Elsa Morante

Nascuda a Roma, Elsa Morante passèt son enfància dins lo quartièr popular de Testaccio. Filha illegitima d'una mèstra jusieva e d'un emplegat de la pòsta, foguèt reconeguda tre sa naissença per Augusto Morante, susvelhaire dins un institut de correccion de joves. Comencèt a escriure plan jovenèla de filastròcas e de fablas pels mainatges, de poesias e racontes brèus, qu'a partir de 1933, fins a la debuta de la Segonda Guèrra Mondiala, foguèron publicats lèu dins mantuna revista de divèrsa natura (que se ne remembra Il Corriere dei Piccoli, Il Meridiano di Roma, I Diritti della Scuola, Oggi). Son primièr libre foguèt de fach un recuèlh d'unas de sas istòrias de joventut, Il Gioco Segreto, publicat en 1941 que foguèt seguit, en 1942, d'un libro per mainatges, de títol Le Bellissime Avventure di Caterì dalla Trecciolina (reescrich puèi en 1959 jol títol Le Straordinarie Avventure di Caterina).

En 1936 coneguèt l'escrivan Alberto Moravia que esposèt en 1941; amassa incontrèron e frequentèron los escrivans e intellectuals italians mai prestigioses del temps, e particularament Pier Paolo Pasolini, que foguèt un car amic de totes dos.

Cap a la fin de la Segonda Guèrra Mondiala, per fugir de las represalhas dels nazis, Moravia e sa femna abandonèron Roma qu'èra estada ocupada e se refugièron a Fondi, un vilatge dels entorns de Cassino. Aquesta partida de l'Italia Meridionala apareis frequentament dins las òbras narrativas successivas dels dos escrivans; Elsa Morante ne parla mai que mai dins lo roman La Storia. Pendent aqueste periòde comencèt a revirar lo jornal de Katherine Mansfield; sas òbras successivas mòstran qualques influéncias de Mansfield. Aprèp la fin de la guèrra, Morante e Moravia rescontrèron lo traductor american William Weaver, que los ajudèt a tocar lo public american. Lo primièr roman qu'Elsa Morante publiquèt foguèt Menzogna e sortilegio, sortit en Itàlia en 1948 que se ganhèt lo Premio Viareggio. Lo roman foguèt puèi publicat als Estats Units jol títol House of Liars en 1951.

Son roman seguent, L'isola di Arturo, sortiguèt en Itàlia en 1957. Aquesta òbra coneguèt una granda capitada e obtenguèt lo Premio Strega. A mai ne foguèt tirat un filme omonim, dirigit per Damiano Damiani. Durant las annadas seissanta Elsa Morante refletté longament sus sa narrativa, e destrusiguèt fòrça de çò qu'aviá escrich entretemps, a l'excepcion de qualques causetas, coma la poesia, L'Avventura. En 1963 publiquèt una segonda tièra de sos racontes: Lo scialle andaluso. L'òbra seguenta, Il mondo salvato dai ragazzini qu'es una barreja de poesia, de cançons e una comedia, apareguèt en 1968.

Morante e Moravia se disseparèron en 1961, pasmens ela contunhèt a escriure, a mai se o faguèt sonque d'un biais esporadic. Trabalhèt aqueles ans sus un roman que vegèt pas jamai lum: Senza i conforti della religione. La Storia, una istòria situada a Roma pendent la Segonda Guèrra Mondiala, espeliguèt en 1974 e coneguèt una capitada internacionala, mas recebèt tanben d'atacas sens pietat dels critics. Luigi Comencini ne traguèt una seria TV interpretat per Claudia Cardinale. Lo darrièr roman d'Elsa Morante foguèt Aracoeli, publicat en 1982. Venguèt malauta en seguida d'una fractura del femur e ensagèt de cometre un suicidi en 1983. En 1984 recebèt lo Prix Médicis per Aracoeli. Moriguèt en 1985 en seguida d'un infart pendent una segonda operacion cirurgicala.

• Il gioco segreto (1941)
• La bellissime avventure di Caterì Dalla Trecciolina (1942)
• Menzogna e sortilegio (1948)
• L'isola di Arturo (1957)
• Alibi, poesias (1958)
• Le straordinarie avventure di Caterina
• Lo scialle andaluso (1963)
• Il mondo salvato dai ragazzini (1968)
• La Storia (1974)
• Aracoeli (1982)
• Pro o contro la bomba atomica e altri scritti, ensages
• Diario 1938 (1989)
• Racconti dimenticati