Joekagiers
Het Joekagiers is een taal die gesproken wordt door de Joekagieren in Kolyma (Rusland). Het Joekagiers wordt onderverdeeld in het Toendra-Joekagiers en Kolyma-Joekagiers, die onderling niet verstaanbaar zijn.
| Joekagiers | ||||
|---|---|---|---|---|
| Gesproken in | Kolyma | |||
| Sprekers | 120 | |||
| Taalfamilie |
Oeraals-Joekagierse talen of Isolaat
| |||
| Alfabet | Aangepast Cyrillisch alfabet | |||
| Officiële status | ||||
| Officieel in |
-
| |||
| Taalcodes | ||||
| ISO 639-3 | ykg | |||
| ||||
Noord-Joekagiers is ook wel bekend als Odoel, Toendra of Toendre en wordt gesproken door ongeveer 150 mensen. Het Zuid-Joekagiers dat ook wel bekendstaat als Kolym, Kolyma of Odoel heeft minder dan 50 sprekers. Volgens een telling uit 2002 werden er toen echter nog door 600 mensen Joekagiers gesproken, wat wijst op een sterke afname van het aantal sprekers van de taal.
De Joekagierse talen werden in de jaren 70 voor het eerst geschreven met gebruik van een aangepast Cyrillisch alfabet dat ontworpen was door Gavril Koerilov, een moedertaalspreker van het Toendra of ook wel Noord-Joekagiers. Dit schrift werd in 1987 door het Jakoetse ministerie van onderwijs aangenomen als het officiële schrift.
Beide Joekagierse talen worden onderwezen in scholen sinds 1980.[1]
Verwantschap
bewerkenVolgens taalkundigen zoals Björn Collinder zou het Oeraals-Joekagiers een taalfamilie zijn waartoe de Oeraalse talen zoals het Hongaars, Fins, Karelisch, Estisch, Komi-Permjaaks en de Samojeedse talen plus het Joekagiers zouden behoren. De taalfamilie zou zich dan uitstrekken van de republiek Kolyma in het uiterste oosten van Rusland tot West-Hongarije te midden van Europa. Het Joekagiers wordt echter ook door velen beschouwd als een geïsoleerde taal.
Hoewel de woordenschat van de twee Joekagierse talen in slechts kleine mate overeenkomt, heeft de grammatica sterke overeenkomsten.
Volgens Collinder is het naamvalssysteem van het Joekagiers vrijwel identiek aan het naamvalssysteem van het Noord-Samojeeds. De imperatief wordt met dezelfde achtervoegsels gevormd als het Zuid-Samojeeds en de meest behoudende Fins-Oegrische talen. Er is echter veel kritiek op deze theorie van Collinder.
Literatuur
bewerkenEr zijn gedichten, korte verhalen, woordenboeken, leermateriaal en vertalingen uit het Russisch gepubliceerd in het Joekagiers. Enkele liederen die in het Joekagiers gelezen kunnen worden zijn 'Jarxadan', 'Op de Kolyma', 'Oroek' en 'De Kolyma'.
Enkele Joekagierse schrijvers zijn:
- Djatsjkov G.A. (1946-1983)
- Koerilov C.N. (1935-1980)
- Koerilov G.N. (Oeloepo Ado) (1938) - Joekagierse dichter, prozaïst, publicist, taalkundige en pedagoog.
- Spiridonov H.I. - Beter bekend onder zijn pseudoniem: Teki odoelok (1906-1938)
- ↑ Bij de Joekagieren – Cecilia Odé (2018) – ISBN 978 90 8803 0994