Poliovaccin
Poliovaccins zijn vaccins die worden gebruikt om de virale infectieziekte poliomyelitis (polio) te voorkomen.[1] Er bestaan twee types: een geïnactiveerd poliovirus toegediend via injectie (IPV) en een verzwakt poliovirus toegediend via de mond oftewel oraal (OPV).[1] De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert dat alle kinderen volledig gevaccineerd worden tegen polio.[1] De twee vaccins hebben polio al bijna uit de hele wereld geveegd[2][3] en het aantal jaarlijks gemelde gevallen gereduceerd van een geschatte 350.000 in 1988 tot 33 in 2018.[4][5] De WHO is momenteel bezig met het uitroeien van polio,[6] dat in augustus 2020 werd uitgeroeid in Afrika en op dat moment alleen nog in Pakistan en Afghanistan woedde.[7]
Salkvaccin
[bewerken | brontekst bewerken]Het salkvaccin is een vaccin tegen polio dat is genoemd naar zijn uitvinder Jonas Salk. Het vaccin werd door Salk in 1952 getest en op 12 april 1955 gepresenteerd. Het maakt gebruik van een dood poliovirus om immuniteit tegen polio op te wekken.
Salk heeft nooit patent aangevraagd op het vaccin. Toen hem tijdens een televisie-interview werd gevraagd wie de octrooihouder was, antwoordde hij als volgt: "Well the people, I would say. There is no patent. Could you patent the sun?" (Nederlands: "Nou, het volk, zou ik zeggen. Er is geen patent. Zou je patent kunnen aanvragen op de zon?").[8]
Sabinvaccin
[bewerken | brontekst bewerken]Het Sabin-vaccin is een middel tegen polio dat levend, maar verzwakt, virus bevat en oraal toegediend wordt. Het vaccin is genoemd naar de medicus Albert Sabin, die het vaccin ontwikkelde. Vanaf 1956 is het middel wereldwijd grootschalig toegediend, waardoor deze ernstige ziekte vrijwel verdwenen is. In Nederland is in 1957 gestart met de toediening van het salkvaccin via het rijksvaccinatieprogramma bij kinderen geboren in 1950. Het Sabin-vaccin werd gereserveerd voor polio-epidemieën. In België werd gestart met het Sabin-vaccin. Het monovalente Sabin-vaccin is nu niet meer in Nederland verkrijgbaar, er wordt zo nodig alleen nog het trivalente vaccin verstrekt. Met trivalent wordt bedoeld dat het vaccin levend verzwakt poliovirus type 1,2 en 3 bevat.
Het Sabin-vaccin heeft het voordeel dat het de verspreiding van polio tegengaat omdat de gevaccineerden het vaccin-virus gaan uitscheiden en zo niet-gevaccineerden in de omgeving blootstellen. Er is een geringe kans (1 op 500.000 bij de eerste vaccinatie) dat het verzwakte vaccinvirus terugmuteert naar het wild-type-virus dat de ziekte polio kan veroorzaken. Toen er nog veel polio in de wereld voorkwam werd dit niet als groot probleem gezien. In de huidige tijden van zeer lage aantallen poliopatiënten, zien velen dit wel als probleem.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel polio vaccine op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ a b c (maart 2016). Polio vaccines: WHO position paper. Weekly Epidemiological Record 91 (12): 145–68. PMID 27039410.
- ↑ (2006). Eradicating polio: today's challenges and tomorrow's legacy. Annals of Tropical Medicine and Parasitology 100 (5–6): 401–13. PMID 16899145. DOI: 10.1179/136485906X97354.
- ↑ (1984). Control of paralytic poliomyelitis in the United States. Reviews of Infectious Diseases 6 Suppl 2: S424–26. PMID 6740085. DOI: 10.1093/clinids/6.Supplement_2.S424.
- ↑ Global Wild Poliovirus 2014–2019. Geraadpleegd op 3 februari 2019.
- ↑ Does polio still exist? Is it curable?. World Health Organization (WHO). Geraadpleegd op 21 mei 2018.
- ↑ GPEI-Strategy. polioeradication.org.
- ↑ Chris van Mersbergen, "Afrika heeft polio verslagen, dankzij de mede door Bill Gates betaalde vaccins", Het Parool, 26 augustus 2020. Geraadpleegd op 25 november 2020.
- ↑ (en) Oshinsky, David M. (2005). Polio: an American story. Oxford University Press US, blz. 211. ISBN 9780195152944. Geraadpleegd op 5 juli 2010.