Cuirassat

 

Lei naviris de linha, durant l'èra de la marina de vela, èran de naviris de guèrra de talha granda equipats de velas per la propulsion, d'un blindatge limitat^[5] e d'una artilhariá tenent fins a 120 canons d'arma lissa. Representavan l'evolucion progressiva dei naviris de vela dempuei lo sègle XV. Pasmens, fòra l'aumentacion de talha, avián gaire evolucionats entre l'adopcion de la tactica de la linha de batalha au començament dau sègle XVII e lo decenni 1830.

Lo nombre aut de canons e lo tir simultanèu dei pèças d'una bordada permetián ai naviris de linha de causar de daumatges importants ai naviris de fusta (destruccion de la còca, dei masts...) e ais equipatges (tirs dirècts, projeccions de brigas de fusta...). Pasmens, la portada dei canons èra pas superiora a quauquei centenaus de mètres e leis evolucions tecnologics èran limitats per la dependéncia au vent.

L'introduccion de la maquina de vapor marquèt un cambiament prefond dins la bastida dei naviris. Inicialament, èra un sistèma de propulsion segondari utilizat dins lo corrent de la premiera mitat dau sègle XIX per lei fregatas e lei naviris leugiers. La marina francesa foguèt la premiera d'equipar un naviri de linha d'una propulsion de vapor en 1850^[6]. Aqueu naviri teniá un armament similar ais autrei naviris de linha mai sei maquinas de vapor li permetián d'agantar una velocitat de 12 nos quin que sigue lo sens dau vent. A l'epòca, aquò representava un avantatge major dins lo cas d'un combat navau e leis autrei nacions desvolopèron tanben de naviris militars de vapor. Pasmens, la produccion de propulsion d'eliça demorèt relativament complèxa e solament França e Anglatèrra generalizèron aqueu principi. Lo rèsta dei flòtas europèus adoptèron l'eliça per sei naviris de linha e la ròda idraulica per sei fregatas^[7]. Dins totei lei cas, l'aparicion de la vapor entraïnèt una aumentacion de talha dei naviris de linha.

L'adopcion de la vapor èra solament una deis avançadas de la tecnologia navala dau sègle XIX. Lèu, lo naviri de linha foguèt remplaçat per lei premiers cuirassats equipats d'una còca de fèrre, d'una propulsion de vapor e d'una artilhariá tirant d'obús explosius. Aqueu tipe novèu de naviri apareguèt a la fin deis annadas 1850 dins lei marinas anglesas e francesas.

 

Lei canons tirant d'obús explosius o incendiaris èran de menaças majoras per lei naviris de fusta. En 1841, l'adopcion d'aqueu tipe d'armaments foguèt generalizada per lei fòrças navalas francesas e estatsunidencas^[8]. Leis autrei flòtas europèas deguèron tanben seguir. Durant la guèrra de Crimèa (1853-1856), sièis naviris de linha e doas fregatas russas demostrèron la superioritat d'aquelei canons durant la batalha de Sinope veguèt la destruccion de sept fregatas e de tres corvetas turcas^[9]. En 1855, l'ataca francesa victoriosa de posicions terrèstras russas a Kinburn per de naviris cuirassats demostrèt tornarmai l'eficacitat dei cambiaments se debanant dins l'arquitectura navala dempuei lo començament dau sègle XIX^[10].

 

 

Lo desvolopament d'obús fòrça explosiu entraïnèt l'adopcion de blindatges de fèrre puei d'acièr. Lo premier exemple foguèt lo naviri francés La Gloire intrat en servici en 1859. Aviá la forma d'un naviri de linha, un pònt d'artilhariá unic per redurre sa massa, una còca de fusta cubèrta per de proteccions de fèrre e una propulsion de vapor^[11]. Sa bastida entraïnèt una repòsta de la marina britanica tre l'annada 1860 ambé la produccion dau HMS Warrior.

