Dever

Lo dever es l'obligacion morala de far o d’arrestar de far quicòm, de biais independent del desir de lo realizar. Es ligat a la libertat, que la consciéncia provòca l’exercici del liure arbitri de mena que siá pas contradich lo dever, per apasimar los escrupuls e agir de biais etic. La disciplina qu'estudia lo dever se nomena deontologia.

Ciceron

Ciceron estudièt lo dever dins De Oficiis (44 AbC), un assag filosòfic en forma de letra a son filh. Influenciat per l’estoïcisme, afirma que tot òme li cal conéisser son dever per poder lo realizar e èsser un ciutadan en onor. Aquel dever pòt venir de quatre fonts:

Del simple fach d'èsser persona
de la posicion qu'ocupa (ara se diriá ròtle social, per exemple al respècte del luòc de trabalh, la familha o lo grop d'apertenença; cada grop a d’obligacions determinadas)
De la quita personalitat
De las quitas valors

Kant

Kant basa tota son etica sul dever, en s'opausant atal de las eticas materialas basadas en comandaments concrèts. Cresiá que la rason permetiá de conéisser lo quite dever en cada situacion e que lo realizar èra l'unic motiu valid per l'accion, e non pas per aténher un ben o evitar un castig.

W.D. Ross

W.D.Ross destria set tipe de devers, que serián sosacents als comanaments concrèts (que vengan de la religion o de las leis concrètas de cada país)

Dever de benfasença: obligacion d'ajudar los autres
Dever de non malfesença: evitar ferir o de far prejudici als autres
Dever de justícia: assegurar que cadun recep çò que li pertòca
Dever de melhorament: obligacion de melhorar lo quite biais d'èsser
Dever de reparacion: al realizat pas son dever, cal emendar lo mal resultant dins la mesura del possible
Dever de gratitud
Dever de manténer las promesas