Schiedam

Schiedam ontstond op dezelfde wijze als later de grote buur Rotterdam: nabij de monding van de Schie werd rond waarschijnlijk 1230 door de heer van Wassenaar en/of heer Dirk Bokel van ambacht Mathenesse een dam aangelegd om het polderland te beschermen tegen het zeewater. In 1247 kreeg Aleid van Holland bij haar huwelijk met Jan van Avesnes het oostelijke deel van de dam (en het poldertje) als bruidsgeschenk. Deze dam trok handelsactiviteit aan, omdat goederen voor het achterland (Delft, en verderop Leiden en Haarlem) hier dienden te worden overgeslagen. Het plaatsje kreeg al snel stadsrechten: deze werden in 1275 verleend door vrouwe Aleid van Holland (Aleida van Avesnes), de zuster van graaf Willem II van Holland. Zij had hier een kasteel laten bouwen, het "Huis te Riviere". Restanten van een donjon, die deel uitmaakte van dit kasteel, zijn heden ten dage nog altijd te zien in het centrum van Schiedam, naast het Schiedamse stadskantoor aan de Broersvest.

Als jonge nederzetting kreeg Schiedam al spoedig concurrentie: in 1340 respectievelijk 1389 kregen Rotterdam en Delft toestemming een waterverbinding aan te leggen tussen de Schie en de Maas. Vanaf de vijftiende eeuw bloeide de devotie op rond de Heilige Liduina, die in Schiedam leefde. De stad kreeg vervolgens betekenis door de haringvisserij. In 1428 vond in Schiedam een grote stadsbrand plaats.

De achttiende eeuw was Schiedams Gouden Eeuw: de stilgevallen drankimport uit Frankrijk maakte de opkomst van de Schiedamse jeneverstokerij mogelijk. Vanuit tientallen branderijen en distilleerderijen werd Schiedamse jenever over de hele wereld geëxporteerd. De jeneverindustrie gaf Schiedam de bijnaam 'Zwart Nazareth'. De bedrijfstak is inmiddels grotendeels verdwenen.

Zes molens: Molen De Walvisch, Molen De Drie Koornbloemen, Molen De Vrijheid, Molen De Noord, Molen De Nieuwe Palmboom en de in 2011 opnieuw gebouwde Molen De Kameel, de hoogste molens ter wereld - omdat zij boven de hoge pakhuizen uit moesten steken, maar ook omdat er vanwege de grote productie veel opslagruimte nodig was - en een groot aantal voormalige branderijen herinneren nog aan de branderstijd. In één van deze branderijen, gevestigd aan de historische Lange Haven is sinds 1996 het Jenevermuseum gevestigd.

Ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan in 1975 werd de Geschiedenis van Schiedam uitgebracht, geschreven door drs. G. van der Feijst, de toenmalige gemeentearchivaris. Hierin werd de geschiedenis van Schiedam vanaf de wording tot 1795 beschreven^[1].

In 1941 werd de gemeente Kethel en Spaland geannexeerd, waardoor er ruimte was voor grootschalige woningbouw ten noorden van Schiedam. Hier liggen nu de wijken Tuindorp Kethel, Groenoord, Woudhoek en Spaland.

In de twintigste eeuw bloeide in Schiedam de scheepsbouw (onder andere Wilton-Fijenoord) op, maar deze bedrijfstak is grotendeels verdwenen. Schiedam is nu vooral een forensengemeente. Daarnaast heeft Schiedam zich in de afgelopen jaren meer en meer ontwikkeld als toeristische trekpleister. De historische binnenstad met de hieronder beschreven bezienswaardigheden leent zich daar toe. In 2005 kwam er een nieuwe molen bij (De Nolet), die met zijn 41,82 meter de hoogste ter wereld is. De Nolet werd in 2006 in gebruik genomen. In 2009 werd gestart met de herbouw van de windmolen De Kameel recht tegenover het Proveniershuis. Op 14 mei 2011 werd deze op de landelijke Molendag in gebruik genomen.

Op 4 mei 1976 vond bij Schiedam een ernstig treinongeluk plaats met 24 doden en 15 gewonden toen een stoptrein (sprinter) botste tegen een internationale trein.

In 2000 kwam de stad in het nieuws door de Schiedammer parkmoord, een misdrijf in het Beatrixpark waarvoor een onterecht veroordeelde vier jaar lang in de cel zat.

In 2006 is het geheel vernieuwde Stedelijk Museum geopend.

