Wikipedia:Inleiding moderatorschap

Ongetwijfeld zullen er momenten zijn dat je niet weet hoe iets werkt, wat de gangbare praktijk is of wil je gewoon eens weten wat andere moderatoren ergens van vinden. Vergeet daarom niet dat er ook een heleboel andere moderatoren zijn die bereid zijn je te helpen. Vandaar dat we eerst beginnen met de mogelijkheden om om hulp te vragen.

Dit is natuurlijk wel erg voor de hand liggend, maar ook moderatoren hebben een overlegpagina. Voel je vooral vrij om daar een bericht achter te laten. We vertrouwen erop dat je weet hoe dat werkt, zo niet, lees dan Wikipedia:Overlegpagina even.

Er bestaat een speciale, vertrouwelijke discussielijst voor moderatoren, namelijk mail:moderators-nl. Deze lijst wordt beheerd door Gebruiker:Postmaster. Als je nog niet ingeschreven staat op de discussielijst is het handig deze gebruiker even een e-mail toe te sturen (Postmaster via de e-mailfunctie). Op deze moderatorenlijst kun je bijvoorbeeld terecht met vragen en ideeën. Bedenk echter wel dat beslissingen op Wikipedia zelf worden genomen.

Het kan ook handig zijn om via IRC te overleggen, bezoek daarvoor #wikipedia-nl of #wikimedia-admin op freenode. Meer informatie over het gebruik van IRC staat op Help:Wikipediachat. Voor #wikimedia-admin moet je worden uitgenodigd. Je kunt daar in #wikipedia-nl of #wikimedia-stewards om vragen of een verzoek plaatsen. IRC is erg handig om snel te overleggen. Als je ergens over twijfelt, is dat dus een goede plek om andere moderatoren om advies te vragen.

Stewards zijn altijd bereid om in geval van nood bij te springen. Is er een massale vandalisme-aanval en zijn er geen andere moderatoren? Is een vandaal op meerdere projecten actief? Vraag dan de stewards om hulp via #wikimedia-stewards op IRC of m:Talk:Stewards.

Er zijn een aantal pagina's die handig of belangrijk zijn voor moderatoren. Laten we beginnen met de belangrijkste: Richtlijnen voor moderatoren. Lees en begrijp deze voordat je aan de slag gaat met je knopjes.

Hieronder staat een, waarschijnlijk incomplete, lijst van overige relevante pagina's.

Kijk, nu gaan we eindelijk iets vertellen over die knopjes. Op Speciaal:GroepsrechtenWeergeven staat precies welke "rechten" je als moderator allemaal hebt. Die opsomming is alleen niet altijd even duidelijk, dus hieronder zullen we sommige mogelijkheden verder toelichten.

• Relevante pagina's: Speciaal:Blokkeren, Speciaal:Blokkeerlijst, Wikipedia:Verzoekpagina voor moderatoren/Blokkeren, Help:Invoervelden blokkering
• Richtlijnen: Een IP-adres blokkeren en Een geregistreerde gebruiker blokkeren
• Oefenen: Speciaal:Blokkeren/Blokpop

Een blokkade is een middel om gebruikers of IP-adressen het bewerken onmogelijk te maken. Dit is natuurlijk een ingrijpende stap. Heb je de richtlijnen voor moderatoren daarom al gelezen? Ja, dan gaan we verder. Blokkeer Blokpop maar eens: Speciaal:Blokkeren/Blokpop.

Als je een actieve gebruiker blokkeert, moet je dit melden op Wikipedia:Blokkeringsmeldingen.

Een softblok is bedoeld voor geregistreerde gebruikersaccounts die een ongewenste gebruikersnaam hebben gekozen, zoals een bedrijfsnaam. Vink in dat geval alle vijf de opties uit bij het blokkeren (d.w.z. zo kaal mogelijk blokkeren), zodat diegene desgewenst een nieuwe account kan registreren/aanmaken. Nog beter is het om nadat het betreffende sjabloon {{og}} is geplaatst ter informering van de accountaanmaker de blokoptie in dat sjabloon te gebruiken. Dan zijn de instellingen meteen goed en komt er tevens de goede blokreden automatisch bij te staan.

