Mwene Kongo

Mwene Kongo of Manikongo is Kikongo voor heerser van Kongo, de koningstitel van het voormalige koninkrijk Kongo. Het Kongorijk was een prekoloniale staat in Afrika, gelegen ten zuiden van de benedenloop van de rivier de Kongo, in het westen van het huidige Congo-Kinshasa en het noorden van Angola. De mwene Kongo zetelde in M'banza-Kongo, de hoofdstad van het rijk.

De in veel Europese landen bekendere titel Manikongo is een verbastering van mwene Kongo, welke reeds door de Kongolese koningen zelf werd gebruikt in hun correspondentie met de koningen van Portugal.

De titel mwene is een combinatie van wene, wat koninkrijk betekent en het voorvoegsel mu, waardoor mwene letterlijk 'iemand die een functie in het koninkrijk vervult' betekent. Deze titel wordt ook gebruikt voor de heersers over de verschillende regio's waaruit het rijk bestond, dus de mwene Mpangu was dus de heerser over de provincie Mpangu en als zodanig onderhorig aan de mwene Kongo.

De eerste mwene Kongo was Lukena lua Nimi (ca. 1380-1420), stichter van het koninkrijk Kongo. Nzinga Nkuwu (1482-1505) was de zesde mwene Kongo en de eerste koning van Kongo die bekend werd in Europa, mede dankzij zijn bekering tot het christendom in 1491, waarbij hij de Portugese naam João I aannam. De laatste (min of meer) onafhankelijke koning van Kongo was Pedro V (1859-1891), welke in 1888 zich onderwierp aan de Portugezen en officieel een vazal van de koning van Portugal werd.

Huidige kroonpretendent sinds 19 november 2000 en 70e koning, is de in het FNLA-rebellen gebied van Cabinda in ballingschap levende Josè Henrique da Silva Meso Mankala of Kongo.^[1]