Après aquelei naviris, l'Empèri Britanic e França acomencèron de programas importants de produccion de naviris de còca de fèrre e de transformacions de naviris de fusta gràcias a l'apondon de blindatges metallics. Itàlia, Àustria, Espanha, Russia e Estats Units d'America ordonèron tanben la produccion d'unitats similaras. Ansin, quand se debanèt la batalha d'Hampton Roads (8-9 de març de 1862) entre l'USS Monitor e lo CSS Virginia, uech flòtas tenián ja de naviris protegits per de blindatges metallics.

Divèrseis experiéncias foguèron menadas per lei flòtas de l'epòca sus l'armament e sus lei materiaus de construccion. Ansin, s'estudièt la posicion dei canons o l'adopcion d'un esperon per pertusar la còca d'un naviri advèrs. A partir de 1870, l'acièr acomencèt d'èstre utilizat e entre 1873 e 1876, lei Francés bastiguèron lo premier naviri, Le Redoutable, que son materiau principau èra l'acièr^[12].

 

La bastida dau HMS Dreadnought marquèt una revolucion tant importanta en 1906 que lei naviris dau periòde precedent (annadas 1870-1906) son dichs pre-Dreadnought. Aqueu tipe apareguèt dins leis annadas 1890. Èra caracterizat per l'adopcion de blindatges importants, d'una artilhariá organizada en torrèla e l'abandon definitiu dei velas. L'artilhariá èra devesida entre de baterias principalas situadas ais extremitats dau naviris,generalament doas torrèlas de doas pèças, e de baterias segondàrias situadas au centre. Dins lo cas d'un combat, l'artilhariá principala, que sei calibres agantavan generalament 305 mm, èra utilizada per destrurre un cuirassat enemic mentre que l'artilhariá segondària èra utilizada per secutar l'equipatge d'un cuirassat enemic o per destrurre un naviri enemic pus leugier (torpilhaire...). La velocitat d'aquelei tipes de naviris èra d'aperaquí 16 nos.

Lo periòde d'emergéncia dei pre-Dreadnought foguèt tanben caracterizat per l'adopcion d'una politica britanica que son objectiu èra d'assegurar la dominacion navala dau país còntra leis ambicions francesas, russas puei alemandas. D'efèct, en 1883, l'Empèri Britanic teniá 38 cuirassats, siá lo doble de la flòta francesa e tant que totei lei flòtas mondialas reünidas. En 1897, aquela dominacion èra fòrça afeblida per lo programa de bastida alemand e la bastida de cuirassats per lei flòtas italiana, estatsunidenca e japonesa. De mai, lei pre-Dreadnought contunièron de conóisser d'evolucions tecnologicas pertocant lo blindatge de la còca, la propulsion, lei torrèlas e l'armament ambé l'introduccion de la torpilha coma arma segondària. L'objectiu principau èra de demenir la massa dau naviri per utilizar d'armaments novèus o pus importants.

L'intrada en servici dau HMS Dreadnought rendiguèt obsolèt totei lei cuirassats existents. Creada sota la pression de l'amirau britanic John Fisher, aqueu naviri permetiá de combinar un armament de dètz canons de 305 mm amb una velocitat e un blindatge fòrça important e sensa equivalent en 1906. Aquò marquèt lo començament d'una corsa ais armaments novèla e un periòde de desvolopaments tecnics pertocant la propulsion, l'armament e lo blindatge. Ansin, apareguèron rapidament de naviris encara pus poderós que foguèron de còps dichs « super-Dreadnought ».

L'idèa de desvolopar una classa de cuirassat equipat d'una artilhariá compausada d'un armament unifòrme de canons de calibre important. Lei premierei recèrcas foguèron menadas per l'amirau italian Vittorio Cuniberti qu'imaginèt un naviri de guèrra tenent dotze canons de 305 mm, un blindatge de 300 mm e una velocitat de 44 nos^[13].

