Linha A del mètro de Tolosa

• 1980 : Decision pel SMTC de la construccion d'un novèl TCSP
• 1985 (9 de julhet)  : Causida del VAL pel SMTC
• 1988 (27 d'octobre)  : Declaracion d'utilitat publica de la linha A
• 1989 : Debut dels trabalhs de la linha
• 1993 (26 de junh) : Mesa en servici de la linha
• 1997 : Decision de l'extension, al nòrd, de Bèlmont a Balmar-Gramont
• 2001 : Debut dels trabalhs de l'extension nòrd
• 2003 (20 de decembre) : Obertura de l'extension nòrd
• 2016 (genièr)  : Signatura del contracte pel doblament de capacitat de la linha
• 2017 (abril) : Debut dels trabalhs de doblament de capacitat de la linha
• 2017 (novembre) : Inauguracion del ret mobil dins lo mètro
• 2020 (10 de genièr) : Mesa en servici dels trens de 4 veituras, relativa al doblament de la capacitat de la linha.

Alara que la decision de principi de la construccion d'un novèl transpòrt collectiu en sit pròpri (TCSP) foguèt presa en 1980 pel sindicat mixte dels transpòrts en comun (SMTC), la causida del tramvai èra esperat, vist que Marcel Cavaillé, secretari d'Estat als transpòrts avent lançat un concors per la mesa en plaça dels tramvais en França, èra cònsol adjunt de Tolosa.

Quand la discussion sus la causida del mòde foguèt lançat, un viu debat s'es establit^[2] : la majoritat municipala èra favorable a un VAL, e l'oposicion a un tramvai. Los elegits son anats en persona veire lo tramvai de Hannover puèi le VAL de Lilla. Benlèu es la campanha de «sensibilizacion» de Matra que foguèt eficaça, o l'anóncia qualques jorns abans d'una subvencion de 500 milions de francs de l'Estat, mas, lo 9 de julhet de 1985, lo SMTC decidís, d'una corta avança al moment d'un vòte a egalitat (lo president Guy Hersant avent una votz preponderanta), de causir lo sistèma VAL.

La declaracion d'utilitat publica (DUP) foguèt signada lo 27 d'octobre de 1988 e los trabalhs de construccion comencèron en 1989, après qu'un pauc mai de tres annadas foguèron necessàrias a la realizacion de l'abans-projècte somari, de la concertacion e de l'enquèsta publica.

La linha foguèt mesa en servici cinc ans mai tard, lo 26 de junh de 1993, simultanèament a una prigonda restructuracion del malhum de bus. Lo jorn de son obertura, lo mètro tombèt en pana, victima de son succès : i aviá tròp de viatjaires per rapòrt a sa capacitat maximala^[3]. La linha engendra una fòrta avançada per la mobilitat al sen de de l'aglomeracion tolosenca qu'aviá vist desaparéisser son malhum de tramvai a la fin de las annadas 1950.

En 1997, l'extension de la linha A (atal que la realizacion de la linha B) foguèt decidada per l'ajust de tres novèlas estacions. Aquesta extension reliarà Bèlmont (ancian cap de linha) a Balmar-Gramont a travèrs tres estacions, dont una en defòra del territòri de Tolosa. Los trabalhs comencèron en 2001, e l'inauguration aguèt luòc lo 20 de decembre de 2003.

A l'ocasion del festenal Occitània en setembre de 2009, Tisséo a decidit d'anoncia egalament las estacions en occitan, ço que finalament demorarà al delà del festenal. Las anóncias que fòrça d'usatgièrs trobavan que devenián agaçantas^[4], an dempuèi estadas remanejadas e es la meteissa votz femenina qu'anoncia las estacions, mas tanben los caps de linha e lo costat de la davalada dins las doas lengas^[5].

Lo divendres 7 de decembre de 2012, lo recòrd de frequentacion foguèt batut ambe 236 461 validacions^[6]. Es de novèl batut lo divendres 6 de decembre de 2013 ambe 245 837 validacions.

