Puurs

De eerste menselijke aanwezigheid situeerde zich in het laat-neolithicum (Michelsbergcultuur). Vanaf de metaaltijden (brons- en ijzertijd) was een aantal plaatsen al dan niet voor een langere tijd bewoond. De verspreide erven bevonden zich op hoger gelegen plaatsen aan de rand van alluviale vlaktes en dicht bij waterlopen. Opgravingen legden onder andere overblijfselen van een erf bij de Zeuthoeve bloot. In de streek moet zeker vanaf de late ijzertijd al een redelijke bevolkingsdichtheid geweest zijn. Er was ook een Romeinse aanwezigheid in de omgeving, zij het voornamelijk op het grondgebied van buurdorpen Kalfort en Liezele.

De oudste resten in de kerk van Puurs gaan ook minstens terug tot die tijd. Tijdens de Karolingische periode werd Puurs geschonken aan de abdij van Kornelimünster bij Aken. De abdij had Puurs tot 1276. In 1292 kreeg Puurs zijn keure en in 1443 mocht er zich een handelsrechtbank vestigen. Na de Franse revolutie werd het verheven tot hoofdplaats van een kanton dat naast Puurs ook nog Liezele, Lippelo, Hingene, Mariekerke, Sint-Amands, Weert en Bornem omvatte. Toen Puurs in 1873 een dekenij werd, strekte de gemeente zich uit over onder andere Breendonk, Coolhem, Eikevliet, Oppuurs en Sauvegarde. Breendonk werd in 1779 afgescheiden, Oppuurs in 1803.

Tot eind 18e eeuw was Puurs een allodiale heerlijkheid die afhing van de Sint-Bernardusabdij te Hemiksem (in de 13e eeuw werd dit recht afgekocht van de abdij van Kornelimünster).

Op 1 januari 1977 werden de gemeenten Breendonk, Liezele en Ruisbroek bij Puurs gevoegd. Tussen 1977 en 2019 bestond de toenmalige gemeente Puurs uit 4 deelgemeenten waarbij Puurs de hoofdplaats was. Op 1 januari 2019 fusioneerde Puurs met Sint-Amands tot de fusiegemeente Puurs-Sint-Amands, waar zowel Puurs als Sint-Amands hoofdplaatsen van zijn.

Puurs is gelegen in de regio Klein-Brabant.

 

 

 

 

 

  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Puurs voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• De Sint-Pieterskerk is de parochiekerk van Puurs. Van de romaanse kerk rest enkel een muurstuk in de kruisbeuk. Het gotische koor stamt uit de vroege 16e eeuw; de baroktoren werd eind 17e eeuw gebouwd; het schip in classicistische stijl werd in 1744 voltrokken. De sacristie rechts bevond zich oorspronkelijk op het gelijkvloers van de verdwenen romaanse toren; in de eerste helft van de 17e eeuw werd de huidige sacristie opgetrokken (na het afbreken van de romaanse toren); midden 19e eeuw werd de linkse sacristie gebouwd. Bezienswaardig zijn vooral het gebeeldhouwde orgel en beeldhouwwerk van Kerrickx (onder andere een preekstoel, biechtstoelen en een orgel van begin 18e eeuw).
• Het Ursulinenklooster aan de Begijnhofstraat
• Het Hof van Coolhem aan de Coolhemstraat.
• De Sint-Pietersburcht, een voormalig verdedigingswerk.
• Het oude seinhuisje, waarin nu de toeristische informatiebureau ondergebracht is. Dit huisje ligt vlak bij de toeristische spoorlijn Dendermonde-Puurs aan het station Puurs.
• Het domein en Hof van Coolhem te Kalfort.

De verstedelijke plaats Puurs ligt aan de Vliet. Ten oosten van de kom stroomt de Molenbeek welke samenvloeit met de Vliet en zich vervolgens noordwaarts naar de Rupel begeeft. De hoogte is minder dan 5 meter.

In Puurs liggen twee natuurgebieden: het fort Sint-Pietersburcht en het Tekbroek, een groendomein op de rechteroever van de Vliet.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december
• 1846:Afsplitsing van Breendonk als zelfstandige gemeente in 1836

Alle historische gegevens hebben betrekking op de gemeente Puurs, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

De gemeente Puurs maakt, als deelgemeente van Puurs-Sint-Amands, deel uit van het kieskanton Puurs-Sint-Amands, gelegen in het provinciedistrict Mechelen, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Puurs		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		Antwerpen	Mechelen			Puurs-Sint-Amands
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement			Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Antwerpen					Mechelen-Turnhout	Mechelen	Puurs-Sint-Amands	Puurs-Sint-Amands
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Voor de voormalige burgemeesters van voor 1976 van de andere deelgemeenten, zie de voormalige gemeenten Breendonk, Liezele en Ruisbroek.