Puei, la guèrra de 1905 entre Russia e Japon donèt d'informacions novèlas sus lo combat navau modèrn que demonstrèron la validitat dau concèpte de Cuniberti. Lei tirs entre lei dos flòtas se debanèron a de portadas situadas entre 7 000 e 11 000 mètres, es a dire a de distàncias superioras a la portada de l'artilhariá segondària. Una classa de cuirassats japonés equipats de pèças de 254 e 305 mm e d'una propulsion poderosa i foguèt fòrça remarcada^[14].

Lei Britanics acomencèron d'estudiar aqueu concèpte a partir dau començament de l'annada 1904 sota la direccion de Jackie Fisher. Son pensament principau èra la menaça representada per de naviris leugiers equipats de torpilhas (sosmarins, torpilhaires, destroyers... etc). Prepausèt donc lo desvolopament d'una classa novèla de naviris dichs crosaires de batalha equipats d'una artilhariá unifòrma de 305 mm, d'una propulsion rapida (25 km/h) e d'un blindatge leugier^[15]. Per validar aquela idèa, encoratjèt la creacion dau cuirassat HMS Dreadnought. Tenent un blindatge de 280 mm e una artilhariá principala de 305 mm, èra lo premier naviri propulsat per una turbina de vapor. Gràcias a una reparticion astuciosa dei torrèlas, èra capable d'opausar un nombre fòrça important de canons còntra un naviri enemic. Gardèt una artilhariá segondària limitada (76 mm) per faciar de naviris leugiers. Son succès foguèt fòrça important e entraïnèt l'abandon dei projèctes de produccion de crosaires de batalha.

A partir de la fin dau sègle XIX, lei poissanças militaras principalas comencèron una politica de bastida de naviris militars modèrns e poderós. Aquela politica venguèt un factor d'entraïnament de la Premiera Guèrra Mondiala e foguèt dicha « corsa ais armaments ». Sus mar, lo cuirassat venguèt lo simbòl d'aquela corsa e de la poissança d'un estat. Ansin, Reiaume Unit, Alemanha, França, Itàlia, Japon, Àustria-Ongria e leis Estats Units creèron de programas per desvolopar de cuirassats similars au Dreadnought. Lei poissanças navalas segondàrias assaièron tanben d'obtenir aqueu tipe de naviri gràcias a d'acòrds de produccion ambé Reiaume Unit o leis Estats Units.

Lei resultats de la corsa ais armaments navals foguèron donc rapides. En 1901, lei sept estats maritims pus poderós alinhavan 88 cuirassats. En 1914, aqueleis estats, aumentats d'Àustria-Ongria, tenián 149 cuirassats pre-Dreadnought, 68 cuirassats de tipe Dreadnought e 63 autres naviris èran en construccion^[16].

 

La Premiera Guèrra Mondiala (1914-1918) se caracterizèt per la dominacion dei flòtas de l'Entenduda còntra lei flòtas deis Empèris Centraus e, donc, per la quasi abséncia de combats navaus important levat la batalha de Jutland en 1916. Ansin, l'influéncia dei cuirassats foguèt negligibla sus lo debanament deis operacions terrèstras en França o en Russia. Foguèt tanben negligibla durant la Premiera Batalha de l'Ocean Atlantic qu'opausèt lei sosmarins alemands ai naviris d'escòrta e de transpòrt aliats.

D'efèct, gràcias a la posicion geografic dei pòrts alemands e au pariment dei missions ambé la flòta francesa qu'èra concentrada en Mediterranèa, la flòta anglesa poguèt aisament blocar la flòta alemanda^[17]. De mai, lei dos camps sabián que lo nombre pus important de cuirassats en servici dins la flòta britanica entraïnariá la destruccion de la marina alemanda dins lo cas d'una batalha generala entre lei dos flòtas. L'estrategia alemanda foguèt donc d'assaiar d'isolar un grop de la flòta britanica per obtenir una superiotat tactica locala e l'anientar. Foguèt tanben de protegir sei costats gràcias a l'utilizacion de naviris leugiers, de sosmarins e de camps de minas.

