[go: up one dir, main page]

Non-binair: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Label: bewerking met nieuwe wikitekstmodus
linkspam
Label: Ongedaan maken
(24 tussenliggende versies door 11 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
[[Bestand:Non-binary pronouns with flag 01.png|miniatuur|De non-binair-vlag met daarop de voornaamwoorden ''he'' en ''she'' doorgestreept en ''they'' wel leesbaar]]
[[Bestand:2019 CSD Köln 175.jpg|miniatuur|Mensen met transgender- en non-binair-vlaggen in Keulen, 2019]]
'''Non-[[Genderbinair model|binair]]''' en '''genderqueer''' (GQ) zijn [[Genderidentiteit|genderidentiteiten]] (culturele, sociale en psychologische uitdrukkingen van biologische sekseverschillen) die buiten de tweedeling [[Mannelijkheid|mannelijk]] of [[Vrouwelijkheid|vrouwelijk]] vallen of die veranderlijk zijn.<ref>{{Citeer tijdschrift |titel=Non-binary or genderqueer genders |jaargang=28 |tijdschrift=International Review of Psychiatry |datum=2016 |taal=en |nummer=1 |doi=10.3109/09540261.2015.1106446 |pmid=26753630 |auteur=Christina Richards, Walter Pierre Bouman, Leighton Seal, Meg John Barker, Timo O Nieder, Guy T'Sjoen}}</ref> Er is een grote verscheidenheid aan genderidentiteiten die onder deze overkoepelende terminologie vallen, waaronder bijvoorbeeld agender (de afwezigheid van een gedefinieerde genderidentiteit), genderfluïditeit (variabele genderidentiteit) of een [[derde geslacht]] (genderidentiteit buiten het man-vrouwspectrum).
 
Non-binaire genderidentiteit maakt onderdeel uit van een spectrum van [[transgender]]-identiteiten.<ref name="Hagai">{{Citeer boek |titel=The Transgender Spectrum |achternaam=Ben Hagai |voornaam=Ella |url=https://doi.org/10.1007/978-3-030-84891-0_5 |taal=en |uitgever=Springer International Publishing |plaats=Cham |datum=2022 |pagina=99–121 |isbn=978-3-030-84891-0}}</ref> Genderidentiteit staat los van [[Seksuele geaardheid|seksuele voorkeur]]. Een overkoepelende term voor iedereen die niet [[cisgender]] is en/of een niet-[[Heteroseksualiteit|heteroseksuele]] [[Seksualiteit|identiteit]] heeft, is [[queer]].
Regel 12:
 
=== Genderneutrale voornaamwoorden ===
{{Zie hoofdartikel|Genderneutrale voornaamwoorden}} Veel non-binaire mensen hebben de wens dat naar hen met een genderneutraal [[voornaamwoord]] wordt verwezen.
{{Zie hoofdartikel|Genderneutrale voornaamwoorden}} Veel non-binaire mensen hebben de wens dat naar hen met een genderneutraal [[voornaamwoord]] wordt verwezen. In het Engels worden in deze gevallen de voornaamwoorden ''they'' / ''them'' / ''their'' – die normaal gesproken naar een groep mensen verwijzen – vaak gebruikt om naar een individuele non-binaire persoon te verwijzen. In [[Zweden]] wordt sinds begin 21e eeuw het genderneutrale ''hen'' gebruikt naast ''han'' voor mannen en ''hon'' voor vrouwen.<ref>{{Citeer web |url=https://coc.nl/nieuws-en-publicaties/geen-hij-geen-zij-maar/ |titel=Geen hij, geen zij, maar... |datum=2016-05-09 |bezochtdatum=2023-03-19 |website=[[COC Nederland]] |archiefurl=https://web.archive.org/web/20221008065452/https://www.coc.nl/transgender/geen-hij-geen-zij-maar |archiefdatum=2022-10-08}}</ref> In het Nederlands wordt vaak ''die'' / ''diens'' / ''die'' of ''hen'' / ''hun'' / ''hen'' gebruikt,<ref>{{Citeer web |url=https://tekstbureaulindaschlief.nl/hoe-gebruik-je-non-binaire-voornaamwoorden/ |titel=Hoe gebruik je de non-binaire voornaamwoorden hen/hun en die/diens? |auteur=Linda Schlief |datum=2021-04-21 |bezochtdatum=2023-05-02 |website=Tekstbureau Linda Schlief |archiefurl=https://web.archive.org/web/20230502101546/https://tekstbureaulindaschlief.nl/hoe-gebruik-je-non-binaire-voornaamwoorden/ |archiefdatum=2023-05-02}}</ref><ref name="RTL-mei21">{{Citeer web |url=https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5229344/raven-van-dorst-non-binair-aangesproken-hen-die-gangbaar |titel=Raven van Dorst wil aangesproken worden met 'hen' of 'die': hoe gangbaar is dat al? |auteur=Lisanne van Sadelhoff |datum=2021-05-06 |bezochtdatum=2023-03-19 |website=[[RTL Nieuws]] |archiefurl=https://web.archive.org/web/20221008062714/https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5229344/raven-van-dorst-non-binair-aangesproken-hen-die-gangbaar |archiefdatum=2022-10-08}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://cavaria.be/voornaamwoorden-in-e-mail |titel=Voornaamwoorden in e-mail |bezochtdatum=2023-03-19 |website=[[çavaria]] |archiefurl=https://web.archive.org/web/20230126154707/https://cavaria.be/voornaamwoorden-in-e-mail |archiefdatum=2023-01-26}}</ref> hoewel deze terminologie volgens taalkundige [[Ingrid van Alphen]] moeilijker ingeburgerd raakt dan in sommige andere landen het geval is.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/buitenland/artikel/5399846/inclusieve-taal-gender-pronouns-buitenland-amerika-duitsland |titel=We worstelen hier met genderneutrale hen/hun/die, hoe is dat in het buitenland? |datum=2023-08-08 |bezochtdatum=2023-08-22 |werk=RTL Nieuws |taal=nl}}</ref>
 