En 2018, e ço pel primièr còp, la linha B enregistra mai de validacions que la linha A. En efièch, a aquesta annada, 53 300 000 validacions son enregistradas sus la linha A, contra 57 000 000 sus la linha B, siá un escart de 3,7 milions de validacions^[7]. Aqueste escart s'explica per una auça mai importanta del trafic sus la linha B, mas tanben per la barradura estivala durant mantunas setmanas sus la linha A, dins l'encastre dels trabalhs de doblament de la capacitat de la linha.

La linha A es lèu venguda saturada e de nombrós viatjaires restan a cai a las oras d'afluéncias. Es alara decidit per Tisséo d'aumentar la capacitat de la primièra linha del mètro de Tolosa, en efectuant de trabalhs per permetre d'aumentar la longor de cada trens, en les fasent passar de 26 à 52 mètres.

Una enquèsta publica pel doblament de la capacitat de la linha per lo passatge dels trens e de las estacions a 52 mètres (4 veituras) se desrotla del 17 d'octobre al 26 de novembre de 2016. Lo projècte es declarat d'utilitat publica en març de 2017^[8]. Los primièrs trabalhs se son debanats a l'estiu de 2017, e an continuats en 2018 e 2019, amb una interrupcion del servici pendent los dos estius 2017 e 2018. La linha A doblada de capacitat es operacionala en genièr de 2020.

 

La longor totala de la linha es de 12km^[9]. La majoritat de la linha es sosterranha. Çaquelà, las estacions Bassa Comba e Bèlmont son aerianas, atal que d'unas porcions del traçat. La linha A desservís al total 18 estacions.

Al nòrd, la linha debuta al nivèl del centre comercial Auchan Gramont, dins la comuna de Balmar. Balmar-Gramont, lo terminus nòrd, es d'alhors la sola estacion de la linha se trobant en defòra de Tolosa. L'estacion se troba sus la rota d'Agde, e possedís un parcatge relai. Puèi, la linha entra dins la comuna de Tolosa. Passa alara sus un viaducte, al dessús de l'Èrs Mòrt e de l'autorota A61, una partida del periferic tolosenc. La linha arriba après al nivèl de l'estacion Argolets, desservissent lo quartièr omonim, al nòrd-èst de la vila. Aicí encara, existís un parcatge relai. L'estacion venenta es Roseda, desservissent un novèl còp lo quartièr omonim.

La linha contunha puèi son camin cap al sud-èst, en passant sus un novèl viaducte, abans d'arribar sus l'una de las doas estacions aerianas de la linha : l'estacion Bèlmont, terminus de la linha A fins a 2003, abans lo perlongament de la linha. Aquesta estacion possedís un parcatge relai. Per contunhar, lo mètro arriba al nivèl de l'estacion Marengo SNCF, en correspondéncia ambe la gara de Tolosa Matabiau e la gara rotièra de Tolosa. Aquesta estacion desservís lo quartièr Marengo. La linha contunha son camin en passant jos lo Canal del Miègjorn, al nivèl del Pont Riquet. Lo mètro seguís alara las passejadas de Joan Jaurés, per arribar sus l'estacion omonim, fasent la correspondéncia ambe la linha B del mètro. Es tanben l'estacion la mai frequentat del mètro tolosenc.

 

La linha intra alara dins lo centre istoric tolosenc ambe l'estacion Capitòli, donant sul jardin del General de Gaulle, just a costat de la plaça del Capitòli. Lo mètro passa après jos la plaça Esquiròl, e s'arresta a l'estacion Esquiròl. Après aquesta estacion, lo mètro passa jos la Garona, per intrar dins l'estacion Sant Çubran Republica, desservissent lo quartièr Sent Çubran, puèi dins l'estacion Pè d'Auca. Arriba après l'estacion Arenas, estacion de correspondéncias ambe las linhas de tramvai T1 e T2, atal que la linha C. L'estacion possedís un parcatge relai de 600 plaças, e es la segonda mai frequentada de l'ensemble del malhum del mètro de Tolosa.