Leis annadas 1914 e 1915 veguèron donc solament de combats limitats entre crosaires de batalha a Heligoland e a Dogger Bank. L'unic combat navau se debanèt au Jutland lo 31 de mai de 1916. Leis Alemands pensant atacar un còrs isolat foguèron atacat per tota la flòta britanica e capitèron de s'escapar. Lei pèrdas britanicas foguèron importantas mai leis Alemands comprenguèron que poguèron pas destrurre la flòta anglesa. Ansin, la flòta de superfícia alemanda va d'ara endavant restar a l'assosta dins sei pòrts e la prioritat foguèt donada ai sosmarins.

Sus leis autrei teatres, lei combats navaus demorèron tanben fòrça limitats. Sus la Mar Negra, se debanèt quauqueis escaramochas sensa consequéncia entre lei Rus e leis Otomans. Sus la Mar Adriatica, la situacion geografica e la superioritat francobritanica entraïnèt lo blocatge de la flòta austriana dins sei pòrts. Sus lo rèsta de la Mediterranèa, l'utilizacion pus importanta dei cuirassats foguèt per donar un sostèn d'artilhariá au desbarcament dei Dardanèls.

En revènge, la guèrra demostrèt la vulnerabilitat dei cuirassats a d'armas leugieras e d'un còst feble coma lei minas o lei torpilhas. Ansin, dins la Mar dau Nòrd, lo sosmarin alemand U-9 capitèt d'aprefondar un crosaire de batalha britanic tre setembre de 1914. Puei, lo super-dreadnought britanic Audacious foguèt destruch per de minas marinas. Dins l'Adriatica, leis Austrians perdèron lei cuirassats SMS Szent István en causa d'una torpilha e SMS Viribus Unitis en causa d'una ataca d'un grop de sotaires. Enfin, durant la batalha dei Dardanèls, totei lei cuirassats aprefondits foguèron destruchs per de torpilhas o de minas.

 

Entre lei doas guèrras mondialas, lei cuirassats foguèron somés a una tièra de restricions internacionalas per empachar lo començament d'una novèla corsa ais armaments. De mai, fins au rearmament alemand durant lo periòde dau Tresen Reich, la flòta alemanda aviá pas lo drech de bastir o de crompar de cuirassats.

L'origina d'aquelei limitacions foguèt lo tractat de Washington de 1922 signat entre lei Britanics e leis Estatsunidencs per definir lo tipe e lo nombre de naviris que cada flòta aviá lo drech de bastir. Lei conferéncias de Genèva (1927 e 1932) e lei tractats navaus de Londres (1930 e 1936) aumentèron lo nombre de nacions regardadas e totei lei tipes de cuirassats foguèron limitats fins au començament de la Segonda Guèrra Mondiala. Ansin, lo periòde veguèt lo declin relatiu dei cuirassats e solament 33 foguèron bastits entre 1920 e 1945. L'aparicion dau pòrta-aeronaus foguèt lo segond factor permetent d'explicar aqueu declin.

Tre 1914, l'amirau britanic Percy Scott aviá anonciat la superioritat de l'aviacion sus lei cuirassats. Lei premiers progrès dins aquela direccion se debanèron a la fin de la Premiera Guèrra Mondiala quand d'avions foguèron equipats de torpilhas per lo premier còp. Aquela idèa foguèt desvolopada per lo generau estatsunidenc Billy Mitchell que realizèt d'assais de bombardaments aerians sus de naviris alemands capturats après la guèrra. En 1921, seis aeronaus capitèron d'aprefondar lo cuirassat SMS Ostfriesland' e lo pre-dreadnought estatsunidenc USS Alabama.

Se lei naviris utilizats per Mitchell èran vièlhs, immobiles e sensa sistèma de contraròtle dei degalhs, la destruccion dei naviris demostrèron l'eficacitat novèla deis aeronaus e foguèron una revirada importanta per lei partisans dau cuirassat. Ansin s'aqueu tipe de naviri demorèt lo còr de la màger part dei flòtas, la màger part dei flòtas organizèt d'assais de pòrta-aeronaus.