In het [[Engels]] worden in deze gevallen de voornaamwoorden ''they'' / ''them'' / ''their'' vaak gebruikt om naar een individuele non-binaire persoon te verwijzen. Dit zijn oorspronkelijk meervoudige voornaamwoorden, maar al minstens sinds de 14e eeuw worden ze ook als enkelvoud gebruikt. Het oudst bekende voorbeeld hiervan dateert volgens de ''[[Oxford English Dictionary]]'' uit 1375 (in ''William and the Werewolf'', de Engelse vertaling van ''[[Guillaume de Palerme]]'').<ref>{{Citeer_web |url=https://www.oed.com/discover/a-brief-history-of-singular-they/ |titel=A brief history of singular 'they' |werk=[[Oxford English Dictionary]] |bezochtdatum=2024-08-19}}</ref>
 
{{Zie hoofdartikel|Genderneutrale voornaamwoorden}} Veel non-binaire mensen hebben de wens dat naar hen met een genderneutraal [[voornaamwoord]] wordt verwezen. In het Engels worden in deze gevallen de voornaamwoorden ''they'' / ''them'' / ''their'' – die normaal gesproken naar een groep mensen verwijzen – vaak gebruikt om naar een individuele non-binaire persoon te verwijzen. In [[ZwedenZweeds]] wordt sinds begin 21e eeuw het genderneutrale ''hen'' gebruikt naast ''han'' voor mannen en ''hon'' voor vrouwen.<ref>{{Citeer web |url=https://coc.nl/nieuws-en-publicaties/geen-hij-geen-zij-maar/ |titel=Geen hij, geen zij, maar... |datum=2016-05-09 |bezochtdatum=2023-03-19 |website=[[COC Nederland]] |archiefurl=https://web.archive.org/web/20221008065452/https://www.coc.nl/transgender/geen-hij-geen-zij-maar |archiefdatum=2022-10-08}}</ref> In het Nederlands wordt vaak ''die'' / ''diens'' / ''die'' of ''hen'' / ''hun'' / ''hen'' gebruikt,<ref>{{Citeer web |url=https://tekstbureaulindaschlief.nl/hoe-gebruik-je-non-binaire-voornaamwoorden/ |titel=Hoe gebruik je de non-binaire voornaamwoorden hen/hun en die/diens? |auteur=Linda Schlief |datum=2021-04-21 |bezochtdatum=2023-05-02 |website=Tekstbureau Linda Schlief |archiefurl=https://web.archive.org/web/20230502101546/https://tekstbureaulindaschlief.nl/hoe-gebruik-je-non-binaire-voornaamwoorden/ |archiefdatum=2023-05-02}}</ref><ref name="RTL-mei21">{{Citeer web |url=https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5229344/raven-van-dorst-non-binair-aangesproken-hen-die-gangbaar |titel=Raven van Dorst wil aangesproken worden met 'hen' of 'die': hoe gangbaar is dat al? |auteur=Lisanne van Sadelhoff |datum=2021-05-06 |bezochtdatum=2023-03-19 |website=[[RTL Nieuws]] |archiefurl=https://web.archive.org/web/20221008062714/https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5229344/raven-van-dorst-non-binair-aangesproken-hen-die-gangbaar |archiefdatum=2022-10-08}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://cavaria.be/voornaamwoorden-in-e-mail |titel=Voornaamwoorden in e-mail |bezochtdatum=2023-03-19 |website=[[çavaria]] |archiefurl=https://web.archive.org/web/20230126154707/https://cavaria.be/voornaamwoorden-in-e-mail |archiefdatum=2023-01-26}}</ref> hoewel deze terminologie volgens taalkundige [[Ingrid van Alphen]] moeilijker ingeburgerd raakt dan in sommige andere landentalen het geval is.<ref>{{Citeer web |url=https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/buitenland/artikel/5399846/inclusieve-taal-gender-pronouns-buitenland-amerika-duitsland |titel=We worstelen hier met genderneutrale hen/hun/die, hoe is dat in het buitenland? |datum=2023-08-08 |bezochtdatum=2023-08-22 |werk=RTL Nieuws |taal=nl}}</ref>
 
