Ada Lovelace
Augusta Ada Byron King, Lady Lovelace, geboren Augusta Ada Byron (Londen, 10 december 1815 – aldaar (Marylebone), 27 november 1852[1]) was een Britse wiskundige.
| Ada Lovelace | ||
|---|---|---|
| ||
Lady Lovelace in 1840
| ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Augusta Ada Byron | |
| Geboren | 10 december 1815 Londen, Engeland | |
| Overleden | 27 november 1852 (36 jaar) Marylebone, Londen, Engeland | |
| Nationaliteit(en) | Brits | |
| Bekend van | ontwerpster van het eerste computerprogramma | |
Zij is bekend om haar beschrijving van de "analytische machine", de vroege mechanische computer voor algemeen gebruik van Charles Babbage. Ze wordt door sommigen gezien als de ontwerpster van het eerste computerprogramma, omdat ze "programma's" schreef om symbolen volgens vaste regels te manipuleren met een machine die Babbage op dat moment nog moest maken.[2] Recentere inzichten stellen echter dat het Babbage zelf was die de eerste algoritmen schreef.[3]
Ze zag ook al in dat computers in staat zouden zijn meer dan enkel (zware) berekeningen te doen, terwijl anderen — waaronder Babbage zelf — slechts geïnteresseerd waren in de rekenkundige capaciteiten van een computer.[4]
Levensloop
bewerkenJeugd
bewerkenAugusta Ada Byron werd geboren als de eerste dochter van de dichter Lord Byron en zijn vrouw Anne Isabella Milbanke.[5] Ze werd vernoemd naar Byrons halfzus, Augusta Leigh, en werd door Byron zelf "Ada" genoemd.[6] Op 16 januari 1816 verliet Anne Isabella haar man Byron en nam haar dochter Ada van één maand mee. Hoewel de Engelse wet vaders de volledige voogdij gaf over hun kinderen in geval van scheiding, deed Byron geen moeite om zijn ouderlijke rechten te doen gelden.[7] Op 21 april 1816 tekende Byron de scheidingsakte en hij verliet Engeland een paar dagen later.
Opleiding
bewerkenAda's moeder voedde haar op tot wiskundige en onderzoeker; ze vreesde dat Ada anders net als haar vader zou eindigen als dichter. Op zeventienjarige leeftijd ontmoette Ada Mary Somerville, die de werken van de Franse wiskundige Laplace in het Engels vertaalde. Deze teksten werden gebruikt op de universiteit van Cambridge. Somerville moedigde Ada aan om wiskunde te studeren.
Analytical engine en Babbage
bewerkenVan Somerville hoorde Ada Lovelace omstreeks 1834 van de ideeën van Charles Babbage en de analytische machine. Ze kwam later in contact met Babbage en hielp hem met het ontwerpen van deze machine.
Lovelace vertaalde een samenvatting van Babbage' plannen uit het Frans naar het Engels. Babbage stelde voor dat zij dit met haar eigen aantekeningen zou uitbreiden tot een artikel — wat de oorspronkelijke tekst drie keer zo lang maakte. Dit artikel werd gepubliceerd in 1843.[8]
Hierin voorzag ze dat zo'n analytische machine gebruikt zou kunnen worden om muziek te componeren, afbeeldingen te maken en wetenschap te bedrijven. Ze beschreef zelfs in detail hoe de analytische machine gebruikt kon worden om met behulp van een algoritme Bernoulligetallen te berekenen. Dit uitgeschreven plan wordt nu beschouwd als een van de eerste computerprogramma's.[8]
Huwelijk en overlijden
bewerkenZe verkeerde in de hoogste kringen, onder meer aan het Britse hof. Op 8 juli 1835 trouwde ze met William King, de achtste Baron King, in 1838 1st Earl of Lovelace. Zodoende werd haar titel The Right Honourable the Countess of Lovelace.
In haar verdere leven werd ze geplaagd door ziekten. In haar sociale leven ging ze om met beroemdheden als Charles Dickens, David Brewster, Charles Wheatstone en Michael Faraday. Lovelace overleed op 36-jarige leeftijd aan bloedingen ten gevolge van een behandeling tegen baarmoederkanker.[9]
Erkenning
bewerkenDe programmeertaal Ada, in 1979 ontwikkeld in opdracht van het Amerikaanse Ministerie van Defensie, is naar haar vernoemd. De British Computer Society reikt de Lovelacemedaille uit aan personen die een buitengewone bijdrage hebben geleverd aan het begrip of de vooruitgang van informatica en de winnaar wordt uitgenodigd een openbare lezing genaamd de Lovelace lecture te houden.
