Louis Aragon

Louis Aragon
File:Portrait Aragon.jpg Louis Aragon e Elsa Triolet a çò de lor amic Pierre Seghers a Vilanòva d'Avinhon en 1942
Naissença	3 d'octobre de 1897, Neuilly-sur-Seine
Decès	, 24 de decembre de 1982
modificar

Louis Aragon (París, 3 d'octobre de 1897 - 24 de decembre de 1982) èra un poèta e novellista francés.

Aprèp aver participat al dadaïsme, foguèt un dels fondadors del surrealisme (Le Paysan de Paris) al costat d'André Breton e Philippe Soupault. Mai tard militèt al Partit Comunista Francés, demorant membre lo rèsta de la seuna vida mas sens perdre lo seu esperit critic (Odes à Maurice Thorez). Foguèt amb Robert Desnos, Paul Éluard, Jean Prévost, Jean-Pierre Rosnay e d'autres, dentre los poètes que prenguèron resolgudament partit, pendent la Segonda Guèrra Mondiala, per la Resisténcia contra lo nazisme (Le Crève-Coeur).

La seuna poesia dels ans 1940 es inspirada per l'amor a la seuna esposa, Elsa Triolet (Les Yeux d'Elsa), conhada de Maiakovski. De la seuna òbra aparéis en filigrama la secreta ferida d'aver pas èsser reconegut pel seu paire, Louis Andrieux, diplomata, 30 ans mai vielh que la seuna maire, que decidiguèt, per preservar l'onor de la seuna familha e del seu amant, de lo far passar pel seu fraire petit. Evòca çò que foguèt lo secret de la seuna vida dins lo libre de poèmas titulat Domaine Privé.

En 1957 recebèt lo Prèmi Lenin de la Patz entre los pòbles.

Causit Academician pel Goncourt en 1967, demissionèt l'an seguent. Foguèt inumat al parque del Molin de Villeneuve, de la seuna propietat, a Saint-Arnoult-en-Yvelines, al costat de la seuna femna Elsa Triolet que repausa alà dempuèi 1970.

Signa una òbra poetica pluriala, que la pròsa lo disputa a la poèsia de forma fixe, que fa un novelum. Aprèp un primièr periòde fòrça liure marcada pel surrealisme e los jòcs de lengatge, tornèt a una forma mai classica de poèsia (vers mesurats e rimats), fòrça inspirada per Guillaume Apollinaire, per contar melhor çò de França (e de la resisténcia) a l'ora de la Segonda Guèrra mondiala. Aprèp guèrra, l'aspècte politic de sa poèsia s'amaga totjorn mai davant lo seu aspècte liric. Sens jamai reniar aquel retorn al classicisme, i intègra totjorn mai de formas mai liuras, s'aprochant del surrealisme dels seus començaments qu'afirmèt jamai aver reniat.

Son òbra romanèsca seguís los contorns de la produccion del seu sègle (qu'inventa en partida), roman surrealiste, realista, puèi novèl roman. Son desir de roman jamai foguèt contradit, malgrat la mesfiança dels seus amics surrealistas, puèi aquela dels comunistas qu'aurián volgut que siá mai exaltat pel Partit, sens parlar d'aquela de las criticas (subretot de drecha) que pesavan quèran lo comunista avant de veire l'escrivan, causa qui le vexava.

Poèta major de la segonda partida del sègle XX, pagèt fòrça car un engatjament politic qu'amaga mal la seuna influéncia e sa plaça primièra dins la literatura francesa contemporanèa. Uns dels seus tèxtes foguèron popularizats per de compositaires o cantaires que totjorn èra pas en acòrdi amb la seuna pensada politica coma Léo Ferré, Georges Brassens, Marc Ogeret, Jean Ferrat, eca.