In sommige gevallen kan het zijn dat je meerdere IP-adressen wilt blokkeren. Vaak kun je hiervoor een zogenaamde range blokkeren. Zo kun je gelijkende IP-adressen in één keer blokkeren. Meer informatie daarover staat op Help:Invoervelden blokkering en een technische uitleg op mw:Help:Range blocks. Met behulp van tools:~chm/blockcalc.php kun je een range uitrekenen door een aantal adressen op te geven. Via Speciaal:Blokkeerlijst, of de link blokkadelijst in een waarschuwingssjabloon, kun je achterhalen of een IP-adres geblokkeerd is. Daarbij wordt zowel naar een normale als naar een range-blokkade gekeken. Met behulp van tools:~erwin85/blockfinder.php kun je dat voor alle projecten achterhalen.

Bij onderwijsinstellingen en organisaties met een vandalismedossier staat indien deze organisatie die bezit rechtsonder een link naar Blokkeer school-IP-range. In dat geval gaat het om een vast aantal toegewezen IP-adressen waarbij vanaf wisselende adressen in die range gevandaliseerd wordt. Door het kiezen van die optie wordt tevens meteen het juiste bloktype en de juiste blokreden automatisch ingesteld voor de blokkeerder.

IP-adres of gebruikersnaam

Vul hier het IP-adres of de gebruikersnaam in die je wilt blokkeren, bijvoorbeeld: Blokpop of 127.0.0.1.

Verloop

Vul hier het verloop van de blokkade in, dat wil zeggen wanneer de blokkade is afgelopen. Je kunt bij Ander verloop zelf een waarde invullen.

Reden

Hier komen we terug op onze eerste tip: vul altijd een reden in. Vul hier dus niet zomaar wat in. Andere gebruikers willen graag weten waarom je iemand blokkeert, maar bovenal zal de geblokkeerde gebruiker deze reden getoond worden wanneer hij een pagina wil bewerken.

Opties

• Registreren gebruikers blokkeren: door deze gebruiker of vanaf dit IP-adres kan geen nieuwe gebruiker worden aangemaakt.
• Automatisch de IP-adressen van deze gebruiker blokkeren: Als je een gebruiker blokkeert zullen zijn IP-adressen automatisch worden geblokkeerd wanneer men anoniem probeert te bewerken. Zo'n blokkade geldt voor een dag en wordt automatisch opgeheven, maar de IP-adressen kunnen wel meerdere keren automatisch worden geblokkeerd. Zie Wikipedia:Autoblok.
• Gebruiker weerhouden van het sturen van e-mail: De gebruiker kan geen e-mails via Wikipedia versturen.

• Relevante pagina's: Wikipedia:Verzoekpagina voor moderatoren/Beveiligen, Wikipedia:Beveiligde pagina's, Speciaal:BeveiligdePaginas, Speciaal:BeveiligdeTitels, Wikipedia:Beveiligd
• Richtlijnen: Een pagina beveiligen
• Oefenen: Je gebruikerspagina of gebruikersruimte

Het beveiligen van een pagina betekent dat deze niet langer door iedereen bewerkt kan worden. Ook dit is een ingrijpende maatregel. Heb je die richtlijnen dus al gelezen? Er zijn twee verschillende niveaus van beveiliging: alleen geregistreerde gebruikers en alleen moderatoren. Het verschil is dus wie de pagina nog kan bewerken.

Het is overigens ook mogelijk om niet-bestaande pagina's te beveiligen; in dat geval betekent een beveiliging dat enkel bepaalde gebruikers de pagina kunnen aanmaken. Een pagina kan tegen aanmaken worden beveiligd middels plaatsing op de pagina Wikipedia:Beveiligd, die alleen door moderatoren is te bewerken.