Lo rearmament dei cuirassats entre lei doas guèrras mondialas acomencèt dins leis annadas 1930. Pasmens, lei programas de produccion demorèron limitats.

Ansin, dins leis annadas 1930, lei flòtas britanicas e japonesas preferiguèron modernizar lei naviris ja existent. L'objectiu èra de melhorar l'estabilitat dei naviris durant lo tir. Puei, lei Britanics decidiguèron tanben de bastir cinc cuirassats novèus de classa King George V qu'intrèron en servici solament entre 1940 e 1942. De lor caire, lei Japonés donèron la prioritat ai pòrta-aeronaus. En Alemanha, lo plan de rearmament limitèt lo ròtle dei cuirassats a la guèrra còntra lei naviris marchands ambé lei sosmarins.

En Mediterranèa, lei flòtas francesas e italianas demorèron pus fidèlas ai cuirassats. Lei Francés modernizèron totalament quatre unitats dins leis annadas 1930 e bastiguèron quatre cuirassats suplementaris entre 1937 e 1940. Leis Italians bastiguèron quatre cuirassats de classa Littorio entre 1940 e 1943.

Enfin, leis Estats Units adoptèron una posicion similara ai francoitalians e sièis cuirassats de classa North Carolina foguèron bastits entre 1941 e 1943 puei quatre de classa Iowa. Pasmens, en causa de la guèrra còntra lei Japonés, desvolopèron tanben rapidament una flòta de pòrta-aeronaus.

DUrant aqueu periòde, de cuirassats leugiers foguèron utilizats d'un biais negligible durant la guèrra d'Espanha magerament per lo bombardament dei costats e per l'escòrta de convòis. Dins aquò, lei combats contunièron de mostrar la vulnerabilitat dei cuirassats ais armas leugieras o d'ara endavant ais aeronaus. Lo premier cas foguèt lo cuirassat dreagnought nacionalista España que foguèt aprofonda per una mina. Lo segond cas foguèt lo Jaime I republican que foguèt la victima d'una ataca aeriana nacionalista e explosèt per la seguida durant lei reparacions. Enfin, lo darrier cas foguèt aqueu dau cuirassat leugier alemand Deutschland que foguèt tocat per doas aeronaus republicans entraïnant de degalhs e de pèrdas importants.

Se la Segonda Guèrra Mondiala acomencèt per lo bombardament de cuirassats alemands de lòng de la Mar Baltica còntra lei posicions polonesas de Westerplatte e s'acabèt per la signatura de la capitula japonesa sus lo USS Missouri, lo debanament de la guèrra mostrèt lo declin totau dau cuirassat dins lei combats navaus modèrns au profiech dau pòrta-aeronaus.

D'efèct, se quauquei combats entre cuirassats se debanèron, lo ròtle principau dei cuirassats foguèt de protegir de flòtas còntra leis atacas aerianas e de sostenir lei desbarcaments. Lei dos teatres navaus principaus, lo nòrd de l'Ocean Atlantic e l'Ocean Pacific, foguèron dominats per lei pòrta-aeronaus e per de naviris d'escòrtas pus leugiers. Pasmens, durant tota la guèrra, lei cuirassats demorèron una buta privilegiada e divèrseis operacions foguèron organizadas per leis aprefondar.

Lei batalhas de Tarenta, de la perseguida dau Bismarck e dau cap Matapan foguèron lei combats principaus que regardèron de cuirassats entre la flòta britanica e lei marinas alemanda o italiana. Lei tres cas mostrèron la vulnerabilitat dei cuirassats ais aeronaus. Pasmens, lo tresen mostrèt tanben la possibilitat de leis utilizar ambé succès durant d'operacions nocturnas gràcias a l'utilizacion dau radar.

