Gustav II Adolf av Sverige
Gustav II Adolf (9. desemberjul./ 19. desember 1594greg.–6. novemberjul./ 16. november 1632greg.) var konge av Sverige. Han vart fødd i Stockholm som son av kong Karl IX av Sverige og Kristina av Holstein-Gottorp. Andre namnevariantar er Gustaf II Adolf, Gustaf II Adolph, lat. Gustavus Adolphus, Gustav Adolf den store. Tilnamn Lejonet från Norden. Han var regent av Sverige 1611-32.
| Gustav II Adolf | |||
 | |||
| Konge av Sverige | |||
| Regjeringstid | 30. oktober 1611-6. november 1632 | ||
|---|---|---|---|
| Fødd | 9. desemberjul./ 19. desember 1594greg. | ||
| Fødestad | Stockholm | ||
| Død | 6. novemberjul./ 16. november 1632greg. (37 år) | ||
| Dødsstad | Lützen i Tyskland | ||
| Gravstad | Riddarholmskyrkan i Stockholm | ||
| Føregangar | Karl IX av Sverige | ||
| Etterfølgjar | Kristina av Sverige | ||
| Gift med | Maria Eleonora av Brandenburg | ||
| Kongehus | Fyrstehuset Vasa | ||
| Dynasti | Vasaætta | ||
| Motto | Gloria Altissimo Suorum Refugio ("Lovad vare den Högste,
de sinas tillflykt") | ||
| Far | Karl IX av Sverige | ||
| Mor | Kristina av Holstein-Gottorp | ||
| Born | Kristina av Sverige | ||
Barn med Maria Eleonora av Brandenburg (gift 1620):
- Dronning Kristina (1626-1689), dronning av Sverige 1644-1654
Barn med elskarinna Margareta Slots:
Krigarkongen
endreGustav II Adolf er kjend for å ha kjempa i Trettiårskrigen. Han er rekna som den fremste svenske krigarkongen ved sidan av kong Karl XII av Sverige. Trettiårskrigen er rekna å ha vart mellom 1618 og 1648, og fann for det meste stad på området til det tysk-romerske riket, sentralt i Europa.
- I mai 1630 steig Gustav i land med hæren sin i Pommern. Den 6. juli gjekk han inn i Tyskland.
- I slaget ved Breitenfeld i september 1631, sigra Gustav over katolske styrkar leia av Tilly, sjølv etter at den allierte protestantiske Saxiske hæren var flykta.
- I slaget ved Lech i mars 1632, sigra Gustav over Tilly ei gong til. I slaget vart Tilly dødeleg såra.
- I april 1632 stod slaget ved Rain.
- I april 1632 la den svenske hæren München under seg.
- I september 1632 gjekk Gustav til åtak på festninga Alte Feste. Wallenstein kommanderte forsvararane og åtaket vart slege attende. Nokre leigesoldatar i den protestantiske hæren deserterte.
- I november 1632 i slaget ved Lützen, Gustav vart drepen, men svenskane vann over Wallenstein. Den svenske krigsinnsatsen vart vidareført av generalane Horn, Banér, Torstensson og kanslar Oxenstierna fram til freden i Westfalen.
Sjå òg
endreBakgrunnsstoff
endre- Findeisen, Jörg-Peter (1996): Gustav II. Adolf von Schweden: der Eroberer aus dem Norden, ISBN 3-222-12425-6
- Junkelmann, Marcus (1993): Gustav Adolf (1594-1632). Schwedens Aufstieg zur Grossmacht, ISBN 3-7917-1397-3