De discussie over vestigen van een nieuw glasmuseum zijn na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 weer opgelaaid. Het museum had al enige tijd een tijdelijke onderkomen in Schiedam. Plannen voor een definitieve locatie vonden geen voortgang. Cees van Olst, de glaskunstenaar die een belangrijke inbreng zou hebben in het nieuwe museum vertrok daarop met zijn collectie en atelier naar Glasmuseum Veenhuizen. In februari 2014 is het Glasmuseum in Veenhuizen gesloten. ^[2]

• stadhuis, Grote Markt
• Grote of St. Janskerk
• zeven stellingmolens: de "zes klassieke molens" (Molen De Walvisch, Molen De Drie Koornbloemen, Molen De Vrijheid, Molen De Noord, Molen De Nieuwe Palmboom, Molen De Kameel) en de nieuwe "energie" molen De Nolet (2006); de op de afbeelding getoonde molens zijn de hoogste klassieke molens ter wereld
• de ruïne van Huis te Riviere
• St.Liduina Basiliek met Heilig Hartbeeld
• de grachten van Schiedam ("havens" genoemd: Lange Haven, Korte Haven en de Nieuwe Haven)
• de voormalige Babbersmolen (steenhuismolen 1710-1888) stellingmolen (1888-1924)
• zakkendragershuisje
• Korenbeurs
• Voormalig Sint-Jacobs-gasthuis, nu het Stedelijk Museum Schiedam
• kantoorgebouw voor de toenmalige HAV Bank van architect Dudok uit 1935, in 1998 verbouwd tot appartementen
• Havenkerk
• historische stadsgezichten

Een deel van Schiedam is een beschermd stadsgezicht. In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:

• Lijst van rijksmonumenten in Schiedam
• Lijst van gemeentelijke monumenten in Schiedam
• Lijst van oorlogsmonumenten in Schiedam

In Schiedam zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:

• Lijst van beelden in Schiedam

Kaart van het oude centrum van Schiedam, met bezienswaardigheden.

• Stedelijk Museum Schiedam
• Jenevermuseum
• Museummolen De Nieuwe Palmboom
• Nationaal Coöperatie Museum Schiedam / 't Winkeltje
• Borrelmuseum

De gemeenteraad van Schiedam bestaat uit 35 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1994:

De burgemeester van Schiedam is sedert 4 december 2012 Cor Lamers (CDA), die waarnemend burgemeester J.M. Leemhuis-Stout (VVD) opvolgde.

Het huidige College bestaat uit een coalitie van PvdA, D66, VVD, SP en CDA. De wethouders zijn:

• Mw. P. van Aaken (CDA)
• Mw. N. Gouweleeuw (VVD)
• Dhr. M.J.C. Houtkamp (D66)
• Dhr. M.X. Stam (PvdA)
• Dhr. A. van Steenderen (SP)

• Wethouder P. Groeneweg (PvdA);
• Wethouder M.X. Stam (PvdA);
• Wethouder A.J.A. Wijten (CDA).
• Wethouder J.A. Grijzen (GL)

Nadat eind augustus 2011 de zittende wethouders ontslag hebben genomen naar aanleiding van de rapportage over burgemeester Verver, zijn er in september 2011 nieuwe wethouders aangesteld.

• Wethouder F. van Oosten (VVD), die tegelijk met de bovenstaande wethouders was aangesteld, is in oktober 2012 wegens verkiezing tot lid van de Tweede Kamer vervangen door mevr. N. Gouweleeuw (VVD).

• Schiedam ligt voor een groot gedeelte binnen de Ring Rotterdam. Hierdoor is de stad goed te bereiken via de afrit aan de A4 Schiedam-West en de afritten aan de A20 Schiedam-Noord en Schiedam.

• Schiedam heeft twee NS-stations, Station Schiedam Centrum en Station Schiedam Nieuwland. Vanaf Schiedam Centrum kan met een directe verbinding onder meer gereisd worden naar Almere, Amsterdam, Dordrecht, Den Haag, Hoek van Holland, Lelystad, Rotterdam, Roosendaal en Vlissingen.

• Schiedam is ook per metro bereikbaar. Station Schiedam Centrum is bereikbaar met Metrolijn A, B en C vanuit Rotterdam. Met Lijn C kan men ook verder reizen langs de Schiedamse metrostations Parkweg, Troelstralaan en Vijfsluizen richting Hoogvliet en Spijkenisse.

• Ook heeft Schiedam een tramverbinding met Rotterdam. Tramlijn 21 (alleen overdag tot circa 19:00) en 24 doen beide de binnenstad en het NS-station van Schiedam aan.

 

Commons heeft media­bestanden in de categorie Schiedam.

• Website van de gemeente Schiedam
• Gemeentearchief van Schiedam