 

Per la seguida, la linha intra dins lo sud-oèst tolosenc, ambe las estacions Font l'Estanh, Mermoz e Bagatela. Lo mètro passa alara sus un viaducte passant al-dessús de l'autorota A620, una autra partida del periferic de Tolosa. La linha intra alara dins los quartièrs dichs «populars» de Tolosa : Miralh Universitat, desservissent especialament l'universitat de Tolosa-Joan Jaurés, puèi l'estacion Reinariá. La linha fa una bocla per davalar cap a l'estacion del quartièr Belafont. Aquesta bocla remonta enfin cap a l'estacion Bassa Comba, terminus sud de la linha A. Aqueste darrièr estacion se situa a proximitat de la zòna d'activitats de Bassa Comba, d'un centre comercial, atal que del quartièr del Miralh. Lo terminus possedís un parcatge relai.

			Estacion	Coordenadas	Comuna	Correspondéncias Tisséo	Ret Arc-En-Ciel / TER
	■		Balmar Gramont	43° 37′ 47″ N, 1° 28′ 59″ E	Balmar	20​35​51​72​74​77​83​84​​​​​​​​	304, 353, 376, 381
	•		Argolets	43° 37′ 28″ N, 1° 28′ 37″ E	Tolosa	33​43​75​76​​​​​​​​​​​​
	•		Roseda	43° 37′ 12″ N, 1° 28′ 10″ E	Tolosa	19​36​​​​​​​​​​​​​​
	•		Bèlmont	43° 36′ 55″ N, 1° 27′ 49″ E	Tolosa	37​Cementèris​​​​​​​​​​​​​​
	•		Marengo SNCF	43° 36′ 39″ N, 1° 27′ 18″ E	Tolosa	L8​​​​​​​​​​​​​​​  14​27​Aeropòrt​Noctambus​​​​​​​​​​​​	318, 319, 343, 351, 352, 354, 355, 356, 357, 358, 359, 361, 362, 363, 364, 365, 369, 372, 373, 377, 380, 383, 386, 388, 915, 920, 924, 925, 940, 941, 942, 945, 946, 947, 948   1, 2, 3, 4, 8, 14, 15, 16, 17, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 39, 40
	•		Joan Jaurés	43° 36′ 21″ N, 1° 26′ 56″ E	Tolosa	L1​L8​L9​​​​​​​​​​​​​  14​23​29​Cementèris​Noctambus​Vila​​​​​​​​​​	318, 319, 357, 358, 359, 361, 364, 380, 383
	•		Capitòli	43° 36′ 17″ N, 1° 26′ 44″ E	Tolosa	Vila​​​​​​​​​​​​​​​
	•		Esquiròl	43° 36′ 01″ N, 1° 26′ 40″ E	Tolosa	L4​L7​L9​​​​​​​​​​​​​  14​44​Noctambus​​​​​​​​​​​​​	318, 319, 358, 359, 361, 364, 380
	•		Sant Çubran Republica	43° 35′ 53″ N, 1° 25′ 54″ E	Tolosa	13​14​31​45​66​Noctambus​​​​​​​​​​	343, 362, 363, 365, 369, 373
	•		Pè d’Auca	43° 35′ 47″ N, 1° 25′ 23″ E	Tolosa	14​45​66​​​​​​​​​​​​​	343, 362, 363, 365, 369, 373
	•		Arenas	43° 35′ 35″ N, 1° 25′ 06″ E	Tolosa	L2​L3​​​​​​​​​​​​​​  14​34​67​Stadium​​​​​​​​​​​​	305   21
	•		Font l'Estanh	43° 35′ 15″ N, 1° 25′ 06″ E	Tolosa	13​​​​​​​​​​​​​​​
	•		Mermoz	43° 35′ 00″ N, 1° 24′ 55″ E	Tolosa	13​​​​​​​​​​​​​​​
	•		Bagatèla	43° 34′ 48″ N, 1° 24′ 44″ E	Tolosa	13​​​​​​​​​​​​​​​
	•		Miralh Universitat	43° 34′ 29″ N, 1° 24′ 07″ E	Tolosa	14​46​​​​​​​​​​​​​​
	•		Reinariá	43° 34′ 15″ N, 1° 24′ 07″ E	Tolosa
	•		Belafont	43° 33′ 58″ N, 1° 23′ 54″ E	Tolosa	14​​​​​​​​​​​​​​​
	■		Bassa Comba	43° 34′ 12″ N, 1° 23′ 32″ E	Tolosa	L4​​​​​​​​​​​​​​​  11​14​18​21​47​48​49​50​53​57​58​87​117​​​	388

