Socialisme utopic

Las primièras denóncias seriosas de la situacion venguèron del movement ludita, en referéncia al líder Ned Ludd. Consistissián en un movement violent e pauc organizat que denonciava lo maquinisme e las maquinas coma colpables de la pauretat dels trabalhadors. En 1815 i aguèt una granda explosion ludita en Anglatèrra, amb la destruccion de maquinas per tot lo país. En 1819 Sismondi critiquèt dempuèi un punt de vista pessimista e revolucionari los efèctes de la revolucion industriala, pr'amor que considerava que la concurrència liura (la possibilitat que totòm accedisque amb las meteissas condicions al mercat) produsiá pas d'armonia dels interèsses o d'egalitat de las condicions, senon la concentracion progressiva de las fortunas, que se'n derivarián las crisis de superproduccion que, al luòc de melhorar la situacion dels obrièrs, l'empejoravan. Al delà, las legislacions dels govèrns britanics afavorissián l'esplecha sociala e l'injustícia, per exemple, a travèrs la reforma electorala de 1832 que redusiguèt considerablament lo cens de votants, la lei d'indigents de 1834 e d'autras leis suls meteis collectius que dins la practica donavan de man d'òbra semiesclava als fabricants.

Fòrça influït per l'Illustracion, l'utopisme a una vision positiva de l'Istòria e de l'òme, qu'es considerat bon per natura. Per aquò met de manifèst las contradiccions entre la justícia sociala coma aspiracion del liberalisme e la realitat. A diferéncia de Karl Marx, los utopistas an pas en compta lo ròtle de la lucha de classas dins l'istòria, pr'amor que lor movement es elitista e aluenhat de las massas obrièras. Malgrat aquò, los utopistas foguèron los primièrs en plantejar fòrça dels postulats de l'obrerisme: l'internacionalisme, l'intervencionisme de l'Estat, la lucha armada revolucionària, la transformacion del modèl social...

Lo comte de Saint Simon es son representant pus important. Fòrça influenciat per l'Enciclopèdia e lo cientifisme, e per la Novèla Atlantida de Francis Bacon, crei que lo poder deu èsser dins las mans dels scientifics e dels industrials. Encara que admet pas de classas socialas, distinguís entre los productors, donc, los industrials, e los ocioses, en donant un valor suprèm al trabalh. Partisan de l'intervencionisme de l'Estat per promòure lo cambiament, prepause d'abolir lo dreit d'eretatge e de nacionalizar los mejans de produccion. Crei que los elèits son bons, e que sonque cal que se mantengan fidèles al cristianisme dins son versant mai umanista per tal d'assegurar lo ben social. Louis Blanc, per contra, representa la revolucion des del poder. Pendent l'ondada revolucionària de 1848 fondèt los Talhèrs nacionals, a mejan camin entre una cooperativa e un sindicat, qu'èran un reflèxe de sa principala aportacion teorica: que lo trabalh es un dret e, coma tal, s'a de garantir. Son ideologia es condensada dins son assag L'organizacion del trabalh, de 1839, ont afirma que la pression de la concurréncia es la causa de totes los mals que subís la societat.

Aqueste tipe voliá pas melhorar lo modèl social existent, senon establir un novèl a comptar de formas novèlas d'associacion comunala.

Un dels partisans pus coneguts es lo galés Robert Owen, fòrça interessat dins la morala, per que considerava que l'unica manièra d'aténher una societat novèla èra a travèrs de la formacion integrala, fisica e morala dels òmes e las femnas se podriá far qu'actuèssen racionalament. Sa ideologia se basa sus quatre punts:

• Filantropia patronala. El meteis la practiquèt dins sa fabrica, en bastissent d'escòlas e lotjaments dignes per sos trabalhadors, en aumentant los salaris e en redusent la jornada...
• Recors a l'Estat. Las leis devon apuntar lo camin, per exemple en establissent las condicions del trabalh infantil.
• Comunisme agrari. L'objectiu final es una societat que son industria se diluisca dins l'agricultura e la proprietat siaga collectiva.
• Socialisme mutualista e cooperatiu. La mesura del valor es lo trabalh, es pas l'argent ni l'ofèrta ni la demanda. Arribèt a prepausar l'establiment d'una banca ont s'i escambièsson de bons de trabalh.

Coma se vei, es una doctrina assimilabla aisidament per la borgesiá, ja que las idèas d'Owen son un barrejadís d'utilitarisme e d'idealisme pauc definit. Al delà, l'idèa que la reforma sociala es possible d'aténher independentament de la lucha politica e de la presa del poder tanben interessava la borgesiá. Owen arribèt a despartir d'accions de sa fabrica entre sos trabalhadors, motiu d'èsser presentat sovent coma lo paire del cooperativisme, mas sonque lo 49% de las accions, donc lo contraròtle eficaç de l'entrepresa continuèt dins sas mans, e s'es demostrat qu'abans un an la majoritat de sos trabalhadors avián ja vendut lors accions per poder viure.