Belastingdienst (Nederland)

De Belastingdienst is verantwoordelijk voor het inzamelen van de inkomsten van de overheid. Uit deze inkomsten worden algemene voorzieningen betaald, zoals wegen, scholen en bepaalde uitkeringen (bijstand, toeslagen, kinderbijslag). Verder worden veel subsidies van bijvoorbeeld theatergezelschappen en sportverenigingen uit de algemene middelen betaald.

De Belastingdienst maakt onderdeel uit van het ministerie van Financiën en bestaat uit verschillende organisatieonderdelen: Particulieren, Midden- en kleinbedrijf, Grote ondernemingen, Centrale Administratieve Processen, Klantinteractie & Services, Informatievoorziening en FIOD.^[3][4]

Aan het hoofd van de Belastingdienst staat de directeur-generaal (DG) en de plaatsvervangend DG (pDG). De onderliggende diensten uit het primaire proces worden rechtstreeks door de DG aangestuurd. De niet-primaire processen worden grotendeels door de pDG aangestuurd.

• H.A. Verniers van der Loeff
• Mr. A. Uyttenhooven

• Mr. W.A.P. Verkerk Pistorius
• G. Oorthuys
• H.J. Moll
• Mr. J.P.A. Laman de Vrie
• Mr. dr. J.H.R. Sinninghe Damsté

• Mr. dr. J.H.R. Sinninghe Damsté
• Jhr. mr. A.M.C. van Asch van Wijck
• H. Postma
• F.I. Wethmar
• W.J. van Bysterveld
• C.J. Sleddering
• Cor Boersma
• Joop van Lunteren

• Joop van Lunteren
• Jenny Thunnissen
• Maarten Ruys (interim)
• Peter Veld
• Hans Leijtens
• Jaap Uijlenbroek
• Peter Smink (huidig, sinds 2020)

• Bij de Belastingdienst zijn drie organisatieonderdelen die als taak het innen van belastingen hebben, namelijk Particulieren, Midden- en kleinbedrijf en Grote ondernemingen. Van 2012 tot 21 september 2017 maakten deze onderdelen deel uit van Belastingen. Hiervoor bestonden er 14 belastingregio's. Sinds 21 september 2017 is de structuur aangepast waardoor de onderdelen van voorheen direct onder de DG vallen.
• De FIOD (Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst) is ook onderdeel van de Belastingdienst en is belast met het opsporen van belastingfraude. De FIOD krijgt vanuit de organisatie zaken door, die verdacht zijn en te gecompliceerd om met een boete af te handelen.
• Centrale Administratieve Processen (CAP) is het zenuwcentrum voor de informatieverwerking van de Belastingdienst en is gevestigd in Apeldoorn. Vanuit CAP vinden onder andere de verwerkingen van inkomende en uitgaande betalingen plaats. CAP verzorgt ook het massaal versturen van aangiftebiljetten en aanslagen.
• Klantinteractie & Services (KI&S) is de klantenservice van de Belastingdienst. Dit onderdeel is verantwoordelijk voor de informatievoorziening en interacties met burgers en bedrijven. KI&S communiceert via onder andere het algemene callcenter de Belastingtelefoon, de website en social media. KI&S is voor de Belastingdienst een eerste aanspreekpunt voor burgers en bedrijven. De Belastingtelefoon verstrekt de meeste standaardinformatie en verwerkt bestellingen van formulieren en brochures. De website van de Belastingdienst vermeldt veel algemene informatie en ook via Twitter en Facebook wordt standaardinformatie gegeven.
• Het onderdeel Informatievoorziening (IV-organisatie) is verantwoordelijk voor de informatievoorziening van de Belastingdienst.
• Het Stella-team helpt mensen in complexe en urgente schuldsituaties.
• Het team Escala Conflictbegeleiding, doet onderzoek naar zwaar geëscaleerde belastingdossiers om tot aanbevelingen hierin te komen.