La batalha de Tarenta e la desfacha dau Bismarck foguèron d'exemples de la vulnerabilitat dei cuirassats ais aeronaus. Dins lo premier cas, d'aeronaus britanics equipats de torpilhas capitèron d'aprefondir un cuirassat dins son pòrt. Dos autres cuirassats foguèron tanben endomatjats durant l'assaut. Dins lo segond cas, lo cuirassat Bismarck, après divèrsei combats mai o mens a son avantatge còntra de naviris de superficia, foguèt decisivament endomatjat per l'aviacion embarcada britanica.

La batalha de Matapan a la fin de març de 1941 foguèt un cas especiau car mostrèt l'eficacitat de l'aviacion navala e la possibilitat de contuniar d'utilizar, de nuech, lei cuirassats. D'efèct, durant la jornada, leis aeronaus britanics aprofichèron la visibilitat bòna per atacar lei naviris italians ambé de torpilhas. Puei, de nuech, lei cuirassats britanics, qu'èran pus menaçats per l'aviacion, poguèron utilizar lo radar per atacar dirèctament lei naviris enemics.

Pendent la màger part dei batalhas decisivas dau teatre Pacific, coma la batalha de Midway, lei cuirassats foguèron absents o limitats a de ròtles segondaris per lei pòrta-aeronaus. D'un biais generau, lei limits observats dins lo Pacific foguèron similars ai limits observats en Mediterranèa e dins l'Atlantic. Pasmens, en causa dau nombre fòrça important de pòrta-aeronaus o de basas aerianas dins la region, lei problemas d'utilizacion dei cuirassats (velocitat tròp febla, vulnerabilitat ais aeronaus, posicionament marrit...) foguèron encara pus importants.

 

La batalha de Pearl Harbor mostrèt, coma Tarenta, la vulnerabilitat dei cuirassats ais atacas aerianas, especialament quand èran immobils dins un pòrt. D'efèct, lo 7 de decembre de 1941, doas atacas aerianas japonesas foguèron sufisentas per destrurre o endotmajar grèvament cinc cuirassats estatsunindencs e neutralizar la fòrça cuirassada deis Estats Units dins lo Pacific.

Batalha decisiva de la guèrra dins lo Pacific, Midway mostrèt l'importància dei pòrta-aeronaus dins un combat onte lei dos flòtas se veguèron jamai. Lo ròtle dei cuirassats se limitèt a la defensa aeriana durant la jornada. Puei, de nuech, poguèron pas èstre utilizats per atacar la flòta estasunidenca car una velocitat tròp febla leis empachèt de se metre a portada de tir.

La batalha navala de Guadalcanal se debanèt en novembre de 1942. Cada camp alinhèt dos cuirassats que particpèron au combat en causa de la manca de fòrças aeronavalas. Lo 13 de novembre, un cuirassat japonés foguèt aprefondida per de tirs de crosaires e de destroyers mai la flòta estatsunidenca perdèt sièis naviris dins la batalha en causa de la poissança de fuòc dei naviris japonés. Lo 15, un combat impliquèt lei tres cuirassats disponibles dins lo sector. Lei cuirassats estatsunidencs capitèron de resistir ai tirs japonés e lo cuirassat japonés foguèt finalament destruch per un tir massís de l'artilhariá de l' USS Washington. Aquelei combats se debanèron de nuech gràcias a l'utilizacion dau radar. Ansin, per portar lo còp decisiu, l' USS Washington aprofichèt un defaus dau radar japonés per s'aprochar a 8 200 mètres e mandar d'un còp quarante obús sus son advèrsari.

Per la seguida, lei cuirassats estatsunidencs foguèron utilizats per sostenir lei desbarcaments dei tropas terrèstres sus l'illa de Guadalcanal o atacar certanei basas aerianas japonesas.