Tevens is er sinds 2015 een blockchain-project gelanceerd genaamd: Cardano. De oprichter van deze blockchain, Charles Hoskinson, heeft er voor gekozen de munt die gebruikt wordt op dit netwerk te vernoemen naar Ada Lovelace.
Jaarlijks vindt de Ada Lovelace Day plaats op de tweede dinsdag van oktober, bedoeld om de zichtbaarheid van vrouwen te vergroten in wiskunde, natuurwetenschap en engineering.[10][11]
Er is een musical genaamd "Ada Lovelace" over haar leven geschreven door Ethan Lewis Maltby en Jenna Donnelly.[12]
- Externe link
- De eerste programmeur. Ada Lovelace zag de potentie van de computer, op npowetenschap.nl
- (en) Ada Byron, Lady Lovelace, Biographies of Women Mathematicians, op agnesscott.edu
- Literatuur
- J. Baum, The Calculating Passion of Ada Byron, Hamden, 1986. ISBN 0208021191
- I. Collet, Ada Byron, de « verloofde » van de wetenschappen (1815-1852), ada-online.be (2008).
- J. Fuegi - J. Francis, Lovelace & Babbage and the creation of the 1843 'notes', in Annals of the History of Computing 25 (2003), pp. 16-26.
- J.J. O'Connor - E.F. Robertson, art. Augusta Ada King, countess of Lovelace, in The MacTutor History of Mathematics archive (2002).
- D. Stein, Ada: A Life and a Legacy, Cambridge, 1985. ISBN 026219242X
- R. Supper, 1.7. Ada BYRON, comtesse LOVELACE (1815-1852), in Bibliographie femmes et mathématiques, femmes-et-maths.fr (2007).
- Referenties
- ↑ GRO Register of Deaths: DEC 1852 1a * MARYLEBONE - Augusta Ada Lovelace.
- ↑ De eerste programmeur. Ada Lovelace zag de potentie van de computer, op npowetenschap.nl. Hierin: "(...) de machines van Babbage werden in de negentiende eeuw nooit daadwerkelijk gebouwd. Toen Lovelace een artikel vertaalde over de werking van de zogenoemde ‘analytische machine’ van Babbage, voegde ze een aantal voetnoten toe die de lengte van het originele artikel overstegen. Met daarin opgenomen een methode die op een werkende versie van de computer een wiskundige reeks zou hebben opgeleverd. Een algoritme dus, dat Lovelace de benaming ‘eerste programmeur ter wereld’ opleverde". Gearchiveerd op 21 februari 2015.
- ↑ (en) Conocimiento, Ventana al, Ada Lovelace: Original and Visionary, but No Programmer. OpenMind (9 december 2015). Geraadpleegd op 11 december 2022.
- ↑ J. Fuegi - J. Francis, Lovelace & Babbage and the creation of the 1843 'notes', in Annals of the History of Computing 25 (2003), pp. 19, 25. Link
- ↑ D. Stein, Ada: A Life and a Legacy, Cambridge, 1985, p. 14
- ↑ D. Stein, Ada: A Life and a Legacy, Cambridge, 1985, p. 17.
- ↑ D. Stein, Ada: A Life and a Legacy, Cambridge, 1985, p. 16.
- ↑ a b Ada Byron, Lady Lovelace, op agnesscott.edu. Gearchiveerd op 13 november 2021.
- ↑ J. Baum, The Calculating Passion of Ada Byron, Hamden, 1986, pp. 99-100.
- ↑ (en) O'Regan, Gerard (2013). Giants of Computing. Springer-Verlag, Londen. ISBN 978-1-4471-5340-5.
- ↑ Celebrating women in STEM 9 oktober 2018 Ada Lovelace Day. Gearchiveerd op 2 december 2021.
- ↑ Ada Lovelace, el musical (es) mujeresconciencia.com, 24 juli 2015, bezocht 8-11-2021. Gearchiveerd op 8 november 2021.