• Centrum voor infrastructuur en exploitatie (B/CIE) en Centrum voor applicatieontwikkeling en onderhoud (B/CAO) in Apeldoorn zijn de spil in het web van de automatisering van de Belastingdienst.
• Centrum voor Kennis en Communicatie (B/CKC) verzorgt niet alleen de interne en externe publicaties van de Belastingdienst, maar ook de interne opleidingen voor het personeel. Verder is B/CKC verantwoordelijk voor een goede communicatie met de belastingplichtigen en dus verantwoordelijk voor de bekende spotjes van de Belastingdienst met de slogan "Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker".
• Centrum voor Facilitaire Dienstverlening (B/CFD) is het facilitair bedrijf van de Belastingdienst en verzorgt naast de huisvesting, het briefpapier en de pennen ook het archief van de Belastingdienst.
• Data & Analytics zorgt ervoor dat grote hoeveelheden gegevens die de organisatie bezit worden geordend en geanalyseerd. Deze informatie gebruikt de Belastingdienst voor zijn toezichthoudende taak.

Bij de Belastingdienst en het ministerie van Financiën werken iets minder dan dertigduizend personen (eind 2018: 27.897, eind 2017: 29.321)^[6][7], van wie de meesten bij Particulieren, Midden- en kleinbedrijf en Grote ondernemingen. Bij de Douane werken ongeveer 1.200 mensen en bij B/CA werken ruim drieduizend mensen. Ter vergelijking: bij de gehele Nederlandse Rijksoverheid ruim honderdtienduizend personen (eind 2017: 110.649).

In het jaarplan 2019 is verdeling van het personeel aangegeven. De verdeling van 29.650 fte is als volgt:

De ondernemingsraad van de Belastingdienst bestaat uit de Concern Ondernemingsraad (COR), per organisatieonderdeel medezeggenschapsraden en onderdeelcommissies. De meeste leden stellen zich via hun vakbond kandidaat. De vakbonden zijn: NCF, FNV Overheid, CNV Publieke Zaak en CMHF.

Op 11 januari 2020 maakte minister van Financiën Wopke Hoekstra bekend dat er een grote reorganisatie bij de Belastingdienst zou plaatsvinden. De Douane en Dienst Toeslagen werden nu afzonderlijke diensten naast de Belastingdienst zelf.^[8]

De Belastingdienst draagt zorg voor de heffing, controle en inning van rijksbelastingen, en als logisch sluitstuk de opsporing van fiscale fraude. Verder is de Belastingdienst verantwoordelijk voor de heffing en inning van de premies volksverzekering (sinds 2006). De Belastingdienst verricht ook nog overige taken voor derden, zoals de ruil- en herverkavelingsrente en de dwanginvordering voor een aantal instanties.

De FIOD (voorheen FIOD-ECD) voert voor derden handhavingstaken uit met betrekking tot economische ordening, financiële integriteit en goederenbewegingen.

De Belastingdienst vindt zijn bestaansrecht in de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr) en in de Belastingwet BES. In deze wetten zijn bovenstaande taken uitgewerkt en is de organisatie van de Belastingdienst vastgelegd. Daarnaast kent de Awr (samen met de Algemene wet bestuursrecht - Awb) bepalingen met betrekking tot de rechtsbescherming van burgers met betrekking tot bezwaar en beroep. In de Awr staan ook algemeen geldende regels en strafbepalingen.

De heffingen van belastingen staan in aparte wetten uitgewerkt. Zo is in de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001) en Wet inkomstenbelasting BES uitgewerkt wie er voor de inkomstenbelasting belastingplichtig is en waarover de belasting geheven wordt. Ook staan in de wet de uitzonderingen (aftrekposten) uitgewerkt en het handhavingsbeleid (boetes en de hoogte daarvan).

Bij de uitvoering van wet- en regelgeving komen binnen de Belastingdienst soms vragen op over hoe een bepaalde wettelijke regel moet worden uitgelegd en toegepast. In dat geval kan een kennisgroep van de Belastingdienst hierover een officieel standpunt bepalen, dat dan bindend is. Sinds maart 2023 zijn deze openbaar.^[9][10][11]

• De vaste slogan van de Belastingdienst is sinds 1993: "Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker". Met "makkelijker" wordt gedoeld op eenvoudigere en snellere procedures en een betere bereikbaarheid.
• De Belastingdienst onderzoekt zelf periodiek zijn eigen imago en dat van belastingen. Op de website van de Belastingdienst is de Fiscale Monitor te vinden.^[12]

• Toeslagenaffaire

• Belastingdienst Europees Nederland
• Belastingdienst Caribisch Nederland