La batalha de Leyte en octòbre foguèt lo darrier combat entre cuirassats. D'efèct, après la pèrda de plusors pòrta-aeronaus, lei Japonés deguèron utilizar sei cuirassats. Pasmens, aquela temptativa s'acabèt per una revirada, maugrat un resultat favorable lo 25 d'octòbre quand lei pòrta-aeronaus deguèron fugir en fàcia de quatre cuirassats japonés. Aquela flòta cuirassada foguèt finalament blocada per d'aeronaus e de destroyers. Dins lei jorns seguents, leis Estatsunidencs prenguèron l'avatatge quand una flòta de sièis cuirassats ataquèt ambé succès lei Japonés. Un cuirassat japonés foguèt aprefondat per de tirs de naviris e dos autres per d'atacas aerianas.

Durant leis operacions sus lo teatre sovietic, lei cuirassats aguèron un ròtle fòrça segondari en causa de la posicion estrategica malaisada de la flòta sovietica e dei camps de minas dins la Mar Baltica. Foguèron donc utilizats per atacar de posicions terrèstras e per defendre Leningrad durant lo sètge de la vila. Durant aquela batalha, lo cuirassat Marat foguèt aprefondat dins son pòrt mai poguèt contuniar d'utilizar son artilhariá coma bateria maritima.

Durant la guèrra, lo ròtle de sostèn d'artilhariá venguèt la mission principala dei cuirassats. Participèron a cada operacion de desbarcament importanta coma au Marròc, en Sicília o en Normandia.

Durant la Segonda Guèrra Mondiala, especialament dins lo Pacific, la defensa aeriana foguèt una mission importanta dei cuirassats e dei crosaires. Ansin, certaneis unitats perdèron una partida dei canons pesucs au profiech de canons leugiers antiaerians. La doctrina estatsunidenca desvolopèt un emplec combinat ambé de patrolhas aerianas per formar de linhas de cuirassats e de crosaires capablas de formar de « muralhas » d'obús antiaerians. Aital, en 1944, leis aeronaus japonés aguèron de dificultats gròssas per agantar lei pòrta-aeronaus estatsunidencs protegits d'aqueu biais.

Dins leis annadas 1930, lo desvolopament de l'arma aeriana e leis ensenhaments de la batalha de Jutland entraïnèron l'aparicion de quauqueis evolucions dins la concepcion dau blindatge dei cuirassats. L'objectiu èra d'absorbir la poissança deis explosions de torpilhas. Aquò entraïnèt un cambiament dins l'organizacion intèrna dau naviri. Lo blindatge dei còcas exterioras foguèt renfòrçat en cambi d'una demenicion dei proteccions intèrnas.

Pasmens, aqueleis esfòrç aguèron una eficacitat limitada en causa de l'aumentacion de la poissança deis armas antinaviris. Per exemple, lei còcas dau South Dakota estatsunidenc podián resistir a l'explosion d'una carga de 317 quilogramas de TNT. Òr, dins lo corrent de la guèrra, lei Japonés desvolopèron de torpilhas novèlas amb una carga de 405 quilogramas de TNT que poguèron pertusar son blindatge. De mai, certaneis aviacions utilizèron de cargas fòrça pesucas coma la bomba britanica Tallboy de 5,4 tonas de TNT.

 

Après la Segonda Guèrra Mondiala, lei marinas pus poderosas gardèron de cuirassats fins ais ans 1950-1960 en causa dei limits observats durant la guèrra e dau desvolopament d'armas novèlas encara pus perilhosas per lei naviris. L'unica excepcion foguèt la flòta estatsunidenca que gardèt aqueu tipe de naviri fins ais ans 1990.

D'efèct, en 1945, la guèrra aviá mostrat lei limits dei cuirassats. Ansin, se lei flòtas gardèron leis unitats existentas, ges de construccion novèla foguèt ordonada. Au contrari, en fàcia dei menaças novèlas (arma nucleara, aparicion dau missil...), lo concèpte de cuirassat foguèt pauc a pauc abandonat. Lei cuirassats italians foguèron destruchs a la fin deis ans 1950. En França, lei tres cuirassats finiguèron lor servici mai foguèron pas remplaçats. Lei cinc cuirassats britanics foguèron destruchs entre 1957 e 1960 e l'URSS faguèt la mèma causa ambé sei cuirassats entre 1953 e 1959.

