Pieter Post (architect)

Post was de zoon van een Leidse glazenmaker, en begon zijn loopbaan als kunstschilder, net als zijn jongere broer Frans. Na een aantal jaren in Haarlem werkzaam te zijn geweest als schilder, kwam hij in dienst bij Jacob van Campen en assisteerde hij bij de bouw van het Mauritshuis (Den Haag), in opdracht van Johan Maurits van Nassau-Siegen, en het Huygenshuis en Hofwijck van Constantijn Huygens. Na 1640 kreeg Pieter Post steeds meer zelfstandige opdrachten. Zijn invloed op het werk van Jacob van Campen mag niet worden onderschat en is onderwerp van discussie.

Pieter Post werkte mogelijk als bouwopzichter of tekenaar aan Huis Honselaarsdijk – het meest ambitieuze van alle Oranjepaleizen – en Huis ter Nieuburch in Rijswijk. Sommige schrijvers suggereren dat Pieter Post in Brazilië is geweest, net als zijn broer Frans, maar dit is heel onwaarschijnlijk. Er is ook geen enkele aanwijzing dat Pieter Post vanuit Holland ontwerpen voor Mauritsstad zou hebben geleverd.^[1]

In 1651 publiceerde Post een achttal gravures naar aanleiding van de begrafenis van stadhouder Frederik Hendrik. Cornelis Ryckwaert was een medewerker en leerling van Post. De dochter van Pieter Post trouwde met Frederik Ruysch, de Amsterdamse anatoom-bioloog-verzamelaar.

Post behoorde tot de vriendenkring van Constantijn Huygens. Toen hij overleed schreef Huygens in zijn dagboek van 1669: "2 Meij, na een sieckte van slechts twee dagen, sterft mijn Vriend P. Post, bouwkundighe." en "Obit amicus meus Petrus Post, Architectus".^[2] Ook schreef hij voor Pieter Post een grafschrift in jambisch metrum:^[3]

By dese Post
Light Pieter Post,
Die won sijn kost
Soo veel hij kost
Aen Balck en Post,
En wierd verlost
Met hij begost,
En als hij most
Vergingh te Post.

— Constantijn Huygens

Pieter Post werd op 8 mei 1669 begraven in de Kloosterkerk aan het Lange Voorhout in Den Haag.^[4]

 

 

• 1640-1645 – Het Huis aan de Boschkant, Prinsessegracht, Den Haag (verwoest in 1945)^[5]
• 1642 – Huis Dedel, Prinsegracht 15, Den Haag (vermoedelijk)
• 1643 – Huis Prinsegracht 4, Den Haag
• 1643-1649 – de hofstede Vredenburg in de Beemster
• 1645 – Huis Dunne Bierkade 18, Den Haag (ontwerp ?)
• 1645-1650 – Huis ten Bosch, Den Haag
• 1645-1648 – Huis Zwanenburg, Halfweg (voormalig gemeenlandshuis van het Hoogheemraadschap van Rijnland)
• 1647-1667 – Oostkerk, Middelburg
• 1648-1652 – Huis Herengracht 182, Amsterdam (verbouwing en tuinhuis; gesloopt in 1771)
• 1649 – Bekroning Wittevrouwenpoort, Utrecht
• 1649-1653 – Huis De Onbeschaamde, Wijnstraat, Dordrecht
• 1652-1657 – Het gebouw van de Staten van Holland, Den Haag (nu vergaderzaal van de Eerste Kamer)
• 1655 – Johan de Witthuis, Kneuterdijk 6, Den Haag
• 1657-1658 – Waag met boterhuis, Leiden
• 1659-1662 – Kruithuis, Delft
• 1659-1664 – Het stadhuis van Maastricht, een hoogtepunt in zijn oeuvre
• 1660 – Hofje van Nieuwkoop, Den Haag
• 1661-1662 – Torendeel van Lambertuskerk in Buren
• 1662-1665 – Kasteel Heeze (Heeze)
• 1663-1666 – De Zwanenburcht in Kleef
• 1663 – Kerk van Stompetoren
• 1664 – Prinsehuis, Hellevoetsluis
• 1668 – Kaaswaag, Gouda

Ontwerpen van Pieter Post vonden in heel Europa navolging. Het kasteel Sonnenburg, een commanderij van de Johannieter Orde in Słońsk vlak bij de Poolse stad Kostrzyn nad Odrą (aan de Oder-Neissegrens), werd van 1662 tot 1667 door de in Pruisen en Brandenburg werkzame Nederlandse bouwmeester Cornelis Ryckwaert gerealiseerd naar een ontwerp van Pieter Post. Het kasteel is thans een ruïne, maar leeft voort in het door Daniël Wolff, baron van Dopff, in 1698 gekopieerde kasteel Neercanne bij Maastricht. Een bijna exacte kopie van de toren van het Maastrichtse stadhuis, eveneens van Pieter Post, is te zien als bovenbouw van de zogenaamde Eendentoren van het klooster Troitse-Sergieva Lavra in de buurt van Moskou.

