Nicotinezuur: verschil tussen versies

| afbeelding1 = NicotinsäureNiacin structure.svg

| afbeeldingbreedte1 = 150140

| onderschrift1 = Structuur▵ [[Structuurformule]] van nicotinezuur

| afbeelding2 = Niacin-3D-balls.png

| onderschrift2 = ▵ [[Molecuulmodel]] van nicotinezuur

| Formule = [[Koolstof|C]]₆[[Waterstof (element)|H]]₅[[Stikstof (element)|N]][[Zuurstof (element)|O]]NO₂

| AndereNamen = E375, vitamine B3;, niacine

| PubChemEG = 938

| Rzinnen = {{R36/37/38H319}}

| Szinnen = {{S26}}, {{S36P305+P351+P338}}

| Essentieel = ja, aanbevolen dosis 15-20 mg daagsper dag

| Voorkomen = [[biergist]], vlees, vis, zuivel, eieren, ...

'''Nicotinezuur''', ook wel '''vitamine B3PP''', vitamine PP of '''niacine''' genoemd, is een vanvitamine dedie voorin dehet menslichaam noodzakelijkeuit het aminozuur [[vitaminetryptofaan]]n kan worden gemaakt. Als [[Voedingsadditief|additief]] is het toegestaan onder [[E-nummer]] E375. DoordatBij het koken treedt gemakkelijk verlies van niacine op omdat het gemakkelijk in het kookvocht oplost, tredendat bijvaak hetafgegoten koken gemakkelijk verliezen opwordt.

Hoewel de namen overeenkomen, is nicotinezuur nietwezenlijk gerelateerdiets aananders dan [[nicotine]] in tabak. Om onterechte verwarring met nicotine te voorkomen, wordt nicotinezuur ook wel aangeduid met "niacine".

== Beschrijving van deBiochemische functie ==

Nicotinezuur heeft een belangrijke rol in de energiestofwisseling en de proteïnenstofwisseling. Het speelt een belangrijke rol in de [[citroenzuurcyclus]]. Nicotinezuur is de precursor van het nicotinamide-deel van belangrijke [[co-enzym]]en, zoals [[nicotinamideadeninedinucleotidenicotinamide-adenine-dinucleotide]] (NAD/NADH en NADP/NADPH), welke bij een groot aantal redoxreactiesbiochemische reacties zijn betrokken, zoals de [[citroenzuurcyclus]]. Zonder dit vitamine kan er geen goede stofwisseling bestaan, zoals de synthese van [[proteïne|eiwitten]], [[vet]]ten en [[koolhydraat|koolhydraten]].

Eenmaal vanuit het maagdarmkanaalmaag-darmkanaal opgenomen, wordt niacine getransporteerd naar de diverse weefsels. Het wordt opgeslagen in de [[lever]].

Natuurlijke leveranciers van nicotinezuur zijn hoogwaardige eiwitvoedingsmiddelen, zoals [[kip (vogel)|kip]], [[wild]], [[vissen (dieren)|vis]], [[paddenstoel (schimmel)|paddenstoelen]], melkproducten en [[ei (voeding)|eieren]]. Ook [[lever]], [[Koffie (drank)|koffie]], volkorenproducten, verschillende groentes en vruchten bevatten nicotinezuur, waarbij hetnicotinezuur uitvan dierlijke producten beter dooroorsprong het organismebest wordt opgenomen. Veganisten dekken de behoefte bijvoorbeeld met [[pinda]]'s, granen, [[dadel]]s, [[champignon]]s, biergist en gedroogde [[abrikoos|abrikozen]].

Omdat nicotinezuur door het lichaam zelf aangemaakt kan worden, voldoet het niet aan de definitie van een [[vitamine]], dat immers van oudsher gedefinieerd is als een voor het lichaam [[essentieel nutriënt|essentiële stof]] die het lichaam niet zelf kan aanmaken. Een betere classsificatie zou bij de aminozuren zijn geweest, maar hetHet langdurig historisch gebruik van de term "vitamine B3" voor deze stof, heeft het zijn permanente status als vitamine bezorgd.

Er zijn twee routes voor de biosynthese van nicotinezuur. :

#[[Glyceraldehyde]]fosfaat met [[asparaginezuur]] met een tussenstap naar nicotinezuur.{{Bron?|Sjabloon geplaatst door Itsme|2013|09|20}}

:[[Bestand:Nicotinic acid biosynthesis1.png|500px]]

:[[Bestand:Nicotinic acid biosynthesis2.png|500px]]

Indien toch een tekort optreedt, zijn de volgende symptomen mogelijk: [[diarree]] met bloed, schilferende huidaandoeningen, hoofdpijn, huidkloofjes, mondslijmvliesontsteking, pijnlijke rode lippen, verminderde eetlust, aandoeningen van het zenuwstelsel met gevoels- en gezichtsstoornissen.

Bij doseringen van meer dan 50 mg nicotinezuur (niet met nicotinamide) kan bloedvatverwijding in de huid optreden (de zogenoemde 'flush'). Deze flush is het resultaat van omzetting van arachidonzuur in prostaglandines. De prostaglandines op hun beurt zorgen voor vaatverwijding (vasodilatatie). Deze reactie vindt vooral plaats in de celmembraan van huidcellen. De flush duurt echter meestal niet langer dan 20 à 30 minuten en is niet schadelijk.

Het innemen van aspirine (tenminsteten minste 325 mg) voorafgaand aan de inname van nicotinezuur kan de flush onderdrukken.<ref name="PMID9346454">{{en}}Jungnickel PW, Maloley PA, Vander Tuin EL, et al. Effect of two aspirin pretreatment regimens on niacin-induced cutaneous reactions. (1997) J Gen Intern Med 12:591-596. {{PMID |9346454}} [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1497169/pdf/jgi_7118.pdf gratis volledige artikel].</ref>

Bij doseringen tussen 2 en 6 gram per dag kan leverbeschadiging optreden, met name bij gebruik van voedingssupplementen met een vertraagde afgifte van nicotinezuur. Bij hoogedoseerdehoog gedoseerde nicotinezuursupplementen met een normale afgifte zag men dit effect niet of veel minder.<ref name="PMID8309029">{{en}}McKenney JM, Proctor JD, Harris S, et al. A comparison of the efficacy and toxic effects of sustained- vs immediate-release niacin in hypercholesterolemic patients. (1994) JAMA 271:672-677. {{PMID |8309029}}.</ref><ref name="PMID1731514">{{en}}Rader JI, Calvert RJ, Hathcock JN. Hepatic toxicity of unmodified and time-release preparations of niacin. (1992) Am J Med 92:77-81. {{PMID |1731514}}.</ref>

* [http://www.voedingscentrum.nl/nl/zoek.aspx?query=niacine Voedingscentrum over vitamevitamine B3]

* ''MSDS fiche Nicotinezuurnicotinezuur'', Sigma-Aldrich, catalogusnummer 72309