Lei marinas segondàrias imitèron aquela politica. Brasil abandonèt lo cuirassat entre 1951 e 1954, Argentina en 1956 e Chile en 1959. Turquia gardèt lo Yavuz fins 1976 e Suècia gardèt tanben una tièra de cuirassats pichons per la defensa de sei costats fins ais ans 1970.

Leis unics cuirassats utilizats durant tot la Guèrra Freja foguèron lei quatre cuirassats de classa Iowa de la marine estatsunidenca. Foguèron modernizats un premier còp dins leis ans 1950 puei tornarmai dins leis ans 1980 per sostenir d'operacions de desbarcament. Durant la segonda modernizacion, foguèron equipats de missils de crosiera Tomahawk per atacar de butas terrèstras alunchadas. Aquelei cuirassats foguèron utilizats durant la màger part deis operacions pertocant l'armada estatsunidenca durant la Guèrra Freja (Corèa, Vietnam, Liban...) e durant la Guèrra dau Golf (1991). Après 1991, dos foguèron retirats dau servici e lo rèsta foguèt gardat en resèrva fins a l'abandon totau dau cuirassat per leis Estats Units en 2006.

Après lo desarmament dei darriers Iowa en 2006, ges de cuirassat es d'ara endavant en servici. Pasmens, unei naviris son encara conservats coma musèu e son pas estats destruchs. La màger part son situats ais Estats Units (USS Massachusetts, North Carolina, Alabama, New Jersey, Wisconsin, Missouri e Texas). Lo rèsta es compausat d'unitats pus ancianas coma lo predreadnough japonés Mikasa.

1. ↑ "battleship", The Oxford English Dictionary, 2e édition, 1989, OED Online, Oxford University Press, 4 avril 2000.
2. ↑ Centre Nationale de Ressources Textuelles et Lexicales, Intrada "Cuirassé", [1]
3. ↑ . Stoll, Steaming in the Dark?, Journal of Conflict Resolution Vol. 36 no 2, junh de 1992.
4. ↑ L. Sondhaus, Naval Warfare 1815–1914, (ISBN 0-415-21478-5).
5. ↑ L'arquitectura de certanei còcas de fusta èra facha per demenir lo tuert d'un tir dirèct. Pasmens, aquò èra subretot eficaç còntra un tir alunchat.
6. ↑ Napoleon (90 guns), the first purpose-designed screw line of battleships, Steam, Steel and Shellfire, Conway's History of the Ship, p. 39.
7. ↑ Lambert, Andrew, Battleships in Transition, pub Conway1984, ISBN 0-85177-315-X pp. 144–147.
8. ↑ Sir Howard Douglas, A Treatise on Naval Gunnery 1855, 4^a edicion 1855.
9. ↑ Lambert, Andrew D, The Crimean War, British Grand Strategy Against Russia, 1853–56, Manchester University Press, 1990, ISBN 0-7190-3564-3, pp. 60–61.
10. ↑ Lambert, Andrew: Battleships in Transition, pp. 92–96.
11. ↑ Gibbons, Tony. The Complete Encyclopedia of Battleships, pp. 28–29.
12. ↑ Conway Marine, "Steam, Steel and Shellfire", p. 96.
13. ↑ Cuniberti, Vittorio, "An Ideal Battleship for the British Fleet", All The World's Fighting Ships, 1903, pp. 407–409.
14. ↑ Evans and Peattie, Kaigun, p. 159.
15. ↑ Burr, Lawrence (2006), British Battlecruisers 1914–18, Oxford: Osprey Publishing, pp. 4–7.
16. ↑ Philippe Masson, Marines et Océans, 1982, (ISBN 2-11-080768-7), p. 148.
17. ↑ ilbert, Adrian (2000). The encyclopedia of warfare: from earliest time to the present day, Part 25. Taylor & Francis. p. 224. ISBN 978-1-57958-216-6.