•  
  Huis Dedel (Den Haag)
•  
  Mauritshuis (met Van Campen)
•  
  Huis ten Bosch (Den Haag)
•  
  Huis Zwanenburg (Halfweg)
•  
  Oostkerk (Middelburg)
•  
  De Onbeschaamde (Dordrecht)
•  
  Johan de Witthuis (Den Haag)
•  
  Waag (Leiden)
•  
  Kruithuis (Delft)
•  
  Stadhuis (Maastricht)
•  
  Hofje van Nieuwkoop
•  
  Lambertuskerk Buren
•  
  Kasteel Heeze
•  
  Waag (Gouda)

Er zijn weinig schilderijen van Pieter Post bekend. Zijn vroege werk uit de periode 1629-1633 is beïnvloed door Esaias van de Velde, Cornelis Vroom en Pieter de Molijn, die mogelijk zijn leermeester was. Omstreeks 1635-1639 ontwierp hij het beschilderde plafond van het huis "Groot Salet" aan de Zijlstraat 62-64 in Haarlem.^[6] Ook later, toen hij vooral actief was als architect, heeft hij nog af en toe geschilderd, waaronder een schoorsteenstuk waarvoor Caesar van Everdingen de figuren schilderde. Voor de schouwburg van Jacob van Campen schilderde hij twee illusionistische decorstukken, die verloren zijn gegaan. Verder is een groot aantal gesigneerde tekeningen van zijn architectuurontwerpen bewaard gebleven.^[7]

Afbeelding	Titel	Datering	Techniek	Afmetingen h x b cm	Verblijfplaats
	Abraham en Lot verdelen het land onderling en gaan elk huns weegs (Genesis 13:6-12) [8]	circa 1630	olieverf op paneel	65 x 62,5	Haarlem, Frans Hals Museum
	Italiaans landschap		olieverf op paneel	42 x 79	Privéverzameling (Ierland)
	Overval op een legerkonvooi (pendant van de volgende)	1631	olieverf op paneel	34,7 x 53	Den Haag, Mauritshuis
	Ruitergevecht (pendant van de vorige)	1631	olieverf op paneel	34,7 x 53,1	Den Haag, Mauritshuis
	Ruitergevecht		olieverf op paneel	27 x 39,5	Keulen, Wallraf-Richartz-Museum
	Gezicht op de bleekvelden bij Haarlem	P.I. Post. / 1631	olieverf op paneel	43,7 x 61,5	Parijs, Fondation Custodia
	Landschap met ruiters op een zandweg			40,5 x 71,5	Kopenhagen, Statens Museum for Kunst
	Duinlandschap met hooischelf	ca. 1630-1633	olieverf op paneel	53,3 x 79,5	Den Haag, Mauritshuis
	Pieter Post (architectuur) en Caesar van Everdingen (figuren): Handvestverlening van graaf Willem II van Holland aan het Hoogheemraadschap van Rijnland	1655	olieverf op doek	218 x 212	Leiden, Gemeenlandshuis van Rijnland (oorspronkelijk het schoorsteenstuk in de grote zaal van Swanenburg in Halfweg)
	Panoramisch landschap met in het verschiet kasteel Plön in Sleeswijk-Holstein, gezien vanuit het zuidwesten[9]	ca. 1665	olieverf op paneel	40,5 x 62,4	Privéverzameling

Er wordt verondersteld dat Pieter Post rond 1630 heeft samengewerkt met Pieter Saenredam. Hij zou in die periode op enkele schilderijen van Saenredam de figuren hebben geschilderd, waaronder de volgende:^[10]

Afbeelding	Titel	Datering	Techniek	Afmetingen h x b cm	Verblijfplaats
	Pieter Saenredam (m.m.v. Pieter Post ?): Santa Maria della Febbre in Rome (naar een tekening van Maarten van Heemskerck)	1629	olieverf op doek	37,8 x 70,5	Washington D.C., National Gallery of Art
	Pieter Saenredam (m.m.v. Pieter Post ?): Het Colosseum (naar een tekening van Maarten van Heemskerck)	1631	olieverf op doek		Privéverzameling
	Pieter Saenredam (m.m.v. Pieter Post ?): Het stadhuis van Haarlem	1631	olieverf op doek		Privéverzameling
	Pieter Saenredam (m.m.v. Pieter Post ?): Interieur van de St. Bavo in Haarlem met een elegant gezelschap[11]	1631	olieverf op paneel	82,9 x 110,5	Philadelphia Museum of Art

• Een van de zalen in het Paleis Noordeinde is naar Pieter Post vernoemd.
• In veel plaatsen zijn straten of pleinen naar hem vernoemd, onder andere in Amsterdam, Almelo, Boxmeer, Eindhoven, Hellevoetsluis, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Soest, Stadskanaal, Tilburg en Vlissingen.

• Lijst van Nederlandse architecten

• WGA
• Gallery Euroweb
• Mauritshuis
• Vredenburg

 

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Pieter Post op Wikimedia Commons.