Koos van Zomeren

Van Zomeren groeide op in de Arnhemse volkswijk Geitenkamp. Hij debuteerde op negentienjarige leeftijd met de dichtbundel De Wielerkoers van Hank (1965). In de jaren 60 schreef hij nog drie romans. Daarna stopte hij - tijdelijk - met het schrijven van literatuur.

Van 1967 tot 1971 werkte hij bij het dagblad Het Vrije Volk. Daarna werd hij actief in de linkse politiek. In 1972 behoorde hij tot de oprichters, samen met Daan Monjé en Hans van Hooft sr., van de Kommunistiese Partij Nederland/Marxisties Leninisties (KPN/ML), de voorloper van de huidige SP. In 1975 brak hij met deze partij. Zijn ervaringen in de vroege SP staan beschreven in De witte prins. Hij heeft zich uitvoerig rekenschap gegeven van zijn links-radicale politieke verleden in het dagboek dat hij bijhield in 1987: Een jaar in scherven (1988).

Van 1975 tot 1985 was Van Zomeren verslaggever bij de Nieuwe Revu. Bijzonder ironisch waren zijn artikelen over het leven van Van Agt onder de titel 'Dagboek van een Zondagskind'. Verder schreef hij vooral natuurreportages.^[1] Een aantal van die reportages is gebundeld in De grote droogte in Waterland (1980).

Eind jaren 70 verscheen een aantal thrillers van Van Zomerens hand. In de politieke thriller Haagse lente en het vervolg Minister achter tralies (beide 1981) verwerkte hij zijn eigen politieke verleden. In 1983 keerde hij terug naar de "grote" literatuur met Otto's Oorlog.

Hij heeft gerecenseerd voor Vrij Nederland. Sinds 1992 schrijft Van Zomeren columns in NRC Handelsblad. Delen hiervan zijn in 2011 verschenen in het boek Naar de natuur.

Koos van Zomeren heeft ook enkele dichtbundels geschreven. Op het laatste biljet van fl 1000,= stond een vers van zijn hand:

Daar komt een vogel aan

met rafelige vleugels

diepe slagen zwart op wit.

Hij duikt en dartelt

laat zijn maffe kuifje zien

slijpt zijn stem en roept

zichzelf tot kievit uit.

Zijn werk wordt gekenmerkt door vindingrijkheid, een groot stilistisch vermogen en een als ironie vermomde en soms aan de oppervlakte tredende felheid.

In de in 1999 gepubliceerde editie van Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal behoorde Van Zomeren tot de meest aangehaalde nog levende auteurs.^[2]

• 1995 - Heimans en Thijsse Prijs
• 2001 - Groeneveldprijs
• 2002 - Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor Natuurbehoud
• 2004 - Sjoerd Leikerprijs
• 2017 - Jan Wolkersoeuvreprijs

Van Koos van Zomeren werden de volgende werken in boekvorm gepubliceerd:^[3]