Las estacions Bassa Comba e Bèlmont son las unicas estacions aeriana del malhum.

• Ambe de nombrosas linhas de tren de la gara de Tolosa Matabiau a l'estacion Marengo SNCF.
• Ambe la linha B del mètro a l'estacion Joan Jaurés.
• Ambe las linhas T1 e T2 del tramvai e la linha C del malhum de transpòrts a l'estacion Arenas.

Los obradors de la linha A son situats a l'extrimitat sud de la linha, après l'estacion Bassa Comba. Es lo depaus dels trens e la linha A, mas tanben l'obrador de l'ensemble dels trens del mètro (totas las linhas). Es egalament lo luòc del pòst de contròla de l'ensemble del malhum de mètro. L'autre depaus del mètro de Tolosa es, per la linha B, situat après Bòrderoja. L'arrièr-gara de Balmar-Gramont quatre trens en estacionament (la nuèch, o en resèrva pendent l'espleitacion). Una via de garatge, abracada pels trabalhs de doblament de la linha, pòt aculhir dos trens de 26 mètres, çaquelà es sovent ocupada pel tren de trabalhs.

Lo trajècte dura 22 minutas e 30 segondas^[10], la vitessa mejana dels trens es de 35 km/h^[9]. Coma sus totas las linhas del mètro de Tolosa, la primièra partença dels caps de linha es a 5h15, e la darrièra es a 0h del dimenge al dijòus, e 3h lo divendres e dissabte^[10].

L'interval entre cada trens depend de l'orari : 45 segondas a 1 minuta 30 als òras d'afluéncias, 3 minutas en òras calmas la setmana, 5 minutas en serada los divendres e dissabtes, 7 minutas en serada la setmana e en òras calmas los dimenges e jorns feriats, e enfin 9 minutas en debut de servici.

La linha A es espleitada embe lo sistèma de VAL classic, ambe 28 trens VAL 206 e 14 VAL 208 aquerits per l'extension de la linha cap a Balmar en 2003. Gràcias a una via d'interconnexion ambe la linha B entre las estacions Joan Jaurés e Capitòli, lo transferiment de trens de tipe VAL 208 NG e VAL 208 NG2 es possible, aquestes trens circulan donc tanben sus la linha A.

En çò Tisséo, existís diferentas tascas que devon èsser efectuadas per permetre una bona gestion de la linha de mètro^[11] :

• La mantenença del material rotlant es efectuada per d'electronicians, d'electricians, de mecanicians e enfin de carrocièrs, que velhan al bon foncionament dels trens.
• La mantenença de las installacions e las infrastructuras.
• L'espleitacion del mètro automatisat es gerit per d'operators del mètro, dempuèi una sala de contròla.
• La comunicacion e l'informacion dels viatjaires.
• La qualitat e lo respècte de l'environament son especialament gerits per de cargats d'estudis.
• La seguretat es gerida per de verificators de percepcion, d'agents de prevencion atal que de responsables d'equipas.
• L'engenheria atal que los projèctes son gerits per d'engenhaires, de caps de projècte e d'assistents metòde.

Lo mètro es çaquelà principalament gerit per d'operators del mètro, atal que per d'agents d'entreten.

La linha A del mètro tolosenc foguèt la linha la mai frequentada del malhum de transpòrts en comun de Tolosa.

Aicí la frequentacion de la linha, entre 2002 e 2018^[7] :

*La baissa en 2017 e 2018 s'explica per la barradura de la linha pendent cinc setmanas pendent l'estiu.

