Nelleke Noordervliet

Noordervliet werd geboren in de volkswijk Crooswijk te Rotterdam. Ze groeide op in een 'rood' en katholiek gezin.^[1] Haar vader was automonteur,^[2] haar moeder huisvrouw.^[1] Ze ging als eerste in de familie naar het gymnasium, op het katholieke lyceum Maria Virgo voor meisjes.^[3] Daarna studeerde ze Nederlands aan de Rijksuniversiteit Leiden.^[4] Na het behalen van haar kandidaats begon ze te werken als bureauredactrice bij een wetenschappelijke uitgeverij en lerares Nederlands. Ze was ook een tijd gemeenteraadslid voor de Partij van de Arbeid^[1] in Monster.^[5] Ze trouwde met een fysisch chemicus en ze kregen twee dochters. Ze rondde haar doctoraalexamen cum laude af met als hoofdvak Moderne Letterkunde^[4] aan de Universiteit Utrecht.

Nelleke Noordervliet is een schoonzus van de overleden televisieregisseur Rob Touber.^[6]

Het debuut van Noordervliet, Tine of de dalen waar het leven woont, verscheen in 1987. Het is een historische roman over Tine van Wijnbergen, de eerste vrouw van Eduard Douwes Dekker (Multatuli).^[7] Daarna schreef ze vele romans, novellen, verhalen, essays, toneel, een verhalend gedicht, geschiedenisboeken en columns.

Ze was gastschrijver aan de universiteiten van Leiden, Groningen, Delft, Berlijn en Parijs, voorzitter van het Fonds voor de Letteren, maakte deel uit van de Raad van Toezicht van het Rijksmuseum, zat in het bestuur van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en van het Letterkundig Museum, voorzitter van het Internationale literaire festival Winternachten, lid van de Raad van Toezicht van het Amsterdam Museum, bestuurslid van Wetenschap&Maatschappij en voorzitter van de raad van bestuur van De Schrijverscentrale.

Ze schreef columns voor de Volkskrant, het Historisch Nieuwsblad, Trouw en het radioprogramma OVT.

In 1996 gaf Noordervliet de Frans Kellendonklezing, getiteld Hoe wij 's morgens de dingen groeten.^[8]

Op 23 april 2022 werd in het NPO Radio 1-programma De Taalstaat door Academievoorzitter prof. Jet Bussemaker bekendgemaakt dat Noordervliet de Gouden Ganzenveer 2022 krijgt. De Academie noemt haar "een van de veelzijdigste, stilistisch vaardigste schrijvers in de hedendaagse Nederlandse literatuur" en waardeert haar inzet als bestuurder in de literaire en culturele wereld.^[9]

Haar werk kenmerkt zich door een grote nadruk op het verleden. Ze schreef een aantal historische romans en boeken over geschiedenis, en ook in de romans die in het heden spelen worden de personages bepaald door hun verleden waaraan ze trachten te ontsnappen of waarmee ze in het reine moeten komen. Een belangrijk thema in haar werk is de ethische vraag: hoe moet een mens leven? Daarom komt ook het thema verantwoordelijkheid (en schuld) regelmatig terug. De personages zijn zowel vrouwen als mannen.

Vaak is het buitenland de achtergrond of het doel van de personages:

• Tine of De dalen waar het leven woont: Nederlands-Indië
• Millemorti: Zwitserland
• Het oog van de engel: Frankrijk
• De naam van de vader: Duitsland en Griekenland
• Uit het paradijs: België
• Pelican Bay: de Caraïben
• Snijpunt: Italië
• Zonder noorden komt niemand thuis: Canada

• 1994 - Multatuliprijs (voor De naam van de vader)^[10][11]
• 2018 - Constantijn Huygens-prijs (voor haar gehele oeuvre)^[12][7]
• 2022 - Gouden Ganzenveer^[9]

• 1987 - Tine of De dalen waar het leven woont (roman)
• 1989 - Millemorti (roman)
• 1991 - De Buthe (novelle)
• 1991 - Het oog van de engel (roman)
• 1992 - Rivieren. Zilveren vissen. Wolken (toneel)
• 1993 - De naam van de vader (roman)
• 1997 - Uit het paradijs (roman)
• 1998 - Water en as (novelle)
• 1998 - De erfenis (kerstverhaal)
• 1999 - Op de zeef van de tijd (een geschiedenis van Nederland vanaf 1421 in vijftig hoofdstukken, geschreven voor het Rijksmuseum)
• 2002 - Pelican bay (roman)
• 2003 - De Verlossing (novelle, bibliofiele uitgave, Uitgeverij Brokaat)
• 2003 - Nederland In De Gouden Eeuw (Uitgeverij Waanders, geschreven voor het Rijksmuseum)
• 2004 - Een plaats voor de geestdrift (essays)
• 2004 - Mevrouw Gigengack: uit het leven van een dame - (verhalen, ook als luisterboek uitgegeven)
• 2004 - Miss Blanche (Rotterdams Leescadeau) - ook als luisterboek uitgegeven
• 2004 - Wie weet meet niet (essays over techniek, Vermeerlezing aan de Technische Universiteit Delft)
• 2004 - Brieven van de thee (bloemlezing uit een Indisch familiearchief)
• 2005 - Altijd roomboter (een documentair-fictioneel werk waarin Noordervliet het leven van haar overgrootmoeder beschrijft)
• 2006 - Veeg teken (drie novellen)
• 2006 - Begoochelingen (twee verhalen: Door een spiegel, in raadselen en Advocaat van de hemel)
• 2008 - Snijpunt - (roman, ook als luisterboek uitgegeven)
• 2008 - Een stad vol boeken (over Amsterdam als centrum van boekencultuur door de eeuwen heen, uitgegeven in het kader van Amsterdam Wereldboekenstad)
• 2009 - Verder niets van belang gepasseerd (de geschiedenis van de Amstelhof, het vermaarde bejaardenhuis aan de Amstel dat werd verbouwd tot het museum de Hermitage)
• 2009 - Zonder noorden komt niemand thuis (roman)
• 2010 - Schatplicht (essays)
• 2012 - Vrij Man (roman)
• 2013 - De leeuw en zijn hemd (boekenweekessay)
• 2014 - Gigengacks reizen (verhalen, ISBN 9789025442866, over mevrouw Gigengack uit het boek Mevrouw Gigengack: uit het leven van een dame uit 2004)
• 2016 - Aan het eind van de dag (roman)
• 2018 - Door met de strijd – Nederland en opstand (essay Maand van de Geschiedenis 2018)
• 2019 - Wat verandert en wat gelijk blijft (essay in de bundel Wolf: Dertien essays over de vrouw, ISBN 9789045037837, samengesteld door Maartje Laterveer)
• 2020 - De val van Thomas G. (roman, ISBN 9789025459703)
• 2021 - Wat er werkelijk is. Een wandeling. ISBN 9789028211124.
• 2021 - Het wonder van Rotterdam. Beelden en herinneringen. ISBN 9789083167305.
• 2022 - Wij kunnen dit. roman. ISBN 9789025472016.
• 2023 - De klik - Nelleke Noordervliet en Nina Polak schrijven elkaar. Briefwisseling met Nina Polak. Uitgegeven door Stichting De Gouden Ganzenveer. ISBN 9789083289700.