Col du Galibier

Col du Galibier
Top	2646 m
Coördinaten	45° 4′ NB, 6° 24′ OL
Locatie	Franse Alpen
	Noordzijde	Zuidzijde
Startplaats	Valloire	Col du Lautaret
Hoogteverschil	1226 m	588 m
Lengte	17.000 m	8.000 m
Stijgings-%	7,2%	7,4%
Steilste km	10%	9%
Portaal    Wielersport

De Col du Galibier is een bergpas in de Franse Alpen Hij verbindt Saint-Michel-de-Maurienne en Briançon via de Col du Télégraphe in het noorden en de Col du Lautaret in het zuiden. De pas is in de winter gesloten. De bergrug waar de Col du Galibier deel van uitmaakt vormt een verbinding tussen het Massif des Arves en Massif des Cerces.

De eerste begaanbare weg werd geopend in 1876 op een vroegere landsgrens. Tot het Verdrag van Turijn van 1860 lag de noordelijke beklimming in het Hertogdom Savoye, een van de vorstendommen binnen het Koninkrijk Piëmont-Sardinië; de zuidelijke beklimming lag op dat moment al op Frans grondgebied. Sinds 1860 vormt het de grens tussen de departementen Savoie en Hautes-Alpes.

De bergpas is vooral bekend vanwege wielrenetappes in de Ronde van Frankrijk. Op de Galibier is ook een monument geplaatst ter nagedachtenis aan Henri Desgrange, de eerste directeur van de Ronde van Frankrijk.

Omdat de Galibier alleen te bereiken is als de Col du Télégraphe of de Col du Lautaret is bedwongen, maakt dit deze bergpas tot een van de zwaarste Alpencols in de wielergeschiedenis.

De top van de pas is zowel vanaf de noord- als de zuidkant te bereiken. Vanaf de zuidkant lopen twee wegen omhoog, die elkaar enkele kilometers voor de top ontmoeten.

Vanaf Saint-Michel-de-Maurienne is de lengte van de beklimming 34.5 km met een stijgingspercentage van gemiddeld 6,6 %. De beklimming van de col du Télégraphe beslaat de eerste 12 km met gemiddeld 7 % stijging; na een lichte afdaling naar het dorp Valloire begint de daadwerkelijke beklimming van de Col du Galibier. Het gemiddelde stijgingspercentage van de Galibier is 6,9 %, waarbij vooral de laatste kilometers pittig zijn met een percentage van zo'n 8,5 % (tegen de top aan zelfs ruim 10 %).

Tot 1976 bestond de enige overgang naar de andere kant van de pas uit een tunnel van 370 m lang, die echter in zulke slechte staat bleek te zijn dat hij werd gesloten. Er werd een nieuwe weg aangelegd die helemaal over de top van de pas voert en gemiddeld met 10% stijgt. Na renovatie werd de tunnel in 2002 weer geopend voor autoverkeer, waarbij stoplichten regelen vanaf welke kant het verkeer gebruik mag maken van de tunnel. Voor fietsers is de tunnel verboden.

Vanuit het zuiden kan men de pas vanuit Briançon of vanuit Bourg d'Oisans beklimmen. Vanuit het zuidoosten (Briançon) is de klim 37 km lang. De eerste 14 kilometers tot aan Monêtier zijn eigenlijk meer vals plat, met een stijgingspercentage van gemiddeld 3 %. De 14,5 km naar de Col du Lautaret op 2058 m hoogte stijgen wat meer, maar het blijft relatief bescheiden met 4 tot 5 %. Daarna blijven er, vanaf het monument voor Henri Desgrange, nog 8 pittige kilometers over, waar het stijgingspercentage tussen de 9 en 12 % bedraagt.

Men kan de klim ook maken vanuit het zuidwesten, vanaf Bourg d'Oisans (onderaan de Alpe d'Huez).

De allereerste beklimming van de Galibier in de Ronde dateert al van de Ronde van Frankrijk 1911. Van dat jaar af, tot en met de editie van 1939, werd de Galibier elk jaar opgenomen in het rondeboek.

Op de beklimming van de Galibier staat het monument voor Henri Desgrange, de oprichter van de Ronde van Frankrijk. Sinds 1947 is er een prijs voor degene die als eerste in de tour de Col du Galibier overkomt, het Souvenir Henri Desgrange. Als de Galibier niet in de route van de tour opgenomen is, dan wordt deze prijs uitgereikt op de hoogste bergpas waar de ronde overheen komt, behalve als dit de Col du Tourmalet is (hier is al een prijs aan verbonden, de Souvenir Jacques-Goddet), dan wordt voor de tweede hoogste col gekozen. Dit was in bijvoorbeeld 2012 het geval, toen de eerste passage van de Col de la Croix-de-Fer het Souvenir Henri Desgrange opleverde.