== Voorkomen ==
Volgens onderzoek van kenniscentrum [[Rutgers (kenniscentrum)| Rutgers]] in opdracht van de rijksoverheid was in 2023 in Nederland ongeveer 1.8% van de bevolking non-binair. Dit is een groter aantal dan het aantal mensen die strikt transgender man of transgender vrouw zijn (beide 0,2%).<ref>{{Citeer web |url=https://rutgers.nl/nieuws/bijna-een-miljoen-nederlanders-overweegt-non-binaire-geslachtsregistratie-via-gemeentehuis/ |titel=Bijna 1 miljoen Nederlanders overwegen non-binaire registratie |achternaam=jjacobs |datum=2023-07-07 |bezochtdatum=2024-08-21 |werk=Rutgers |taal=nl}}</ref>
Bij een Nederlandse studie uit 2014 werd aan ruim 8000 mensen tussen de 15 en 70 jaar oud gevraagd of zij zich volledig met het geboortegeslacht, gedeeltelijk met het geboortegeslacht en gedeeltelijk met het andere geslacht, of volledig met het andere geslacht identificeerden. De uitkomsten waren dat 4,6% van de biologische mannen en 3,2% van de biologische vrouwen zich niet exclusief mannelijk of vrouwelijk voelden. 1,1% van de biologische mannen en 0,8% van de biologische vrouwen beschouwden zich als meer van het andere dan van hun eigen geslacht.<ref>{{Citeer tijdschrift |titel=Gender identities and gender dysphoria in the Netherlands |jaargang=43 |tijdschrift=Archives of Sexual Behavior |datum=februari 2014 |taal=en |nummer=2 |doi=10.1007/s10508-013-0140-y |pmid=23857516 |pagina's= |auteur=Lisette Kuyper en Ciel Wijsen}}</ref>
 
== Genderidentiteiten ==
Regel 40 ⟶ 44:
 
== Symbolen ==
De non-binair-vlag bestaat uit vier horizontale strepen van gelijke grootte: geel, wit, paars en zwart. De gele streep staat voor mensen buiten de [[cisgender]]-binary. De witte streep staat voor mensen met meerdere genders. De paarse streep staat voor mensen die zich identificeren als een combinatie van man en vrouw. De zwarte streep staat voor [[agender]]s, die vinden dat ze geen geslacht hebben. Kye Rowan creëerde de pride-vlag voor non-binaire mensen in februari 2014 om mensen met een ander geslacht dan [[Genderbinair model|man/vrouw]] te vertegenwoordigen.
 
De genderqueer-vlag werd in 2011 ontworpen door Marilyn Roxie. Paars staat voor androgynie of queerness, wit staat voor agender-identiteit en groen staat voor mensen met een identiteit die buiten de binaire definitie valt.
 
De agender-vlag gebruikt zwarte en witte strepen om de afwezigheid van gender weer te geven, en een groene streep om het non-binaire geslacht weer te geven.
 
Voor genderfluïde personen ontwierp J.J. Poole in 2012 een vlag met vijf strepen. De roze kleur verwijst naar het vrouwelijke of het gevoel vrouw te zijn. De kleur wit staat symbool voor genderloosheid of mensen die zichzelf beschouwen als genderneutraal. De paarse band staat symbool voor [[androgynie]] en de combinatie van mannelijkheid en vrouwelijkheid. De vierde kleur is zwart en staat voor alle andere geslachten (waaronder [[pangender]]). De laatste kleur is blauw, symbool voor mannelijkheid of het gevoel man te zijn.