Cinc parcatges relais accessibles als viatjaires avent un tiquet de mètro son dispausats a proximitat de las estacions aculhissent de terminus d'autobús o d'autocarris :

• Balmar-Gramont, dont lo parcatge dispausa de 1360 plaças (mai grand parcatge relai del malhum de transpòrts en comun de Tolosa) ;
• Argolets, dont lo parcatge dispausa de 900 plaças ;
• Bèlmont, dont lo parcatge dispausa de 350 plaças ;
• Arenas, dont lo parcatge dispausa de 600 plaças ;
• Bassa Comba, dont lo parcatge dispausa de 540 plaças.

Lo grop Toulouse Métropole Citoyenne al conselh de Tolosa Metropòli proposa en 2018 le perlongament de la linha A d'una estacion, de Balmar-Gramont al camin de fèrre a Sent Joan le Nòu per establir a aqueste novèl cap de linha un pòl multimodal tren / mètro. Aqueste projècte es çaquelà pas pel moment actat dins lo plan de desplaçaments urbans.

Un perlongament cap al centre de Tornafuèlha, tresena vila de l'aglomeracion tolosenca e del departament de la Nauta Garona, foguèt demandat mantun còps per de ciutadans e l'AUTATE, l'associacion dels usatgiers dels transpòrts de Tolosa^[12]. Aqueste projècte es pas dins lo plan de desplaçaments urbans.

La linha A traversa Tolosa del nòrd-èst al sud-oèst, en passant per mantuns monuments e quartièrs toristics, coma :

• la gara de Tolosa Matabiau e lo Canal del Miègjorn (estacion Marengo SNCF) ;
• la plaça Wilson (estacion Joan Jaurés) ;
• la plaça del Capitòli, lo teatre del Capitòli, atal que lo quartièr Sant Jòrdi e la carrièra d'Alsàcia e Lorena (estacion Capitòli) ;
• lo quartièr Esquiròl, la plaça Esquiròl, lo Pont Nau e lo musèu dels Agustins (estacion Esquiròl)
• l'espital de la Grava (estacion Sant Çubran Republica)

• (fr) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en francés intitolat « Ligne A du métro de Toulouse ».

1. ↑ (fr) La démarche qualité de Tisséo-Voyageurs, Tisséo.
2. ↑ (fr)
3. ↑ (fr) Fabrice Valery, Toulouse : il y a 20 ans, les premiers passagers du métro, France 3 Occitanie, 26 de junh de 2013.
4. ↑ (fr) Sylvie Roux, Toulouse. Occitan dans le métro : les usagers disent non, La Despacha del Miègjorn, 13 de mai de 2010.
5. ↑ (fr) Sylvie Roux, Toulouse. Métro. Une nouvelle "voix" occitane pour annoncer les stations, La Despacha del Miègjorn, 4 de mai de 2011.
6. ↑ (fr) Philippe Emery, Toulouse. Métro : la ligne A, saturée, sera-t-elle doublée ?, La Despacha del Miègjorn, 21 de decembre de 2012.
7. ↑ ^7,0 et ^7,1 (fr) Chiffres clés 2018, Tisséo, 10 d'abril de 2019.
8. ↑ (fr) Amélie Phillipson, Le doublement de capacité des rames de la ligne A du métro à Toulouse est "d'utilité publique", La Despacha del Miègjorn, 28 de març de 2017.
9. ↑ ^9,0 et ^9,1 (fr) Philippe Emery, Anniversaire : le métro de Toulouse en 20 chiffres, La Despacha del Miègjorn, 27 de junh de 2013.
10. ↑ ^10,0 et ^10,1 (fr) Oràrias del mètro, Tisséo.
11. ↑ (fr) Mestièrs e emplecs, Tisséo.
12. ↑ (fr) Sit oficial de l'Autate

Sus d'autres projècte de Wikimedia:
	Commons (Galariá)
	Commons (Categoria)  Modèl:Commonscat/categories

• Mètro de Tolosa
• Transpòrts en comun de Tolosa
• Tolosa

• Sit oficial de Tisséo