Jaar	Eerste boven	Land	Cat.
1911	Émile Georget	FRA
1912	Eugène Christophe	FRA
1913	Marcel Buysse	BEL	-
1914	Henri Pélissier	FRA	-
1919	Honoré Barthélémy	FRA	-
1920	Firmin Lambot	BEL	-
1921	Honoré Barthélémy	FRA	-
1922	Émile Masson	BEL	-
1923	Henri Pélissier	FRA	-
1924	Bartolomeo Aimo	ITA	-
1925	Lucien Buysse	BEL	-
1926	Omer Huyse	BEL	-
1927	Antonin Magne	FRA	-
1928	Auguste Verdyck	BEL	-
1929	Gaston Rebry	BEL	-
1930	Pierre Magne en Benoît Faure	FRA	-
1931	Jef Demuysere	BEL	-
1932	Francesco Camusso	ITA	-
1933	Vicente Trueba	ESP	-
1934	Federico Ezquerra	ESP	-
1935	Gabriel Ruozzi	FRA	-
1936	Federico Ezquerra	ESP	-
1937	Gino Bartali	ITA	-
1938	Mario Vicini	ITA	-
1939	Dante Gianello	FRA	-
1947	Fermo Camellini	ITA	1
1948	Lucien Teisseire	FRA	2
1952[1]	Fausto Coppi	ITA	1
1954[1]	Federico Bahamontes	ESP	1
1955	Charly Gaul	LUX	1
1957	Marcel Janssens	BEL	1
1959[1]	Charly Gaul	LUX	2
1964	Federico Bahamontes	ESP	1
1966[1]	Julio Jiménez	ESP	1
1967[1]	Julio Jiménez	ESP	1
1969	Eddy Merckx	BEL	1
1972[1]	Joop Zoetemelk	NED	1
1973[1]	Luis Ocaña	ESP	1
1974[1]	Vicente López Carril	ESP	1
1979[1]	Lucien Van Impe	BEL	HC
1980[1]	Johan De Muynck	BEL	HC
1984[1]	Francisco Rodríguez	COL	HC
1986[1]	Luis Herrera	COL	HC
1987[1]	Pedro Muñoz	ESP	HC
1989[1]	Gert-Jan Theunisse	NED	HC
1992[1]	Franco Chioccioli	ITA	HC
1993[1]	Tony Rominger	SUI	HC
1996[2]	doorkomst geneutraliseerd		HC
1998[1]	Marco Pantani	ITA	HC
1999[1]	José Luis Arrieta	ESP	HC
2000[1]	Pascal Hervé	FRA	HC
2002[1]	Santiago Botero	COL	HC
2003[1]	Stefano Garzelli	ITA	HC
2005[1]	Alexandre Vinokourov	KAZ	HC
2006[1]	Michael Rasmussen	DEN	HC
2007[1]	Mauricio Soler	COL	HC
2008[1]	Stefan Schumacher	GER	HC
2011 (1)[1]	Andy Schleck	LUX	HC
2011 (2)	Andy Schleck	LUX	HC
2015	route gewijzigd, geen passage Galibier		HC
2017[1]	Primož Roglič	SLO	HC
2019[3]	Nairo Quintana	COL	HC
2022 (1)[1]	Warren Barguil	FRA	HC
2022 (2)	Anthony Perez	FRA	HC
2024[1]	Tadej Pogačar	SLO	HC

In 1935 viel Francisco Cepeda hard tijdens de afdaling van de galibier, waarbij hij een schedelbasisfractuur opliep. In 1936 legde Theo Middelkamp op deze bergpas de basis voor de eerste Nederlandse etappeoverwinning in de Ronde van Frankrijk.

In 1998 kleineerde Marco Pantani Jan Ullrich. De Italiaan Pantani vloog tijdens hagelbuien en lage temperaturen weg van Ullrich die op de top tien minuten verloor.

In 2011 wordt de col voor de eerste maal op twee opeenvolgende dagen beklommen, en werd bij de eerste van die twee beklimmingen voor het eerst in de geschiedenis gefinisht op de top van de Galibier. Boven op de Galibier was het Andy Schleck die met overmacht won voor zijn broer Fränk en Cadel Evans. Ook de opvolgende dag kwam Schleck als eerste boven.

In 2013 werd de Galibier tijdens de vijftiende etappe van de Ronde van Italië beklommen. Vanwege de slechte weersomstandigheden werd de etappe ingekort tot 4,2 kilometer onder de top van de col. De finish lag bij het monument voor Marco Pantani. De Italiaan Giovanni Visconti won de etappe.

In 2015 stond de Galibier in de route. De Tunnel du Chambon op de route stond echter op instorten, waardoor de tourorganisatie aanpaste tot over de Col de la Croix-de-Fer.^[4]

In 2024 werd de Col du Galibier tijden de vierde etappe beklommen via de zijde van de Col du Lautaret. Tadej Pogačar plaatste in de slotkilometer van de beklimming een aanval en kwam met beperkte voorsprong op zijn rivaal Jonas Vingegaard als eerste boven. Na een snelle afdaling won Tadej Pogačar de rit in Valloire en nam de gele trui over van Richard Carapaz.

Vanaf de top voert een wandelpad naar een uitzichtpunt op 2704 m. Vanaf hier kan men in het zuiden de gletsjers van de Barre des Écrins en de La Meije zien, de piek van de Rochebrune in het zuidoosten, in het noordoosten de Mont Blanc en tot slot de Grand Galibier (3229 m).

Panorama op de Col du Galibier

• (en) Grenoble Cycling Pages - Col du Galibier
• Climbbybike.com: Alles over de Col de Galibier en 8,000 andere beklimmingen; verhalen, profielen, Google Earth & kaarten.

Zie de categorie Col du Galibier van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.