Adrenalina
L'adrenalina o epinefrina es una ormona e un neurotransmetor, un aminoalcòl secretat per las capsulas suprarenalas. Es secretada en situacions d'estrès e provòca l'excitacion de l'organisme: ipertension sanguina, dilatacion dels bronquis... Forma de cristals que s'enfosquisson amb l'aire e la lutz; cap a 211 °C se fondon. Es solubla dins de solucions aquosas d'alcalis minerals; dins una solucion neutra o alcalina s'oxida e produsís d'adrenocròm.
Istòria
En mai de 1886, William Batas descriguèt la descobèrta de la substància produsida per la glandola adrenala dins la revista New York Medical Journal. Malgrat aiçò, foguèt identificada en 1895 per Napoleon Cybulski, un fisiologista polonés. La descobèrta foguèt repetida en 1897 per John Jacob Abel. Jokichi Takamine, un quimista japonés, descobriguèt la meteissa ormona en 1900, sens coneissença de las descobèrtas anterioras. Foguèt sintetizada artificialament pel primièr còp per Friedrich Stolz en 1904.
Ròtle biologic
- L'adrenalina es secretada per las capsulas suprarenalas en situacions d'estrès e dintra dins lo sistèma circulatòri per preparar rapidament l'organisme a reagir en cas d'urgéncia.
- Aumenta, a travèrs de la siá accion sul fetge e los muscles, la concentracion de glucòsa dins la sang. Aiçò se produsís perque, coma lo glucagon, l'adrenalina mobiliza las resèrvas de glicogèn epatic e, a diferéncia del glucagon, tanben las resèrvas muscularas.
- Aumenta la tension arteriala: aiçò se produsís dins las arteriòlas, ont una vasoconstriccion va provocar una aumentacion de la pression.
- Aumenta lo ritme cardiac.
- Aumenta la frequéncia de respiracion.
- L'aumentacion del taus d'oxigèn e de glucòsa dins los muscles e lo cervèl provòca una aumentacion temporària de las capacitats fisicas e mentalas de l'individú.
- Dilata la pupilha en melhorar la vision.