Pubertat
La pubertat es un periòde de cambiaments fisics per los quals lo còs d'un mainatge ven un còs fisicament adult. Lo tèrme pubertat se referís als cambiaments corporals de la madurason sexuala e psiquica.
La pubertat arriba entre 9 e 14 ans (mas pòt contunhar tanben puèi) jol contraròtle de l'ipofisi, glandola situada a la basa del cervèl, qu'a la capacitat de secretar d'ormonas capablas d'estimular las gonadas (produtrises de gametas), respectivament testiculs e ovaris. . Las gonadas son capablas de produire d'ormònas sexualas qu'estimulan lo desvolopament dels caractèrs sexuals primaris (desvolopament dels organs sexuals, primièras menstruacions apeladas menarca, produccion d'espermatozoïdes) e dels caractèrs sexuals segondaris (cambiament de votz, creissença de las popas e del penis, aspècte de pel sus tot lo còs, alargament del bacin, desvolopament de la musculatura).