Galeandra
| Galeandra | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
| Galeandra batemanii | |||||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||||||||
| Galeandra Lindl. (1830) | |||||||||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||||||||
| Galeandra baueri Lindley (1830) | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Galeandra baueri, habitus | |||||||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||||||
Galeandra op  Wikispecies
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Galeandra is een geslacht van bijna veertig soorten orchideeën uit de onderfamilie Epidendroideae.
Het zijn epifytische of terrestrische planten van tropisch Zuid-Amerika, met één soort uit Zuidoost-Azië, die een grote verscheidenheid van biotopen bezetten, van droge graslanden tot moerassen en open bossen.
De bloemen zijn over het algemeen groot, vreemdgevormd en opvallend van kleur, met een buis- of trompetvormige bloemlip.
Naamgeving en etymologie
[bewerken | brontekst bewerken]- Synoniem: Corydandra Rchb.f (1841)
De botanische naam Galeandra is afkomstig van het Latijnse galea (helm[1]) en het Oudgriekse ἀνήρ anér (man of mens[2]), wat betrekking heeft op de gelijkenis van de helmknop met een helm.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]Galeandra-soorten zijn epifytische of terrestrische bladverliezende planten, met grote, spoelvormige of cilindrische gelede pseudobulben, opgebouwd uit opeenvolgende ringvormige internodia, omhuld door oude bladscheden. De nieuwe bladeren zijn lijn- tot lancetvormig, voorzien van dikke longitudinale ribben. De lange bloemstengel ontspringt aan de top van de pseudobulb en draagt een veelbloemige tros of pluim met tot een tiental grote, opvallend gekleurde en vreemd gevormde bloemen.
De kelk- en kroonbladen zijn vrijstaand en gelijkvormig. De bloemlip is ongedeeld of drielobbig, buis- of trompetvormig, het gynostemium omsluitend, bij bepaalde soorten zeer lang maar soms bijna ontbrekend, glad of behaard, met een opvallend basaal spoor. Het gynostemium is kort, licht gebogen en gevleugeld, met een eindstandige helmknop en twee harde pollinia.
Taxonomie
[bewerken | brontekst bewerken]Traditioneel wordt Galeandra samen met de zustergeslachten Grobya en Cyrtopodium in een aparte subtribus Cyrtopodiinae geplaatst, doch recent DNA-onderzoek door Chase et al. toont aan dat Galeandra meer verwant is aan Catasetum dan aan Cyrtopodium.[3] Door Chase et al. worden zowel Galeandra als Grobya en Cyrtopodium in Catasetinae geplaatst.[4]
Het geslacht omvat 38 soorten. De typesoort is Galeandra baueri.
Soortenlijst
[bewerken | brontekst bewerken]- Galeandra andamanensis Rolfe (1895)
- Galeandra arundinis Garay & G.A.Romero (2005)
- Galeandra badia Garay & G.A.Romero (1998)
- Galeandra barbata Lem. (1856)
- Galeandra batemanii Rolfe (1892)
- Galeandra baueri Lindl. (1830)
- Galeandra beyrichii Rchb.f. (1850)
- Galeandra bicarinata G.A.Romero & P.M.Br. (2000)
- Galeandra biloba Garay (1999)
- Galeandra camptoceras Schltr. (1910)
- Galeandra carnevaliana G.A.Romero & Warford (1995)
- Galeandra chapadensis Campacci (2001)
- Galeandra claesii Cogn. (1893)
- Galeandra curvifolia Barb.Rodr. (1877)
- Galeandra devoniana M.R.Schomb. ex Lindl. (1840)
- Galeandra dives Rchb.f. & Warsz. (1854)
- Galeandra duidensis Garay & G.A.Romero (1998)
- Galeandra graminoides Barb.Rodr. (1877)
- Galeandra greenwoodiana Warford (1994)
- Galeandra harveyana Rchb.f. (1883)
- Galeandra huebneri Schltr. (1925)
- Galeandra hysterantha Barb.Rodr. (1877)
- Galeandra junceoides Barb.Rodr. (1877)
- Galeandra lacustris Barb.Rodr. (1877)
- Galeandra lagoensis Rchb.f. & Warm. (1881)
- Galeandra leptoceras Schltr. (1920)
- Galeandra levyae Garay (1999)
- Galeandra macroplectra G.A.Romero & Warford (1995)
- Galeandra magnicolumna G.A.Romero & Warford (1995)
- Galeandra minax Rchb.f. (1874)
- Galeandra multifoliata W.Zimm. (1934)
- Galeandra nivalis Mast. (1882)
- Galeandra paraguayensis Cogn. (1903)
- Galeandra pilosocolumna (C.Schweinf.) D.E.Benn. & Christenson (2001)
- Galeandra santarena S.H.N.Monteiro & J.B.F.Silva (2002)
- Galeandra stangeana Rchb.f. (1856)
- Galeandra styllomisantha (Vell.) Hoehne (1952)
- Galeandra xerophila Hoehne (1915)
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Galeandra op de Portugeestalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- (en) 'Orchid Tree' : een fylogenie van epifyten in de 'tree of life'
- (en) Galeandra in ePIC, the electronic Plant Information Centre
- (en) Galeandra baueri in Orchidspecies
- ↑ Lewis, C.T. & Short, C. (1879). A Latin dictionary founded on Andrews' edition of Freund's Latin dictionary. Oxford: Clarendon Press.
- ↑ Liddell, H.G. & Scott, R. (1940). A Greek-English Lexicon. revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones. with the assistance of. Roderick McKenzie. Oxford: Clarendon Press.
- ↑ K. M. Cameron et al., 1999: A phylogenetic analysis of the Orchidaceae: evidence from rbcL nucleotide sequences. American Journal of Botany 86:208-224. (en)
- ↑ M.W. Chase, 2005: DNA data and Orchidaceae systematics: A new phylogenetic classification(en) . Gearchiveerd op 30 juni 2023.
· 
· 
