Shaka Samvat
Sjaka-kalenderen (sanskrit, også kalla Shaka Samvat eller Saka Samvat) eller Salivahana-kalenderen er ei tidsrekning frå Sør-Asia som i dag har offisiell status som indisk nasjonalkalender. Ei moderne form av kalenderen har offisielt vore i bruk i India sidan 1957.[1] Kalenderen er ein av fleire hindukalendrar.[2]
Året då kalenderen byrjar svarer til år 78 i den vestlege (gregorianske) kalenderen. Byrjinga av året ligg i månaden tsjaitra, dagen etter vårjamdøgn. Dette svarer til 22. mars i den vestlege kalenderen. Eit år i kalenderen har 365 dagar, 366 ved skotår. Den første månaden (tsjaitra) har normalt 30 dagar, 31 ved skotår. Dei neste fem månadane har 31 dagar kvar, dei andre har 30.[1]
Skotår samsvarer med dei i den gregorianske kalenderen.[2]
Bruk
endreKalenderen har vore i bruk på mange gamle inskripsjonar i Sør- og Søraust-Asia.[1] I dag blir han brukt av The Gazette of India, All India Radio og kalendrar og utsegner frå dei indiske styresmaktene, saman med den gregorianske kalenderen.[3]
Kalenderen er også i bruk blant hinduar på Java og Bali. Den stille dagen, nyepi, er ei balinesisk nyttårsmarkering etter denne kalenderen. Nepal bruker ein avleidd kalender, Nepal Sambat.
Opphav
endreKalenderen har eksistert i ulike former, både som ein månekalender og som ein lunisolar kalender.[1] I nord starta ein ny månad ved fullmåne og i sør ved nymåne.[1]
Utgangspunktet til kalenderen er omdiskutert. Mange kronologiar plasserer byrjinga med tidspunktet då kong Tsjasktana kom på trona i Gujarat, i år 78.[4] Ein har funne innskrifter gjort under han, datert til år 11 og 52, i Andhau i Kutch. Desse årstala blir tolka som sjakakalenderåra 11 (89 e.Kr.) og 52 (130 e.Kr.).[5]
Andre moglege utgangspunkt for kalenderen er regjeringstida til kong Kanisjka eller faren hans Vima Kadphises av Kusjanriket, kong Sjalivahana av Satavahanariket, Vonones II av Partia eller av Nahapana av Veststaprane.[1][6]
Kjelder
endre- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 A. Geoffrey Woodhead, Nicola Abdo Ziadeh et al. (26. november 2014), «chronology», Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica, inc.
- ↑ 2,0 2,1 The Indian Calendar System, National Hindu Students Forum, arkivert frå originalen 17. april 2016, henta 23. april 2017
- ↑ «Government Holiday Calendar». Govt. of India Official website.
- ↑ Shailendra Bhandare (2006). «Numismatics and History: The Maurya-Gupta interlude in the Gangetic Plains». I Patrick Olivelle. Between the Empires : Society in India 300 BCE to 400 CE: Society in India 300 BCE to 400 CE. Oxford University Press. s. 69. ISBN 9780199775071.
- ↑ Adalbert J. Gail; Gerd J. R. Mevissen; Richard Salomon, red. (2006). Script and Image: Papers on Art and Epigraphy. Motilal Banarsidass. s. 193.
- ↑ Krishna Chandra Sagar (1992). Foreign Influence on Ancient India. Northern Book Centre. s. 135–136. ISBN 9788172110284.
- Denne artikkelen bygger på «Indian national calendar» frå Wikipedia på engelsk, og «Shaka era» frå Wikipedia på engelsk den 23. april 2017.