Duur

Vul hier de duur van de beveiliging in. Gebruik hiervoor altijd een bepaalde duur en enkel bij hoge uitzondering onbeperkt.

Reden

Het moge duidelijk zijn dat je deze goed moet invullen.

• Relevante pagina's: Wikipedia:Te beoordelen pagina's
• Richtlijnen: Een pagina of media definitief verwijderen, Een pagina direct verwijderen
• Oefenen: Je gebruikerspagina of gebruikersruimte

Ondertussen lijkt bijna alles wel ingrijpend te zijn en dat geldt ook voor het verwijderen van pagina's. Waarschijnlijk heb je de richtlijnen nu dus wel gelezen. Zo niet, waar wacht je op?!

Er zijn ruwweg twee verschillende redenen voor het verwijderen van een pagina. De ene is vandalisme en de ander is verwijderingsnominatie. Voor meer informatie hierover kun je verder lezen op Wikipedia:Inleiding moderatorschap/Beoordelingslijsten. Hieronder gaan we het meer over de praktische kant van het verwijderen hebben.

Hierboven noemen we steeds het verwijderen van een pagina, maar natuurlijk is niet elke pagina hetzelfde. De procedure voor het verwijderen van een pagina is daarom sterk afhankelijk van de naamruimte van die pagina. Laten we alle pagina's verdelen in normale pagina's, bestanden, sjablonen en categorieën.

Normale pagina's

Een normale pagina is bijvoorbeeld een artikel of een overlegpagina, maar ook een gebruikerspagina. De overeenkomst is dat het verwijderen van zo'n pagina geen gevolgen heeft voor andere pagina's. Dat is niet het geval voor de andere groepen.

Bestanden en sjablonen

Bestanden en sjablonen kunnen gebruikt worden in andere pagina's. Voordat je daarom een bestand of sjabloon verwijdert, moet je controleren of deze nog ergens gebruikt wordt. Zo ja, dan moet je die pagina's aanpassen.

Categorieën

Categorieën kunnen zelf andere pagina's bevatten. Voordat je daarom een categorie verwijdert, moet je controleren of er pagina's in staan. Zo ja, dan moet je die aanpassen.

• Relevante pagina's: Wikipedia:Verzoekpagina voor moderatoren/Versies verbergen
• Richtlijnen: Een versie van een pagina of een logboekvermelding verbergen
• Oefenen: Je gebruikerspagina of gebruikersruimte

In sommige gevallen wil je enkel van een bepaalde versie of logboekvermelding de tekst of actie, samenvatting of gebruikersnaam verbergen, zodat ze slechts voor andere moderatoren zichtbaar zijn. Oversighters kunnen er voor kiezen zaken ook voor moderatoren te verbergen. Het verbergen van versies is slechts toegestaan in het geval van privacyschending of cyberpesten. In het geval van ernstige privacyschending is oversight vaak meer op zijn plaats, zie daarvoor de richtlijnen op Wikipedia:Oversight.

Je kunt een versie verbergen via de geschiedenis of door de wijziging te bekijken. In het eerste geval moet je de versie in de geschiedenis opzoeken, selecteren en op "Geselecteerde versies weergeven/verbergen" klikken. In het tweede geval kun je bij de oude of nieuwe versie direct de link "weergeven/verbergen" volgen. Vervolgens kun je aangeven wat je wilt verbergen: de tekst, samenvatting, gebruiker of een combinatie daarvan. Geef vervolgens een duidelijke reden op en pas de aanpassing toe. De actie die je onderneemt wordt in het verwijderingslogboek geregistreerd.

Een logboekvermelding kun je verbergen door deze op te zoeken in het logboek en op "weergeven/verbergen" te klikken. Vervolgens geef je aan wat je wilt verbergen, geef je duidelijk aan waarom je het verbergt en pas je de aanpassing toe.

• Relevante pagina's: Speciaal:MassaalVerwijderen
• Richtlijnen: Een pagina of media definitief verwijderen, Een pagina direct verwijderen
• Oefenen: Niet!

