Viooltje
Viooltje (Viola) is een geslacht uit de viooltjesfamilie (Violaceae).
Viooltje | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Duinviooltje (Viola tricolor subsp. curtisii) | |||||||||||||||||
Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Geslacht | |||||||||||||||||
Viola L. (1753) | |||||||||||||||||
Afbeeldingen op Wikimedia Commons | |||||||||||||||||
Viooltje op Wikispecies | |||||||||||||||||
|
Het geslacht kent circa vierhonderd soorten die voorkomen in gematigde streken. De meeste soorten worden op vochtige en iets beschaduwde plaatsen aangetroffen. Na het bloeien draait de uitgebloeide bloem zich naar beneden, na de rijping richt de zaaddoos zich weer op, en opent zich. Het verdroogde zaadkapsel staat onder spanning en bij beweging schieten de zaadjes weg.
Er bestaan cultivars met grotere bloemen, die echter niet verwilderen.
Gebruik
bewerkenViooltjes worden gebruikt als basis voor veel parfums. Er wordt ook snoep van gemaakt.
Jonge bladeren zijn in gekookte vorm eetbaar en bevatten veel vitaminen. De bloemen kunnen gebruikt worden voor de decoratie van maaltijden. Zowel bloemen, bladeren als wortels worden ook medicinaal gebruikt.
-
Snoepjes met viooltjessmaak
-
Een viooltje als decoratie
Symboliek
bewerkenIn de iconografie is een viooltje het symbool van nederigheid.[1] Het wordt geassocieerd met Christus en staat soms op afbeeldingen van Christus. Witte viooltjes komen voor op afbeeldingen van de heilige Fina.[1] Het driekleurige viooltje is tevens het symbool voor de Vrijdenkerij.
Daarnaast heeft het viooltje een symbolische betekenis van liefde tussen twee vrouwen. Deze betekenis stamt voornamelijk van de gedichten van Sappho, wier gedichten vaak haar liefde voor een andere vrouw illustreerden. De vrouw over wie ze schreef had dan viooltjes vast, of droeg er een bloemenkroon van. In de twintigste eeuw werden Sappho's gedichten herontdekt. In deze periode kregen viooltjes deze symboliek, en werd het geven van viooltjes aan een vrouw door een andere vrouw gezien als een liefdesverklaring.[2]
Soorten
bewerkenViola cryana is een uitgestorven soort die alleen in een bepaalde streek in Frankrijk voorkwam.
Soorten in Nederland en België
bewerkenIn België en Nederland komen in het wild de volgende soorten voor:
Nederlandse naam | botanische naam | afbeelding |
---|---|---|
Akkerviooltje | Viola arvensis | |
(Bleeksporig) bosviooltje | Viola riviniana | |
Donkersporig bosviooltje | Viola reichenbachiana | |
Driekleurig viooltje | Viola tricolor | |
Duinviooltje | Viola tricolor subsp. curtisii | |
Echt melkviooltje | Viola lactea | |
Hondsviooltje | Viola canina | |
Maarts viooltje | Viola odorata | |
Melkviooltje | Viola persicifolia Viola stagnina |
|
Moerasviooltje | Viola palustris | |
Ruig viooltje | Viola hirta | |
Zandviooltje | Viola rupestris | |
Zinkviooltje | Viola lutea subsp. calaminaria |
Overige soorten
bewerkenEen selectie van soorten:
Ecologie
bewerkenViooltjes zijn waardplant voor Argynnis pandora, Argyronome laodice, Argyronome ruslana lysippe, Boloria alaskensis, Boloria pales, Brenthis daphne, Brenthis hecate, Clossiana dia, Clossiana euphrosyne, Clossiana kriemhild, Clossiana oscarus, Clossiana selene, Clossiana selenis, Clossiana titania bivina, Euclidia glyphica, Euphydryas maturna, Euptoieta claudia, Fabriciana adippe, Fabriciana elisa, Fabriciana niobe, Issoria hanningtoni, Issoria lathonia, Lygephila viciae, Melitaea didyma, Noctua janthina, Proclossiana eunomia, Sideridis reticulatus, Speyeria alexandra, Speyeria aphrodite, Speyeria callippe, Speyeria coronis, Speyeria cybele, Speyeria diana, Speyeria edwardsii, Speyeria hydaspe, Speyeria idalia, Speyeria zerene en Syngrapha devergens.
Literatuurverwijzingen
bewerken- ↑ a b Hall, J. (2000). Hall's Iconografisch Handboek. Leiden: Primavera Pers. ISBN 9074310052
- ↑ (en) I Saw The Sign: LGBT Symbols Then And Now. Autostraddle (21 juni 2012). Geraadpleegd op 18 juni 2020.