Zwaartekrachtsslinger

Een zwaartekrachtsslinger of zwaartekrachtduw (gravitational slingshot of gravity assist in het Engels) is een techniek die het zwaartekrachtsveld van een bewegende naburige planeet gebruikt om de richting en de snelheid van een interplanetaire ruimtesonde te wijzigen en dus tijd en geld besparen. Zonder deze techniek zouden missies naar de verste planeten van het zonnestelsel te duur zijn of zelfs onmogelijk met de huidige stand van de techniek.

De energie die de versnelde satelliet erbij heeft gekregen, wordt in via het zwaartekrachtsveld ontleend aan de bewegingsenergie van de planeet, die daardoor dus iets aan snelheid verliest. Gezien de verhouding tussen de massa van de satelliet en de massa van een planeet is het effect op de snelheid van de planeet echter volledig te verwaarlozen. Een satelliet van enkele tonnen, die door wisselwerking met de aarde een snelheidstoename van 1 km/s krijgt, doet de aarde afremmen met slechts enkele tientallen nanometer per seconde. Tegenover de baansnelheid van de aarde, die 30 km/s bedraagt, is dit een relatieve afname met een factor in de orde van één biljoenste.

Deze techniek werd voor het eerst door de Mariner 10 gebruikt, een sonde die in 1973 door de NASA werd gelanceerd. Later is de techniek nog vele malen toegepast bij sondes naar andere planeten, met name naar planeten die voorbij Mars liggen.

De techniek kan ook worden gebruikt om een ruimtesonde te vertragen. Een voorbeeld hiervan is de Parker Solar Probe die tijdens de 24 omwentelingen om de zon zeven maal langs Venus vliegt om te vertragen en daardoor steeds dichter langs de zon vliegt.

Een zwaartekrachtsslinger kan ook door de aarde worden gegeven door een ruimtesonde in een zodanig excentrische baan om de zon te brengen dat deze na verloop van tijd de aarde weer passeert. Dit gebeurde onder meer met ruimtesonde OSIRIS-REx.