Muiscasaurus

Muiscasaurus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg-Krijt
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Onderklasse: Diapsida Orde: Ichthyosauria Familie: Ophthalmosauridae
Geslacht
Muiscasaurus Maxwell et al., 2015
Typesoort
Muiscasaurus catheti
Portaal    Biologie Herpetologie

Muiscasaurus^[1][2] is een geslacht van uitgestorven ophthalmosaurische ichthyosauriërs dat leefde tijdens het Vroeg-Krijt in wat nu Colombia is. De enige benoemde soort is het type Muiscasaurus catheti.

De fossielen van Muiscasaurus werden gevonden in de Paja-formatie, waarvan de sedimenten zijn blootgelegd in de buurt van de stad Villa de Leyva in het departement Boyacá. Deze overblijfselen werden in 2010 gevonden in het midden van een kalksteenknol, in de Arcillolitas abigarradas-afzetting, daterend uit het Barremien tot Aptien van het Vroeg-Krijt. Hoewel ammonieten aan de fossielen vastzaten, verhinderde hun slechte bewaring de identificatie ervan en daarmee de stratigrafie en de precieze leeftijd van het exemplaar. Het gevonden fossiel, vermeldt als het holotype-exemplaar CIP-FCG-CBP-74, bestaat uit een gedeeltelijke schedel en enkele wervels met ribben die werden gevonden in combinatie met de schedel. Deze overblijfselen werden in 2015 aangewezen als het nieuwe geslacht en soort Muiscasaurus catheti; de geslachtsnaam is een verwijzing naar de Muisca van centraal Colombia, gecombineerd met het gelatiniseerde Griekse woord sauros, 'reptiel'. De soortaanduiding catheti betekent loodrecht en verwijst naar de vorm van de neusgaten. De overblijfselen werden geprepareerd door het Centro de Investigaciones Paleontológicas (Paleontologisch Onderzoekscentrum) in Villa de Leyva.

De fossielen van Muiscasaurus duiden op een juveniel individu, gezien de onvolledige ossificatie (verbening) van de wervels en de verhoudingen van de schedel. Deze mist de voorkant van de snuit, evenals de achterkant van de schedel, met wat pletting aan de rechterkant. De kaakelementen zijn erg dun en lang, waarbij enkele relatief kleine tanden bewaard zijn gebleven. Muiscasaurus was een relatief groot dier: de bewaarde schedellengte is vijfenveertig centimeter en, afhankelijk van de exacte verhoudingen, kan de totale schedellengte tussen de achtenveertig tot vijfenzestig centimeter hebben gelegen. Dit individu zou volwassen drie tot vijf meter lang hebben kunnen worden. Zoals alle geavanceerde ichthyosauriërs, had Muiscasaurus een compact en gestroomlijnd lichaam, met een staart in de vorm van een halve maan en alle vier de poten getransformeerd in vinnen.

Muiscasaurus verschilt van zijn naaste verwanten door een combinatie van kenmerken: het had een zeer dunne premaxilla, de neusopening is gedeeltelijk verdeeld in twee ovalen door een spoorvormig neusuitsteeksel, met het voorste gedeelte in verticale positie en het achterste horizontaal; bij andere ophthalmosaurische ichthyosauriërs was de opening volledig open of volledig gescheiden in twee delen. Het achterste gebied van de schedel was smal en voorzien van een dun quadratojugale. De tanden waren erg dun en misten het dikke glazuur en evenwijdige groeven, terwijl soortgelijke ichthyosauriërs als Pervushovisaurus en Platypterygius robuustere tanden en groeven in het glazuur hadden.

Muiscasaurus werd beschreven op basis van fossielen die werden geclassificeerd als behorend tot de familie Ophthalmosauridae, waaronder de meeste ichthyosauriërs die leefden tijdens het Jura en het Krijt. Muiscasaurus lijkt vooral een zeer basale positie binnen de groep te hebben ingenomen, relatief tot de subgroep gevormd door Platypterygius, Caypullisaurus en Brachypterygius (hoewel de laatste twee geslachten iets ouder waren dan Muiscasaurus zelf).

Cladogram gebaseerd op de fylogenetische analyse van Maxwell et alii, 2015:

Het volgende cladogram toont een mogelijke fylogenetische positie van Muiscasaurus in Ophthalmosauridae volgens de analyse uitgevoerd door Zverkov en Jacobs (2020).

Naast Muiscasaurus is in de Pajaformatie een andere soort ichthyosauriër gevonden, Kyhytysuka sachicarum; deze onderscheidt zich van Muiscasaurus in de tanden en schedelkenmerken, waaronder dikkere, robuuste tanden met gegroefd tandglazuur. De analyse zou erop kunnen wijzen dat hoewel Kyhytysuka sachicarum waarschijnlijk een algemeen dieet had, Muiscasaurus een veel meer gespecialiseerde vorm was, die zich voedde met kleinere en zachtere prooidieren. Dit zou aantonen dat ichthyosauriërs tijdens het Krijt in de neotropen enige ecologische diversiteit behielden.