• 1965: De wielerkoers van Hank; gedichten. De Arbeiderspers Amsterdam
• 1966: Terloops te water; roman. De Arbeiderspers Amsterdam
• 1966: De nodige singels en pleinen; roman. De Arbeiderspers Amsterdam
• 1967: De vernieling; roman. De Arbeiderspers Amsterdam
• 1977: Collega Vink vermoord; thriller. Bruna Utrecht
• 1978: Een eenzame verrader; thriller. Bruna Utrecht
• 1978: Een dode prinses; thriller. Bruna Utrecht
• 1978: De val van Bas P; thriller. Bruna Utrecht
• 1979: Explosie in mei; thriller. Bruna Utrecht
• 1980: Oom Adolf; thriller. Bruna Utrecht
• 1980: De grote droogte in waterland; een kijk- en leesboek over Nederlandse natuurreservaten. Bruna Utrecht (met foto's van William Reppel)
• 1981: Haagse lente; Nederlandse misdaadroman. Bruna Utrecht
• 1981: Minister achter tralies; Nederlandse misdaadroman. Bruna Utrecht
• 1982: De hangende man; thriller. Bruna Utrecht
• 1983: Otto’s oorlog; roman. De Arbeiderspers Amsterdam
• 1984: Een gegeven moment; interviews. De Arbeiderspers Amsterdam
• 1985: De witte prins; roman. De Arbeiderspers Amsterdam
• 1986: Het verkeerde paard; verhalen. De Arbeiderspers Amsterdam
• 1986: Het verhaal; roman. De Arbeiderspers Amsterdam
• 1987: Een vederlichte wanhoop; Vogelcolumns, met tekeningen van Peter Vos, De Arbeiderspers, Amsterdam, ISBN 90-295-6004-5, 1e druk maart 1987, 2e druk mei 1987, 3e druk oktober 1992
• 1987: Sterk water; roman. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1988: Een jaar in scherven; dagboek / autobiografie. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1989: Het Scheepsorkest; columns (ill. Siegfried Woldhek), De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1989: Van school (met Benno Barnard). De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1989: Cupido's afscheid. Februari boekhandels 1989
• 1989: Uilen; columns (met tekeningen van Siegfried Woldhek). De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1990: Het schip Herman Manelli; roman. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1991: Een bevrijding; reportage, document en novelle. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1992: Saluut aan Holland; essays / verhalen (met foto's van Freddy Rikken). De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1993: Zomer; columns. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1993: Winter; columns. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1993: Het requiem van Verdamme; verhalen. Libris / Inmerc, Wormer
• 1993: Roman in Brummen. De Geiten Pers, Brummen
• 1994: Het eeuwige leven; columns. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1995: Wat wil de koe?; columns. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1996: Meisje in het veen; roman. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1996: De lente, een veldslag; columns. Weijdert & Peters, Eemnes
• 1998: Sneeuw van Hem; roman. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1998: De bewoonde wereld; een bloemlezing uit ons landschap. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1999: 1946. Verkenning van een geboortejaar. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 1999: Een deur in oktober; roman. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 2000: Ruim duizend dagen werk; columns. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 2001: De man op de Middenweg; roman. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 2001: De clown die uit de lucht kwam vallen; columns. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 2001: Aurikel en de weg omhoog; poëzie. Fagel, Amsterdam
• 2002: Het complete Rekelboek; columns en dagboek. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 2003: Klein Kanoetenboekje. bloemlezing. KNNV Uitgeverij, Utrecht
• 2004: De levende have, een modern bestiarium. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 2004: Het leven heeft geen geheimen; roman. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 2005: De wereld vereenvoudigen. Zinnen en passages 1965 – 2005. Met illustraties van Erik van Ommen. De Arbeiderspers. Amsterdam / Antwerpen
• 2005: Dit doet de taal voor ons. Drie Groninger lezingen (omslagtitel: Dit doet de taal met ons), Flanor, Nijmegen
• 2006: Nog in morgens gemeten. Nieuw Herwijns dagboek. De Arbeiderspers. Amsterdam / Antwerpen
• 2007: Ik heet welkom; gedichten. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 2008: Het bomenboek. Met etsen en tekeningen van Erik van Ommen. Arbeiderspers.
• 2009: Stanley; columns en dagboek. B for Books, Naarden
• 2009: Die stad, dat jaar. Roman met aantekeningen. De Arbeiderspers, Amsterdam
• 2011: Naar de natuur; journaal. De Arbeiderspers, Amsterdam.
• 2012: Rondom Staal; roman. De Arbeiderspers, Amsterdam.
• 2013: Het verlangen naar hazelworm; journaal. De Arbeiderspers, Amsterdam.
• 2014: Het verlangen naar klapekster; journaal. De Arbeiderspers, Amsterdam.
• 2015: Alles is begonnen, een vertelling. De Arbeiderspers, Amsterdam.
• 2016: Alptraum; Stanley's laatste gems. De Arbeiderspers, Amsterdam.
• 2017: Alle vogels. Penseeltekeningen van Erik van Ommen. De Arbeiderspers, Amsterdam.
• 2018: Hooiberg; Louter onvergetelijke bijzaken. De Arbeiderspers, Amsterdam.
• 2021: Aan de dijk. Herwijns dag- en fotoboek. (Met Willy Raaijmakers). De Arbeiderspers, Amsterdam.
• 2021: Omstandigheden; roman. De Arbeiderspers, Amsterdam.

• P. de Boer, Over Koos van Zomeren, Amsterdam: Arbeiderspers 1988
• D. Cartens (red.), A.H. den Boef et al. (bijdr.), Koos van Zomeren (themanummer Bzzlletin), Bzzlletin, 1991, jrg. 20, nr. 185, Den Haag: BZZTôH
• Ed van Eeden et al., Want je ziet niet alleen wat je ziet. Over het werk van Koos van Zomeren, De Arbeiderspers, Amsterdam 2004
• Hans Neervoort, "Literatuur als schurkenstreek. Over Koos van Zomeren", Bzzlletin, jrg. 19, 1990, nr. 172, pp. 44–52, Den Haag: BZZTôH

• Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)
• Koos van Zomeren op Literatuurplein.nl
• Koos van Zomeren op Schrijversinfo.nl
• Tineke Swieringa: Een nieuwe schrijver (Kunstenaarsboek)