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
Zie voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 en later op de fusiegemeente Puurs-Sint-Amands.

Elk jaar tijdens het derde weekend van september wordt de Puurse KermisMarkt, ofwel Pukema, georganiseerd. Tijdens dit weekend zijn er in het Puurse centrum talloze activiteiten. Zo rijdt bijvoorbeeld de stoomtrein op de toeristische stoomspoorlijn Dendermonde-Puurs. Ook werd er Pukema Rock georganiseerd. Dit muziekfestival duurde drie dagen en is vervangen door Puurs Live.

Sinds 2018 bevindt zich in Puurs het Studio 100 Pop-Up Theater, waar onder meer musical producties '40-'45 en Daens 2.0 plaatsvinden.

Op de oostgrens van de gemeente loopt de (gedeeltelijke) autosnelweg A12 tussen de steden Antwerpen en Brussel.

Door de gemeente lopen twee belangrijke gewestwegen, namelijk de N16 van Mechelen naar Sint-Niklaas en de N17 van de A12 naar Dendermonde. Verder lopen door de gemeente ook de kleinere N149 van Willebroek naar Puurs, de N159 van Liezele naar Bornem en de N183 van Blaasveld naar Puurs.

Het Station Puurs ligt langs spoorlijn 52 naar Antwerpen en spoorlijn 54 tussen Mechelen en Sint-Niklaas. Er zijn dus rechtstreekse treinverbindingen tussen Puurs en Antwerpen, Mechelen (Leuven) en Sint-Niklaas. Een deel van spoorlijn 52 wordt nu gebruikt voor de Stoomspoorlijn Dendermonde-Puurs, waar vooral 's zomers tijdens het weekend een stoomtrein rijdt. Ook tijdens Pukema rijdt de stoomtrein.

Pfizer Manufacturing Belgium in Puurs is een van de twee sites wereldwijd waar het Pfizer-BioNtech-vaccin Tozinameran wordt geproduceerd. Dit vaccin wordt sinds begin 2021, samen met dat van Moderna en Astra-Zeneca, massaal toegediend in de strijd tegen de Corona-pandemie. De impact op de Belgische economie wordt geschat op een stijging van Bruto nationaal inkomen met 0,3 %.^[7] Op 22 december 2020 vertrokken de eerste ladingen met vaccins naar de Europese lidstaten.^[8]

Een van de belangrijkste ambassadeurs voor de gemeente Puurs is brouwerij Moortgat. Hier brouwt men onder meer Duvel, Vedett en De Koninck

• Voetbalclub Puurs Excelsior FC speelde anderhalf decennium in de nationale reeksen. In 2006 werd deze club fusieclub Puurs Excelsior RSK.
• Het American footballteam Puurs Titans speelde in de eerste nationale.
• De Sporthal Vrijhals in Breendonk huisvest Volleybalclub VC Argex Duvel Puurs, die aantreedt in Liga A. In diezelfde sporthal staat ook de grootste klimmuur van Vlaanderen, Klimax genaamd. Hier wordt eind september jaarlijks een van de World Cups georganiseerd. Deze wedstrijd vindt plaats op de nieuwe buitenklimmuur, Klimax II.
• Jaarlijks wordt in de maand mei de Great Breweries Marathon gehouden.

• Eugène Van de Walle (1858-1916), politicus
• Arthur Vanderpoorten (1884-1945), politicus
• Isidoor Van de Wiele (1924-2010), atleet
• Dina Tersago (1979), model en presentatrice

• Luc Morjaeu, kunstenaar en striptekenaar Suske en Wiske
• Laura Deloose, profvoetbalster RSCA & Red Flames
• Inge Faes, politica (onafhankelijke)
• Kris Peeters, politicus (CD&V), (officieel in Antwerpen)
• Koen Van den Heuvel, politicus (CD&V)
• Björn Vleminckx, profvoetballer
• Fons de Wolf, wielrenner

Oppuurs, Liezele, Kalfort, Bornem, Hingene

• Website van de gemeente
• Inventaris Onroerend Erfgoed

 

Zie de categorie Puurs van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.