂ 8, 000 ਖਗੋਲੀ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਹੈ।