Nòrma bonaudiana

La nòrma bonaudiana, que se definís ilha mèma coma escritura auvernhata v-unificada o EAU («eicritürà euvarnhatà vunefiadà»), es una nòrma lingüistica alternativa (una codificacion) que fixa la lenga occitana dins sa varietat auvernhata e que fai concurrença a la nòrma classica. Apareguèt en 1973 dins las òbras de Piare Bonaud. Es sostenguda per le Çaucle Tèrra d'Auvèrnhe (CTA) e per sa revista Bisa Nèira («Bïzà Neirà»).

Au jorn d'anuèit l'auvernhat es partajat entre los partisans de la nòrma classica e los partisans de la nòrma bonaudiana. L'impacte sociau de chascuna de las doas nòrmas es pro feble dins la societat auvernhata, e frena gaire ni la diglossia, nimai la reculada de l'occitan au profèit dau francés.

La nòrma bonaudiana se compausa de dos aspèctes:

• La nòrma ortografica o ortografia, que fixa le biais d'escriure los sons. Se parla d'ortografia bonaudiana (codifiada).
  • Remarca - Le concèpte de grafia bonaudiana, en teoria, englòba mai larjament l'ortografia bonaudiana (codifiada, dins la nòrma) mai los usatges gaire codificats (fòra nòrma) que s'inspirarián de l'ortografia bonaudiana.
• La nòrma orala, que fixa un biais recomandat de parlar en auvernhat.

Quò-es le renaissentista auvernhat Piare Bonaud, geograf de formacion, que fondèt aquela nòrma en 1973. En aquò faire, chausiguèt de quitar la grafia classica e l'idèia d'unitat de l'occitan, après i aveire aderit inicialament, per çò que considerava que l'auvernhat aviá de caracteristicas tròp particularas que, segon se, la nòrma classica podriá pas restituir nimai respectar. Una autra rason d'aquela rompedura, segon çò qu'òm pòt legir dins las publicacions occitanistas e bonaudianas de las annadas 1970, quò-es le fait que la nòrma classica èra enquèra mau explicitada o mau definida per l'auvernhat, e mai qu'una part dau movement militant occitanista aviá de prejutjats infondats e una granda manca de compreneson sobre l'auvernhat (e sobre le nòrd-occitan en generau).

La nòrma bonaudiana se caracteriza donca per le secessionisme lingüistic, en afortir que l'auvernhat seriá una lenga independenta e non pas una part de l'occitan. Dins le domeni de la rechèrcha scientifica en lingüistica, la quasi-totalitat daus especilistas, coma J.P. Chambon, C. Herilier, P. Nauton, J.C. Potte o S. Escoffier, considèran que l'auvernhat es ben d'occitan e aderisson pas a las idèias de P. Bonaud. Le sol lingüista qu'aderís a las tèsis bonaudianas es Karl-Heinz Reichel.

Coma aquò la nòrma bonaudiana privilègia de chausidas particularistas que s'aluènhan artificialament de la nòrma classica e daus autres dialèctes occitans. Maitot s'aluènha de las tendenças graficas e morfologicas majoritàrias de la lengas romanicas, sobretot per fixar los neologismes. Emprumta de traits a la nòrma francesa, coma le grafèma ou per notar [u], mas a tanben de traits pro diferenciats dau francés.