In het geval van massaal vandalisme kan het nodig zijn om alle nieuwe pagina's van een gebruiker te verwijderen. Dit is mogelijk via Speciaal:MassaalVerwijderen. Bedenk goed dat dit een erg ingrijpende actie is, gebruik deze mogelijkheid daarom spaarzaam. Natuurlijk geldt ook hier voel je vrij en ga je gang, maar met als kanttekening dat je wel moet weten wat je doet!

Op Speciaal:MassaalVerwijderen kun je de betreffende gebruikersnaam invoeren. Je wordt dan een overzicht getoond van recente pagina's aangemaakt door die gebruiker. In die lijst wordt ook het aantal bewerkingen vermeld, maar dat is niet per se actueel ten gevolge van de job queue. Wees daarom op je hoede en ga er zeker niet vanuit dat anderen de pagina's niet hebben bewerkt. In deze lijst kun je de pagina's selecteren die je wilt verwijderen. Geef vervolgens een reden voor het verwijderen op! Daarna kun je de geselecteerde pagina's verwijderen. Na afloop wordt er een overzicht getoond van het resultaat per pagina, zoals bij het verwijderen van een enkele pagina.

• Relevante pagina's: Wikipedia:Verzoekpagina voor moderatoren/Terugplaatsen
• Richtlijnen: Een pagina of media definitief verwijderen, Een pagina direct verwijderen
• Oefenen: Je gebruikerspagina of gebruikersruimte

Een verwijderde pagina kan ook weer teruggeplaatst worden. Als moderator kun je verwijderde versies van een pagina bekijken en deze terugplaatsen. Als voorbeeld kun je de verwijderde versies van Wikipedia:Niet-bestaande pagina bekijken. Als je die link volgt, zie je een tabblad met plaats 1 versie terug welke linkt naar Speciaal:Terugplaatsen/Wikipedia:Niet-bestaande_pagina. Daar word je het verwijderingslogboek en de geschiedenis getoond. In die geschiedenis staat vervolgens één versie. Door de datumlink te volgen, kun je de inhoud van die pagina inzien: Verwijderde versie van "Wikipedia:Niet-bestaande pagina".

In het overzicht van verwijderde versies op Speciaal:Terugplaatsen kun je de pagina daadwerkelijk terugplaatsen. Je kunt er daarbij voor kiezen om een beperkt aantal versies terug te plaatsen. Op die manier kun je bijvoorbeeld bepaalde vandalistische bijdragen verbergen als alternatief voor oversight.

Let op dat je enkel de gewenste versies terugplaatst. Zo kan het zijn dat een pagina meerdere keren verwijderd is en dat je enkel de versies die de laatste keer zijn verwijderd wilt terugplaatsen.

• Relevante pagina's: Speciaal:AlleBerichten, mw:Manual:Interface
• Richtlijnen: Geen
• Oefenen: Niet!

Als moderator kun je de MediaWiki-naamruimte bewerken. Als je geen interfacemoderator bent, kan je hier geen CSS-, JSON- of JavaScript-pagina's bewerken. De MediaWiki-naamruimte wordt voornamelijk gebruikt voor layout en standaardteksten van MediaWiki. In veel gevallen gaat het slechts om een Nederlandse vertaling, die kun je dan beter op translatewiki.net plaatsen.

Bedenk goed dat deze pagina's van invloed zijn op de layout van Wikipedia. Pas daarom niet zomaar pagina's aan. Natuurlijk geldt ook hier voel je vrij en ga je gang, maar met als kanttekening dat je wel moet weten wat je doet!

• Betreffende pagina: MediaWiki:Sitenotice
• Relevante pagina's: Wikipedia:Mededelingen, Wikipedia:Mededelingen/volglijstkader

Een bijzondere plaats wordt ingenomen door MediaWiki:Sitenotice. Deze verschijnt boven alle pagina's. Hier kun je bijvoorbeeld mededelingen in plaatsen. Vergeet niet om bij het aanpassen van de sitenotice ook MediaWiki:Sitenotice id te verhogen. Dit vanwege de mogelijkheid om berichten te verbergen.

