Shoot 'em up

Het woord "shmup" werd voor het eerst gebruikt in 1985 in het Britse Commodore 64-tijdschrift Zzap 64. Men heeft ook andere termen bedacht, maar deze zijn nooit ingeburgerd geraakt als shmup.

Shooters kunnen onderverdeeld worden in:

Vaste shooters vormen de hoofdmoot van de vroege shoot-em-ups. Ze hebben een eenvoudig uitgangspunt met een eenvoudige spelbesturing, met name met betrekking tot het richten op het doel. Verder kunnen ze worden gekenschetst als shoot-em-ups met een statische omgeving, statisch aantal vijanden per level (het aantal vijanden kan wel per level verschillen).

Een enkelvoudige schermshooter staat spelers in het algemeen slechts een een- of tweedimensionale positie op het scherm toe. Enkelvoudige schermshooters zijn het oudste populaire type shooters en vertegenwoordigen het grootste deel van de shoot-em-ups tussen 1977 door 1983.

Vroege enkelvoudige schermshooters stonden slechts een eendimensionale beweging toe, terwijl recentere titels tweedimensionale beweging toelieten, echter zonder rotatie. De vijanden vormen zich gewoonlijk in een galerij en de spelopstelling heeft meestal een verticale oriëntatie. In tegenstelling tot andere typen shooters impliceert de speelwijze het elimineren van elke vijand op het scherm om de huidige ronde of niveau te voltooien. Kenmerkend is verder dat het aantal vijanden op elk niveau constant blijft; alleen de snelheid en het aantal projectielen neemt met elk niveau toe.

Tube shooters gebruiken 2,5D en worden voornamelijk gebruikt in ruimtespellen zoals GyroStarr.^[1] en Gyruss^[2] Het speelveld van een tube shooter speelt af in een buis, die al dan niet effectief zichtbaar is. De speler blijft op de voorgrond, waar hij alleen rondom de contouren van de cilinder navigeert. Hij kan dus alleen naar links of rechts, maar niet naar voor of achter. Hierdoor zit de speler in een 2D-vak. De vijanden bewegen zich wel vrij in de cilinder en zitten in een 3D-wereld.

Dit type beperkt de speler tot het bewegen in het veld terwijl het spel een vaste route volgt. Deze spellen worden vaak bekeken van achter het personage. Voorbeelden hiervan zijn Space Harrier, Panzer Dragoon, Star Fox 64 en Sin and Punishment.

Scrolling shooters kunnen worden onderverdeeld in drie subtypes:

• Verticale scrolling shooters, waarin verticaal wordt geschoten op vijanden, meestal van onder naar boven
• Horizontale scrolling shooters, hier wordt horizontaal geschoten, meestal van links naar rechts
• Isometrische scrolling shooters, een subtype dat weinig voorkomt, en waarin het speelveld schuin wordt afgebeeld. Een voorbeeld is Zaxxon.

Bullet hell is een type shoot 'em up waarbij het speelveld vrijwel geheel is gevuld met vijandige kogels. In de meeste spellen bestuurt de speler een ruimteschip van bovenaf die door de kogelregen door moet vliegen. Dit type vond zijn oorsprong midden jaren 90 en is afgeleid van scrolling shooters. Voorbeelden zijn Ikaruga en Touhou Project.

Run and gun (ook wel "run 'n' gun") is een type shoot 'em up waarin de protagonist te voet moet vechten, rennen en schieten. Dit type spel maakt hevig gebruik van zijwaarts scrollende levels. Voorbeelden zijn Ikari Warriors, de Contra-serie en Metal Slug.

• (en) SHMUPs! Bibliotheek van shooterspellen, met recensies en forums.