• Betreffende pagina's: MediaWiki:Spam-blacklist, MediaWiki:Spam-whitelist, MediaWiki:Email-blacklist en MediaWiki:Email-whitelist
• Relevante pagina's: Wikipedia:Verzoekpagina voor moderatoren/Spamfilter wijzigen, m:Spam blacklist, m:Talk:Spam blacklist

Met behulp van deze pagina kun je het toevoegen van links naar bepaalde URL's blokkeren. Meer informatie hierover staat op Wikipedia:Inleiding moderatorschap/Spam.

• Relevante pagina's: Help:Terugdraaien van ongewenste wijzigingen
• Richtlijnen: Een wijziging snel terugdraaien - gebruik van de terugdraaiknop
• Oefenen: Je eigen bijdragen

Met de terugdraaiknop kun je een wijziging snel terugdraaien. Hierbij worden alle wijzigingen van de laatste bewerker ongedaan gemaakt en automatisch als gecontroleerd gemarkeerd. Als samenvatting wordt daarbij Wijzigingen van $2 (Overleg) teruggedraaid naar de laatste versie van $1 opgegeven, waarbij $1 en $2 vervangen worden door de respectievelijke gebruikersnamen. Je kunt je revert dus niet verder toelichten. Gebruik deze optie daarom enkel in het geval van overduidelijk vandalisme of spam. Een alternatief is het terugzetten van een eerdere versie met zeusmodus of de knop ongedaan maken: daarbij kan wel een toelichting gegeven worden.

Soms is het nodig om wijzigingen van een bot terug te draaien of is er een andere situatie waarbij je vele wijzigingen moet terugdraaien. In dat geval is het handig om je reverts als botwijzigingen te markeren. Dat kun je doen door de parameter bot met als waarde 1 aan de URL mee te geven door ?bot=1 of &bot=1 toe te voegen, bijvoorbeeld http://nl.wikipedia.org/wiki/Speciaal:Bijdragen/Blokpop?bot=1. In de terugdraailinks zou dan ook bot=1 moeten staan. Het gevolg is dat je revert als een botwijziging wordt gemarkeerd.

• Relevante pagina's: Help:Overzicht van soorten Wikipediagebruikers, Wikipedia:Uitgezonderden van IP-adresblokkades, Wikipedia:AutoWikiBrowser/CheckPageJSON
• Richtlijnen: geen
• Oefenen: Speciaal:Gebruikersrechten/Blokpop

Moderatoren kunnen andere gebruikers aan de groep uitgezonderden van IP-adresblokkades toevoegen en daaruit verwijderen. Voor gebruikers in die groep is het mogelijk om als gebruiker te bewerken, terwijl hun IP-adres wel geblokkeerd is. Moderatoren hebben die mogelijkheid ook, dus het heeft geen zin om moderatoren aan deze groep toe te voegen. Het blijft overigens altijd mogelijk een gebruiker zelf te blokkeren. Als je een gebruiker in de uitgezonderden van IP-adresblokkades-groep blokkeert, zal hij niet kunnen bewerken.

Voeg gebruikers enkel aan de uitgezonderden van IP-adresblokkades-groep toe wanneer ze kunnen aantonen getroffen te worden door een IP-blokkade waarvan het niet verstandig is om die op te heffen. In de praktijk betreft zo'n blokkade een proxy, een school of mobiel internet, waarbij meerdere gebruikers via hetzelfde IP-adres toegang hebben tot internet.

Een gebruiksrecht dat buiten de MediaWiki-gebruikersgroepen om gaat is het gebruik van AutoWikiBrowser (AWB). Om misbruik hiervan te kunnen beheersen moet voor het gebruik hiervan toestemming van een moderator worden verkregen. Voeg op Wikipedia:AutoWikiBrowser/CheckPageJSON een naam toe aan de lijst om deze gebruiker AWB te laten gebruiken. Verzoeken kunnen op de overlegpagina worden ingediend. Merk op dat er twee lijsten zijn, een voor bots en een voor gebruikers. Deze geven verschillende mogelijkheden. Let op, ook bots zonder botbitje komen in aanmerking voor het gebruik van de bot versie. Het kan nuttig zijn de gebruiker er in zo'n geval nogmaals aan te herinneren dat een bot zonder bitje maximaal 1 bewerking per 60 seconden mag uitvoeren.

De overige gebruikersrechten kunnen enkel door bureaucraten of stewards aangepast worden.

• Relevante pagina's: Speciaal:ChangeContentModel, mw:Help:ChangeContentModel
• Richtlijnen: geen.
• Oefenen: niet.

Elke pagina heeft een inhoudsmodel. Dit kan zijn o.a.: wikitext, MassMessageListContent, JavaScript, JSON, CSS, opgeschoonde CSS, Scribunto of tekst zonder opmaak. Via de link "Paginagegevens" (action=info) of via Speciaal:ChangeContentModel kan het inhoudsmodel gewijzigd worden. Er is momenteel geen beleid voor zulke wijzigingen. Relevant logboek: Wijzigingenlogboek van inhoudsmodel.

• Relevante pagina's: Special:CreateLocalAccount, phab:T259721
• Richtlijnen: Geen.
• Oefenen:

Met deze pagina kan een moderator of steward een lokaal account aanmaken voor een bestaand globaal account. Dit is bedoeld als hulpmiddel in situaties waarbij de aanmaak hiervan verhinderd wordt door een IP-blokkade of een filter.

Natuurlijk gaat het moderatorschap gepaard met een aantal onderhoudstaken. Deze zullen we hieronder toelichten.

De belangrijkste onderhoudstaken zijn misschien wel de beoordelingslijsten: Wikipedia:Te beoordelen pagina's, Wikipedia:Te beoordelen afbeeldingen, Wikipedia:Te beoordelen categorieën en Wikipedia:Te beoordelen sjablonen. Meer informatie hierover staat op Wikipedia:Inleiding moderatorschap/Beoordelingslijsten.

Bedenk altijd dat de beoordelingslijsten geen peiling zijn. Het gaat om argumenten.

Sommige pagina's kunnen direct verwijderd worden. Controleer in dit geval of de pagina daadwerkelijk direct verwijderd kan worden. Zo niet, dan kun je hem beter voor verwijdering nomineren.

Let bij afbeeldingen, sjablonen en categorieën erop of deze nog in gebruik zijn.

Pagina's

Wikipedia:Te beoordelen pagina's/Direct te verwijderen en Categorie:Wikipedia:Nuweg

Afbeelding

Wikipedia:Te beoordelen afbeeldingen/Direct te verwijderen

Sjablonen

Wikipedia:Te beoordelen sjablonen/Direct te verwijderen

Categorieën

Wikipedia:Te beoordelen categorieën/Direct te verwijderen

Doorverwijzingen naar verwijderde pagina's

Speciaal:GebrokenDoorverwijzingen

Let er wel op dat de pagina waar naar verwezen wordt inderdaad recentelijk verwijderd is. Als dat niet zo is, is er mogelijk een typefout gemaakt of is er iets anders mis gegaan.

Een gebruiker die geblokkeerd is wegens een ongewenste gebruikersnaam, moet mogelijk gedeblokkeerd worden wanneer de gebruikersnaam verandert. Omdat dit via Meta-Wiki gaat, kan het aan de aandacht van de lokale moderatoren ontsnappen. De categorie:Wikipedia:Ongewenste gebruikersnaam - hernoemd helpt hierbij.

Er zijn verschillende hulpmiddelen die je werk als moderator kunnen vergemakkelijken. Voorbeelden zijn scripts, bots en tools. Hieronder staat een selectie van dit soort hulpmiddelen.

 

Wikibooks heeft meer over dit onderwerp: Handleiding moderatoren.